Ἰησοῦς Nαυῆ 22

1 τότε συνεκάλεσεν Ἰησοῦς τοὺς υἱοὺς Ρουβην καὶ τοὺς υἱοὺς Γαδ καὶ τὸ ἥμισυ φυλῆς Μανασση

Joshua Reuben chate le Gad chate chule Manasseh phungkeh khat chutoh akoukhommin,

2 καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὑμεῖς ἀκηκόατε πάντα ὅσα ἐνετείλατο ὑμῖν Μωυσῆς ὁ παῖς κυρίου καὶ ἐπηκούσατε τῆς φωνῆς μου κατὰ πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν

Ajah uva hiti hin aseitai, “Nang hon Pakai lhacha Mose in nathupeh jouse abonchan nanitsoh keiyun, keiman nango kaseipeh kathusei jouse jong nangai taove,

3 οὐκ ἐγκαταλελοίπατε τοὺς ἀδελφοὺς ὑμῶν ταύτας τὰς ἡμέρας καὶ πλείους ἕως τῆς σήμερον ἡμέρας ἐφυλάξασθε τὴν ἐντολὴν κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν

Nikho hijat sunghin tuni geijin nanghon nasopi phungdang teho jong nadalha dehpouvin, Pakai na-Pathenn uvin nathupeh chnegseu jong chingthei tah in nanit soh kei’un ahi.

4 νῦν δὲ κατέπαυσεν κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν τοὺς ἀδελφοὺς ἡμῶν ὃν τρόπον εἶπεν αὐτοῖς νῦν οὖν ἀποστραφέντες ἀπέλθατε εἰς τοὺς οἴκους ὑμῶν καὶ εἰς τὴν γῆν τῆς κατασχέσεως ὑμῶν ἣν ἔδωκεν ὑμῖν Μωυσῆς ἐν τῷ πέραν τοῦ Ιορδάνου

Tunvang Pakai na-Pathen uvin athutep bang bangin nasopi phungdang te hojong jong akitepna bangin akicholdosah tai, hijeh chun tun kiheijun lang Jordan gal lamma Pakai lhacha Mose’n napeh naugam, nangho chenna gamsung nagoulo’u, na inlammu jonnin chetaovin,

5 ἀλλὰ φυλάξασθε ποιεῖν σφόδρα τὰς ἐντολὰς καὶ τὸν νόμον ὃν ἐνετείλατο ἡμῖν ποιεῖν Μωυσῆς ὁ παῖς κυρίου ἀγαπᾶν κύριον τὸν θεὸν ὑμῶν πορεύεσθαι πάσαις ταῖς ὁδοῖς αὐτοῦ φυλάξασθαι τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ καὶ προσκεῖσθαι αὐτῷ καὶ λατρεύειν αὐτῷ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας ὑμῶν καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς ὑμῶν

Pakai lhacha Mose’n nathupeh u danthupeh chengse chu nanit jingna diuvin ching theiyun, Pakai na Pathennu nangailut nuva ama lamlhah jouse najuithem uva athupeh chengse nanit’uva amajong nakolchah jinguva, chule nalungthim pumpiu le nahinkho pumpiuva amakin jeng naboldiu nagin jing diu ahi.” ati.

6 καὶ ηὐλόγησεν αὐτοὺς Ἰησοῦς καὶ ἐξαπέστειλεν αὐτούς καὶ ἐπορεύθησαν εἰς τοὺς οἴκους αὐτῶν

Hitichun Joshua’n amaho chu phatthei aboh in, phatthei abohjou phatnin asoldohtai, amaho jong ainlam cheh uva achetaove.

