Βασιλειῶν Γʹ 10
1 Ακούσασα δε η βασίλισσα της Σεβά την περί του ονόματος του Κυρίου φήμην του Σολομώντος, ήλθε διά να δοκιμάση αυτόν δι' αινιγμάτων.
Sheba Lengnu in Solomon minthanna hi i-changeija, Pakai min loupi nahi adopsang ho thu ajah phat in thudoh hahtah tah ho doh’a patep dingin ahung kon tan ahi.
2 Και ήλθεν εις Ιερουσαλήμ μετά συνοδίας μεγάλης σφόδρα, μετά καμήλων πεφορτωμένων αρώματα και χρυσόν πολύν σφόδρα και λίθους πολυτίμους· και ότε ήλθε προς τον Σολομώντα, ελάλησε μετ' αυτού περί πάντων όσα είχεν εν τη καρδία αυτής.
Ama chu anungjui tamtah toh gimnamtui tamtah tah sana le song mantam tamtah ahin po uvin sangongsao honkhat’ah ahung touvun Jerusalem ah ahung lhung tauvin ahi. Amanu in Solomon toh'a kimuto phat in aki houlimpi in thudoh ahung kigot na jouse tamtah chu adong tan ahi.
3 Και εξήγησεν εις αυτήν ο Σολομών πάντα τα ερωτήματα αυτής· δεν εστάθη ουδέν κεκρυμμένον από του βασιλέως, το οποίον δεν εξήγησεν εις αυτήν.
Solomon in athudoh jouse chu bailam tah in a donbut soh keijin, khatcha jong Lengpa ding chun ahahsa aum pon ahi.
4 Και ιδούσα η βασίλισσα της Σεβά πάσαν την σοφίαν του Σολομώντος και τον οίκον τον οποίον ωκοδόμησε,
Sheba Lengnu chun Solomon chu i-chan geija ching ham tichu amu chet jeh chuleh aleng inpi kisah danchu amudoh phat in,
5 και τα φαγητά της τραπέζης αυτού και την καθεδρίασιν των δούλων αυτού και την στάσιν των υπουργών αυτού και τον ιματισμόν αυτών και τους οινοχόους αυτού και την ανάβασιν αυτού, δι' ης ανέβαινεν εις τον οίκον του Κυρίου, έγεινεν έκθαμβος.
Alungthim’ah datmona in adim lheh jing tan ahi. Amanu’n aneh achah-u dokhang chung’a umho chu amun, avaihom na noija kinpi na tohna von ho, acha donna’u khon domho chuleh Solomon nin Pakai Houin a namtui alhut nam ho chu amun ahileh,
6 Και είπε προς τον βασιλέα, Αληθής ήτο ο λόγος, τον οποίον ήκουσα εν τη γη μου, περί των έργων σου και περί της σοφίας σου.
Amanu in asaptho jengin Lengpa jah’ah, “Na chihna le na tohdoh ho ka gamsung’a ka um’a kajah ho jouse chu adih soh keije,” ati.
7 Αλλά δεν επίστευον εις τους λόγους, εωσού ήλθον, και είδον οι οφθαλμοί μου· και ιδού, το ήμισυ δεν απηγγέλθη εις εμέ· η σοφία σου και η ευημερία σου υπερβαίνουσι την φήμην την οποίαν ήκουσα·
“Ka thujah hochu keima tah ka hunga kamit tah’a ka hung muchet tokah sen kana tahsan pon ahi. Ahin tahbeh in sei leng ken kanajah hochu, akehkhat jeng jong alhing jou poi. Na chihna hole na haona ho hin kanajah ho chu gam chengin akho khal in ahi.
8 μακάριοι οι άνδρες σου, μακάριοι οι δούλοί σου ούτοι, οι ιστάμενοι πάντοτε ενώπιόν σου, οι ακούοντες την σοφίαν σου·
Na mipite hin i-chan geijin nom asa tadiu vem? Na vaihom noiya nang natong na masang’a ding jing’a na chihna thungai jing hohi i-chan geija hamphatna chang hitau vem?
9 έστω Κύριος ο Θεός σου ευλογημένος, όστις ευηρεστήθη εις σε, διά να σε θέση επί τον θρόνον του Ισραήλ· επειδή ο Κύριος ηγάπησεν εις τον αιώνα τον Ισραήλ, διά τούτο σε κατέστησε βασιλέα, διά να κάμνης κρίσιν και δικαιοσύνην.
Pakai na Pathen chu thangvah in umhen, aman lung lhaisel’a Israel Laltouna hi na losah ahi tai. Na Pakaiyin Israelte tang theilouva a ngailut jeh a kitahna le dihna a vaipo dinga nang hi aleng uva natundoh ahitai,” ati.
10 Και έδωκεν εις τον βασιλέα εκατόν είκοσι τάλαντα χρυσίου και αρώματα πολλά σφόδρα και λίθους πολυτίμους· δεν ήλθε πλέον τόση αφθονία αρωμάτων, ως εκείνα τα οποία η βασίλισσα της Σεβά έδωκεν εις τον βασιλέα Σολομώντα.