7 καὶ τῷ ἡμίσει φυλῆς Μανασση ἔδωκεν Μωυσῆς ἐν τῇ Βασανίτιδι καὶ τῷ ἡμίσει ἔδωκεν Ἰησοῦς μετὰ τῶν ἀδελφῶν αὐτοῦ ἐν τῷ πέραν τοῦ Ιορδάνου παρὰ θάλασσαν καὶ ἡνίκα ἐξαπέστειλεν αὐτοὺς Ἰησοῦς εἰς τοὺς οἴκους αὐτῶν καὶ εὐλόγησεν αὐτούς

Manasseh phung akehkhat chu Bashan gamsunga Mose’n achandiu gam anapehsa ahin, Manasseh phungkeh khatma chu Joshua’n Jordan vadung gal nilhumlam, asopiteo dangho lah a chenmun anapeh ahiye. Amaho chu Joshua’n ainlammuva asoldoh phatnin abonchaovin phatthei abohsoh keijin ahi;

8 καὶ ἐν χρήμασιν πολλοῖς ἀπήλθοσαν εἰς τοὺς οἴκους αὐτῶν καὶ κτήνη πολλὰ σφόδρα καὶ ἀργύριον καὶ χρυσίον καὶ σίδηρον καὶ ἱματισμὸν πολύν καὶ διείλαντο τὴν προνομὴν τῶν ἐχθρῶν μετὰ τῶν ἀδελφῶν αὐτῶν

Ajah uva Joshua’n hitin ati, “Neilegou tampitah kipoh uvin lang gancha jong tamtah kipoh uvin lang naponbuh sonna muncheh a kile taovin, nagal mite uva konna nachomdoh jouseu jong kihommun” ati.

9 καὶ ἐπορεύθησαν οἱ υἱοὶ Ρουβην καὶ οἱ υἱοὶ Γαδ καὶ τὸ ἥμισυ φυλῆς υἱῶν Μανασση ἀπὸ τῶν υἱῶν Ισραηλ ἐκ Σηλω ἐν γῇ Χανααν ἀπελθεῖν εἰς γὴν Γαλααδ εἰς γῆν κατασχέσεως αὐτῶν ἣν ἐκληρονόμησαν αὐτὴν διὰ προστάγματος κυρίου ἐν χειρὶ Μωυσῆ

Hijeh chun Reuben chate le Gad chate chuleh Manasseh phung kehkhat chun Israel chate amoh chengse chu Canaan gam'a Shiloh kiti khopiah chun adalhauvin, amaho chu Pakaiyin Mose athupeh banga agamlosa sung’u Gilead gamsung jonnin ache taove.

10 καὶ ἦλθον εἰς Γαλγαλα τοῦ Ιορδάνου ἥ ἐστιν ἐν γῇ Χανααν καὶ ᾠκοδόμησαν οἱ υἱοὶ Γαδ καὶ οἱ υἱοὶ Ρουβην καὶ τὸ ἥμισυ φυλῆς Μανασση ἐκεῖ βωμὸν ἐπὶ τοῦ Ιορδάνου βωμὸν μέγαν τοῦ ἰδεῖν

Ahin amaho chu Canaan sung’a aum jinglai un, Geliloth kiti mun Jordan vadung kommah chun, Reuben chate le Gad chate chule Manasseh phung kehkhat chu akinga pa un, maicham phung lentah le thupitah khat asemmun ahi.

11 καὶ ἤκουσαν οἱ υἱοὶ Ισραηλ λεγόντων ἰδοὺ ᾠκοδόμησαν οἱ υἱοὶ Γαδ καὶ οἱ υἱοὶ Ρουβην καὶ τὸ ἥμισυ φυλῆς Μανασση βωμὸν ἐφ’ ὁρίων γῆς Χανααν ἐπὶ τοῦ Γαλααδ τοῦ Ιορδάνου ἐν τῷ πέραν υἱῶν Ισραηλ

Israel chaten, Reuben chate le Gad chate, chule Manasseh phung kehkhat chun Canaan gam mongchin Jordan vapang lhangchung khat’a Israel chate gamsunga khun maicham asemmu chu ajahdoh taove.

12 καὶ συνηθροίσθησαν πάντες οἱ υἱοὶ Ισραηλ εἰς Σηλω ὥστε ἀναβάντες ἐκπολεμῆσαι αὐτούς

Athudol hi Israel chaten ajahdoh phatnun Shiloh munna cheng Israel chate khopi pumpi akikhommuvin amahochu galla sat thodin agotaove.

13 καὶ ἀπέστειλαν οἱ υἱοὶ Ισραηλ πρὸς τοὺς υἱοὺς Ρουβην καὶ πρὸς τοὺς υἱοὺς Γαδ καὶ πρὸς τὸ ἥμισυ φυλῆς Μανασση εἰς γῆν Γαλααδ τόν τε Φινεες υἱὸν Ελεαζαρ υἱοῦ Ααρων τοῦ ἀρχιερέως

Ahinlah, amasan, Eleazar thempu chapa Phinehas lamkainan mi phabep Reuben phung mite le Gad chule Manasseh phung keh khat toh kihoudin anasol uve.

14 καὶ δέκα τῶν ἀρχόντων μετ’ αὐτοῦ ἄρχων εἷς ἀπὸ οἴκου πατριᾶς ἀπὸ πασῶν φυλῶν Ισραηλ ἄρχοντες οἴκων πατριῶν εἰσιν χιλίαρχοι Ισραηλ

Hichea kihoulimpi dia kalsong mihochu Israel phunglah’a lamkai som ahiuvin, a insungkhat bahkailhah’a aluboh cheh, chule Israel insung phung khatcheh a konna kilhengdoh phung upacheh mi ahiuve.

15 καὶ παρεγένοντο πρὸς τοὺς υἱοὺς Γαδ καὶ πρὸς τοὺς υἱοὺς Ρουβην καὶ πρὸς τοὺς ἡμίσεις φυλῆς Μανασση εἰς γῆν Γαλααδ καὶ ἐλάλησαν πρὸς αὐτοὺς λέγοντες

Amaho chu Gilead gam ahunglhun phat un, Reuben chate le Gad chate chule Manasseh phung kehkhat hengah hitin aseijuve,

16 τάδε λέγει πᾶσα ἡ συναγωγὴ κυρίου τίς ἡ πλημμέλεια αὕτη ἣν ἐπλημμελήσατε ἐναντίον τοῦ θεοῦ Ισραηλ ἀποστραφῆναι σήμερον ἀπὸ κυρίου οἰκοδομήσαντες ὑμῖν ἑαυτοῖς βωμὸν ἀποστάτας ὑμᾶς γενέσθαι ἀπὸ κυρίου

Pakai khoppi amiten hitin aseijun, “Ipi dinga nanghon tulaija hi Israel Pathen douna thil nabolluva Pakai nung najuidauva nakiheimang jenguva nacham chamma maicham nakisem jeng uva Pakai douna hitobang pihi nabollu hitam?

17 μὴ μικρὸν ἡμῖν τὸ ἁμάρτημα Φογωρ ὅτι οὐκ ἐκαθαρίσθημεν ἀπ’ αὐτοῦ ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης καὶ ἐγενήθη πληγὴ ἐν τῇ συναγωγῇ κυρίου

Peor munna ichonsetnao jong phaset nasah louvu ham? Hichea konna bon ithensoh jou loulaiju hilouham? Hiche ichonset jeh uva jong chu Pakai khoppi mipi chunga jong gamna hise ana langsa ahi,

18 καὶ ὑμεῖς ἀποστραφήσεσθε σήμερον ἀπὸ κυρίου καὶ ἔσται ἐὰν ἀποστῆτε σήμερον ἀπὸ κυρίου καὶ αὔριον ἐπὶ πάντα Ισραηλ ἔσται ἡ ὀργή

Tuni geija jong nangho hitobanga hi Pakai chu iti nadalhah uva nakihei mang jengdiu hitam? Tuni jenga jong nanghon Pakai doumah nabolluva ahileh amachu Israel khoppi pumpi chung jeng ajong hung lunghang jengding ahi.

19 καὶ νῦν εἰ μικρὰ ὑμῖν ἡ γῆ τῆς κατασχέσεως ὑμῶν διάβητε εἰς τὴν γῆν τῆς κατασχέσεως κυρίου οὗ κατασκηνοῖ ἐκεῖ ἡ σκηνὴ κυρίου καὶ κατακληρονομήσατε ἐν ἡμῖν καὶ μὴ ἀποστάται ἀπὸ θεοῦ γενήθητε καὶ μὴ ἀπόστητε ἀπὸ κυρίου διὰ τὸ οἰκοδομῆσαι ὑμᾶς βωμὸν ἔξω τοῦ θυσιαστηρίου κυρίου τοῦ θεοῦ ἡμῶν

Nachennao gamsung athenlouva ahijongleh hung galkai junlang Pakai houbuh kisonna gamsung Pakai gamsunga khun keiho lah a hung cheng jenguvin, Pakai doumah hi nabol louhel diu, Pakai I-Pathennu maicham semna tailouva nacham nachamma nakisem thu-uva keiho geija doumah hol neiso louhel dingu ahi.