Hijou chun amanu’n Lengpa chu sana talent jakhat le somni, gim namtui leh song mantam tamtah jong apen ahi. Sheba lengnun Solomon lengpa gimnamtui apeh tobang hi koiman ape khapon ahi.
11 Και ο στόλος έτι του Χειράμ, όστις έφερε το χρυσίον από Οφείρ, έφερεν από Οφείρ και μέγα πλήθος ξύλων αλμουγείμ και λίθους τιμίους.
Hiche banna jong hin Hiram kongtol hon Ophir a konin sana toh thing namtui a kihetna dimset toh chuleh song mantam hotoh ahinpo uvin ahi.
12 Και έκαμεν ο βασιλεύς εκ των ξύλων αλμουγείμ αναβάσεις εις τον οίκον του Κυρίου και εις τον οίκον του βασιλέως, και κιθάρας και ψαλτήρια διά τους μουσικούς· τοιαύτα ξύλα αλμουγείμ δεν είχον ελθεί ουδέ φανή έως της ημέρας ταύτης.
Solomon lengpan hiche thing namtui hochu Pakai Houin douna le Lengpa in douna in amangin, lathem ho dingin semjang saithei leh selangdah din jong asempeh in ahi. Tumasang’a ahin tunung’a ahin hitobang thing namtui ahung kipolut aum kha tapon ahi.
13 Και έδωκεν ο βασιλεύς Σολομών εις την βασίλισσαν της Σεβά πάντα όσα ηθέλησεν, όσα εζήτησεν, εκτός των όσα έδωκεν εις αυτήν οίκοθεν ο βασιλεύς Σολομών. Και επέστρεψε και ήλθεν εις την γην αυτής, αυτή και οι δούλοι αυτής.
Solomon lengpa chun Sheba lengnu chu athum jouse ape jengin chu leh angaichat chan chu hongphal tah in anape jeng in ahi. Hijou chun Sheba lengnu chu asohte cheng chutoh agamlang’ah ana kile kittan ahi.
14 Το βάρος δε του χρυσίου, το οποίον ήρχετο εις τον Σολομώντα κατ' έτος, ήτο εξακόσια εξήκοντα εξ τάλαντα χρυσίου,
Kumseh’a Solomon lengpa henga sana hunglut hi talent jagup le somgup le gup alhingin ahi.
15 εκτός του συναγομένου εκ των τελωνών και εκ των πραγματειών των εμπόρων και εκ πάντων των βασιλέων της Αραβίας και εκ των σατραπών της γης.
Hiche hi akivei gunset ho leh kah lah’a thil joh leho’a kona kai kila ho chuleh Arab lang’a gamvaipo ho a kona kimu ho pang nailou ahi.
16 Και έκαμεν ο βασιλεύς Σολομών διακοσίους θυρεούς εκ χρυσίου σφυρηλάτου· εξακόσιοι σίκλοι χρυσίου εξωδεύοντο εις έκαστον θυρεόν·
Solomon lengpan sana a kikhong Ompho lentah tah jani asem in khat cheh hi pound som le nga in agih in ahi.
17 και τριακοσίας ασπίδας εκ χρυσίου σφυρηλάτου· τρεις μναι χρυσίου εξωδεύοντο εις εκάστην ασπίδα· και έθεσεν αυτάς ο βασιλεύς εν τω οίκω του δάσους του Λιβάνου.
Aman sana akikhong Ompho aneo loi jathum jong asem in khat cheh chu pound li lhing deh agih in ahi. Lengpan hiche Ompho hohi Lebanon gamang kiti a leng inpi’a chun akoi in ahi.
18 Έκαμεν έτι ο βασιλεύς θρόνον μέγαν ελεφάντινον και εσκέπασεν αυτόν με καθαρόν χρυσίον.
Solomon lengpan lal touna lentah khat jong saiha in asem in ahi. Hiche laltouna a kisem chu sana mangchan hoitah in atomjol sel in ahi.
19 είχε δε ο θρόνος εξ βαθμίδας, και η κορυφή του θρόνου ήτο στρογγύλη όπισθεν αυτού, και αγκώνας εντεύθεν και εντεύθεν της καθέδρας και δύο λέοντας ισταμένους εις τα πλάγια των αγκώνων.
Laltouna chu akaltou nading kalbi gup kido touva ahin, laltouna achungnung lam chu aki kol in ahi. Hiche laltouna ajet aveija chun khut ngapna aum cheh in chule alangto a chun Keipi bahkai ading limkhat khat toh asem in ahi.
20 Επί δε των εξ βαθμίδων, εκεί ίσταντο δώδεκα λέοντες εκατέρωθεν· παρόμοιον δεν κατεσκευάσθη εις ουδέν βασίλειον.