20 οὐκ ἰδοὺ Αχαρ ὁ τοῦ Ζαρα πλημμελείᾳ ἐπλημμέλησεν ἀπὸ τοῦ ἀναθέματος καὶ ἐπὶ πᾶσαν συναγωγὴν Ισραηλ ἐγενήθη ὀργή καὶ οὗτος εἷς μόνος ἦν μὴ μόνος οὗτος ἀπέθανεν τῇ ἑαυτοῦ ἁμαρτίᾳ

Suhmang dinga kikat dohsa thil-ho chunga Achan kitipa Zerah chapan tohkhel aneiju chu Israel khoppi pumpi chunga lunghanna hungchu jengsa hilouham?” ahung tiuve.

21 καὶ ἀπεκρίθησαν οἱ υἱοὶ Ρουβην καὶ οἱ υἱοὶ Γαδ καὶ τὸ ἥμισυ φυλῆς Μανασση καὶ ἐλάλησαν τοῖς χιλιάρχοις Ισραηλ λέγοντες

Reuben chate le Gad chate chule Manasseh phung kehkhat chun Israel phungsunga insungmi upa ho donbutnan aneijun,

22 ὁ θεὸς θεός ἐστιν κύριος καὶ ὁ θεὸς θεὸς κύριος αὐτὸς οἶδεν καὶ Ισραηλ αὐτὸς γνώσεται εἰ ἐν ἀποστασίᾳ ἐπλημμελήσαμεν ἔναντι τοῦ κυρίου μὴ ῥύσαιτο ἡμᾶς ἐν ταύτῃ

“Pakai, Hatchungnung chu Pathen ahi! Pakai, Hatchungnung chu Pathen ahi! Aman thudih le thutah chu ahenai, chule Israel chaten jong nahet uva pha ahi. Keihon maicham kasemmu hi Pakai doumah nadia kabollu ahipoi. Kathilbol uhi doumah lam ahitah a Pakai dinga tahsan suhbeina ahidingleh keihohi tunin eighing hoida jenguvin,

23 καὶ εἰ ᾠκοδομήσαμεν αὑτοῖς βωμὸν ὥστε ἀποστῆναι ἀπὸ κυρίου τοῦ θεοῦ ἡμῶν ὥστε ἀναβιβάσαι ἐπ’ αὐτὸν θυσίαν ὁλοκαυτωμάτων ἢ ὥστε ποιῆσαι ἐπ’ αὐτοῦ θυσίαν σωτηρίου κύριος ἐκζητήσει

Ahin maicham khat kasemdoh jeh uva Pakai nungjuija konna kihei mang’na ahi mongding leh ahilouva keihon hiche maicham chunga hi pumgo thil hihenlang lhosoh thilto hijongleh chamna thilto hijongle kato’uva ahivangleh Pakaiyin kachunguva gotna eipe jeng uhen.

24 ἀλλ’ ἕνεκεν εὐλαβείας ῥήματος ἐποιήσαμεν τοῦτο λέγοντες ἵνα μὴ εἴπωσιν αὔριον τὰ τέκνα ὑμῶν τοῖς τέκνοις ἡμῶν τί ὑμῖν κυρίῳ τῷ θεῷ Ισραηλ

Tahbeh mong in, keihon hiche maicham kasem uhi katijat man uva kabollu ahibouve, ajeh chu khonung tengle nachateovin kachateo jah a, ‘Nanghon Pakai Israel Pathen chu koi thusah na nahou uham?’ ahin ti diu ahi

25 καὶ ὅρια ἔθηκεν κύριος ἀνὰ μέσον ἡμῶν καὶ ὑμῶν τὸν Ιορδάνην καὶ οὐκ ἔστιν ὑμῖν μερὶς κυρίου καὶ ἀπαλλοτριώσουσιν οἱ υἱοὶ ὑμῶν τοὺς υἱοὺς ἡμῶν ἵνα μὴ σέβωνται κύριον

Ajeh chu Pakaiyin nanghotoh Reuben chate Gad chate, ikikah uva Jordan vadung hi gamgia asemsa ahitai, khunungleh nangho Pakaiya chan naneipouve ati theiju ahi, hitobanga hi nachateovin kachateo hi Pakai ahousahda theiyu ahi.

26 καὶ εἴπαμεν ποιῆσαι οὕτως τοῦ οἰκοδομῆσαι τὸν βωμὸν τοῦτον οὐχ ἕνεκεν καρπωμάτων οὐδὲ ἕνεκεν θυσιῶν

Hiche jeh a chu keihon ka maicham semmu hi pumgo thilto gonading le kilhaina gantha nading ahipoi,

27 ἀλλ’ ἵνα ᾖ τοῦτο μαρτύριον ἀνὰ μέσον ἡμῶν καὶ ὑμῶν καὶ ἀνὰ μέσον τῶν γενεῶν ἡμῶν μεθ’ ἡμᾶς τοῦ λατρεύειν λατρείαν κυρίῳ ἐναντίον αὐτοῦ ἐν τοῖς καρπώμασιν ἡμῶν καὶ ἐν ταῖς θυσίαις ἡμῶν καὶ ἐν ταῖς θυσίαις τῶν σωτηρίων ἡμῶν καὶ οὐκ ἐροῦσιν τὰ τέκνα ὑμῶν τοῖς τέκνοις ἡμῶν αὔριον οὐκ ἔστιν ὑμῖν μερὶς κυρίου

Ahin keiholeh nangho kikah a hetjingna dia kasemmu ahi, chujongleh hichun eiho nunga khangthahte kah a jong hettohsahnan hungpangin tin, keihon jong Pakai angsunga ama kin kabol mong mong uvin pumgo thilto jong kilhaina gantha jong chule chamna thilto gantha jong kabol naove ti hetjing’nan in hung pang nante, katiu ahi, achuti louva ahileh khonung phatleh nachateovin keiho chate jah a, “Nanghon Pakaiya chan nanei pouve” ahinti khah teidiu ahi tia kabollu ahibouve.

28 καὶ εἴπαμεν ἐὰν γένηταί ποτε καὶ λαλήσωσιν πρὸς ἡμᾶς καὶ ταῖς γενεαῖς ἡμῶν αὔριον καὶ ἐροῦσιν ἴδετε ὁμοίωμα τοῦ θυσιαστηρίου κυρίου ὃ ἐποίησαν οἱ πατέρες ἡμῶν οὐχ ἕνεκεν καρπωμάτων οὐδὲ ἕνεκεν θυσιῶν ἀλλὰ μαρτύριόν ἐστιν ἀνὰ μέσον ὑμῶν καὶ ἀνὰ μέσον ἡμῶν καὶ ἀνὰ μέσον τῶν υἱῶν ἡμῶν

Ijemtia hita chu ahinsei khah tah ujongle, khonung a katu kachateu vin jong, ‘Veuvin, Pakai dinga kapu kapateuvin asemsa maicham khu pumgo thilto kitona jong hilou, kilhaina ganthana maicham jong hilou, ahin nangho leh keihon Pakaiyah chan inanei khommui ti melchih’nan pang nante’ katiu ahibouve.

29 μὴ γένοιτο οὖν ἡμᾶς ἀποστραφῆναι ἀπὸ κυρίου ἐν ταῖς σήμερον ἡμέραις ἀποστῆναι ἀπὸ κυρίου ὥστε οἰκοδομῆσαι ἡμᾶς θυσιαστήριον τοῖς καρπώμασιν καὶ ταῖς θυσίαις σαλαμιν καὶ τῇ θυσίᾳ τοῦ σωτηρίου πλὴν τοῦ θυσιαστηρίου κυρίου ὅ ἐστιν ἐναντίον τῆς σκηνῆς αὐτοῦ

Itihchan hijongleh keihon Pakai doumah kabol louhel diu ahin, chujongleh Pakai i-Pathennu maicham ama houbuh maiya kitung tailouva keihon kacham chamuva pumgo thilto tona dingle lhosoh thilto tonading chule kilhaina ganthana dia maicham kasemmuva Pakai nunga kona kaki heimang louhel diu ahi” atiuvin ahi.