Hiche kalbi gup chu khat cheh pang achun Keipi bahkai khat cheh adingin ahileh abon'in Keipi bahkai lim somleni alhing in ahi. Vannoi leiset’a laltouna dang ho hiche toh tekahpi thei ding aumpon ahi.
21 Και πάντα τα σκεύη του ποτού του βασιλέως Σολομώντος ήσαν εκ χρυσίου, και πάντα τα σκεύη του οίκου του δάσους του Λιβάνου εκ χρυσίου καθαρού· ουδέν εξ αργυρίου· το αργύριον ελογίζετο εις ουδέν εν ταις ημέραις του Σολομώντος.
Solomon lengpa twidonna khon jouse chu sana thenga kisem ngen ahi, chuleh Lebanon gamang kiti Leng inpi sung’a manchah jouse jong chu sana a kisem ngen ahin, dangka a kisem khatcha jong aum pon ahi, ajeh chu Solomon khanglai achun dangka chu aman aneipon ahi.
22 Διότι είχεν ο βασιλεύς εν τη θαλάσση στόλον της Θαρσείς μετά του στόλου του Χειράμ· άπαξ κατά τριετίαν ήρχετο ο στόλος από Θαρσείς, φέρων χρυσόν και άργυρον, οδόντας ελέφαντος και πιθήκους και παγώνια.
Lengpan kiveina a manchah ding kong innei khat jong aneiyin, hiche ho chu Hiram kong innei hotoh aki tolkhom jin ahi. Hiche kong innei hohi kum thumseh leh inlang ah ahung kile jiuvin, sana, dangka, saiha, guldu leh vahong kong dimset set in ahinpo jiuvin ahi.
23 Και εμεγαλύνθη ο βασιλεύς Σολομών υπέρ πάντας τους βασιλείς της γης εις πλούτον και εις σοφίαν.
Hiti hin Solomon lengpa hi leiset chunga leng dang ho sang in ahao jon chule aching jong aching jon ahi.
24 Και πάσα η γη εζήτει το πρόσωπον του Σολομώντος, διά να ακούσωσι την σοφίαν αυτού, την οποίαν ο Θεός έδωκεν εις την καρδίαν αυτού.
Hijeh chun Pathen in apeh, chihna thungai ding leh thudoh nei dingin muntinna konin mipi ahung hung jing un ahi.
25 Και έφερον έκαστος αυτών το δώρον αυτού, σκεύη αργυρά και σκεύη χρυσά και στολάς και πανοπλίας και αρώματα, ίππους και ημιόνους, κατ' έτος.
Kumseh in ama vil’a hung jousen kipa thilpeh in sana, dangka, ponsil, gal manchah, gim namtui, sakol hole sakolpol ho ahin poh peh jing un ahi.
26 Και συνήθροισεν ο Σολομών αμάξας και ιππείς· και είχε χιλίας τετρακοσίας αμάξας και δώδεκα χιλιάδας ιππέων, τους οποίους έθεσεν εις τας πόλεις των αμαξών και πλησίον του βασιλέως εν Ιερουσαλήμ.
Solomon sakol holeh sakol kangtalai ho jong thanei tah in ana tung doh in ahi. Aman sakol sangsom le sangni anei jin sakol kangtalai sangkhat le jali anei jin ahi. Aman phabep chu sakol kangtalai koina khopi ho’a akoiyin phabep chu Jerusalem sung ama kom naina ah akoi jin ahi.
27 Και κατέστησεν ο βασιλεύς εν Ιερουσαλήμ τον άργυρον ως λίθους, και τας κέδρους κατέστησεν ως τας εν τη πεδιάδι συκαμίνους, διά την αφθονίαν.
Lengpan dangka aneiho vang chu songtoh ana bahsah jengin ahi. Chuleh Cedar thing mantam tah ho jong chu Judahh gam'a keh theipi thing toh abahsah jengin ahi.
28 Εγίνετο δε εις τον Σολομώντα εξαγωγή ίππων και λινού νήματος εξ Αιγύπτου· το μεν νήμα ελάμβανον οι έμποροι του βασιλέως εις ωρισμένην τιμήν.
Solomon in sakol hohi Egypt leh Cilicia kona achoh ji ahin, Lengpa ding’a thilcho hohin Cilicia mun ahi kiman tah’a achoh jiu ahi.
29 Εκάστη δε άμαξα ανέβαινε και εξήρχετο εξ Αιγύπτου διά εξακοσίους σίκλους αργυρούς, και έκαστος ίππος διά εκατόν πεντήκοντα· και ούτω διά πάντας τους βασιλείς των Χετταίων και διά τους βασιλείς της Συρίας η εξαγωγή εγίνετο διά χειρός αυτών.
Hiche phat laichun Egypt a konin sakol kangtalai khat chu dangka ja gup’a kicho ahin sakol khat chu dangka jakhat le somnga a kichoji ahi. Hijouteng chuleh Hit leh Ram lengho komma ajoh son kitjiu ahi.