30 καὶ ἀκούσας Φινεες ὁ ἱερεὺς καὶ πάντες οἱ ἄρχοντες τῆς συναγωγῆς Ισραηλ οἳ ἦσαν μετ’ αὐτοῦ τοὺς λόγους οὓς ἐλάλησαν οἱ υἱοὶ Ρουβην καὶ οἱ υἱοὶ Γαδ καὶ τὸ ἥμισυ φυλῆς Μανασση καὶ ἤρεσεν αὐτοῖς

Reuben chate leh Gad chate chule Manasseh phung kehkhat thusei ho jouse chu ajah doh phat uvin, Phinehas thempupa le akilhonpi khoppi lamkai holeh Israel insung jouse phung upa chengsen chu alungu alhaisel taovin ahi.

31 καὶ εἶπεν Φινεες ὁ ἱερεὺς τοῖς υἱοῖς Ρουβην καὶ τοῖς υἱοῖς Γαδ καὶ τῷ ἡμίσει φυλῆς Μανασση σήμερον ἐγνώκαμεν ὅτι μεθ’ ἡμῶν κύριος διότι οὐκ ἐπλημμελήσατε ἐναντίον κυρίου πλημμέλειαν καὶ ὅτι ἐρρύσασθε τοὺς υἱοὺς Ισραηλ ἐκ χειρὸς κυρίου

Eleazer thempupa chapa Phinehas chun Reuben chate Gad chate chule Manasseh phung kehkhat jah a aseipeh in, “I-lah uva Pakai ching jingnai, ti keihon tunin kahe taove, ijeh-inem itileh keihon nangho kanaginmo bang’un Pakai dounan thilse ima nabol hih naove chuleh nanghon Pakai khutna kon in jong Israel chate hi suhmang’a aum thei naova konin nahuhdoh taove” atin ahi.

32 καὶ ἀπέστρεψεν Φινεες ὁ ἱερεὺς καὶ οἱ ἄρχοντες ἀπὸ τῶν υἱῶν Ρουβην καὶ ἀπὸ τῶν υἱῶν Γαδ καὶ ἀπὸ τοῦ ἡμίσους φυλῆς Μανασση ἐκ γῆς Γαλααδ εἰς γῆν Χανααν πρὸς τοὺς υἱοὺς Ισραηλ καὶ ἀπεκρίθησαν αὐτοῖς τοὺς λόγους

Chujouvin Eleazer thempupa chapa Phinehas le lamkaiho chun Reuben chate le Gad chate Gilead gamsung’a chun adalhauvin, hikomma kon chun Canaan gamlam, Israel chate chenna lamma ahung kile taovin, Israelte henga chun thilsoh umchan thu chengse chu lhut taovin ahi.

33 καὶ ἤρεσεν τοῖς υἱοῖς Ισραηλ καὶ ἐλάλησαν πρὸς τοὺς υἱοὺς Ισραηλ καὶ εὐλόγησαν τὸν θεὸν υἱῶν Ισραηλ καὶ εἶπαν μηκέτι ἀναβῆναι πρὸς αὐτοὺς εἰς πόλεμον ἐξολεθρεῦσαι τὴν γῆν τῶν υἱῶν Ρουβην καὶ τῶν υἱῶν Γαδ καὶ τοῦ ἡμίσους φυλῆς Μανασση καὶ κατῴκησαν ἐπ’ αὐτῆς

Athulhutnu chun Israel chate chu alungdamsah lheh jeng in ahi, chuphatnin Israel chaten jong Pathen chate avahchoijun, Reuben chate le Gad chate chenna gamsung suhmang ding le galbol ding jong aseipoh kit tapouve.

34 καὶ ἐπωνόμασεν Ἰησοῦς τὸν βωμὸν τῶν Ρουβην καὶ τῶν Γαδ καὶ τοῦ ἡμίσους φυλῆς Μανασση καὶ εἶπεν ὅτι μαρτύριόν ἐστιν ἀνὰ μέσον αὐτῶν ὅτι κύριος ὁ θεὸς αὐτῶν ἐστιν

Reuben chate le Gad chaten maicham asemsau chu ‘Hettohsah’ tin aminsah taovin ahi, amahon aseijun, “Ijeh-inem ititle eiho le amaho kikah a Pakai chu eiho Pathen jong ahi ti hettohsah a pang ahi,” atiuve.