Προς Γαλατας 2

1 επειτα δια δεκατεσσαρων ετων παλιν ανεβην εις ιεροσολυμα μετα βαρναβα συμπαραλαβων και τιτον

And sith fourtene yeer aftir, eftsones Y wente vp to Jerusalem with Barnabas, and took with me Tite.

2 ανεβην δε κατα αποκαλυψιν και ανεθεμην αυτοις το ευαγγελιον ο κηρυσσω εν τοις εθνεσιν κατ ιδιαν δε τοις δοκουσιν μηπως εις κενον τρεχω η εδραμον

Y wente vp bi reuelacioun, and spak with hem the euangelie, which Y preche among the hethene; and bi hem silf to these that semeden to be sumwhat, lest Y runne, or hadde runne in veyne.

3 αλλ ουδε τιτος ο συν εμοι ελλην ων ηναγκασθη περιτμηθηναι

And nother Tite, that hadde be with me, while he was hethene, was compellid to be circumsidid;

4 δια δε τους παρεισακτους ψευδαδελφους οιτινες παρεισηλθον κατασκοπησαι την ελευθεριαν ημων ην εχομεν εν χριστω ιησου ινα ημας καταδουλωσωνται

but for false britheren that weren brouyt ynne, whiche hadden entrid to aspie oure fredom, which we han in Jhesu Crist, to bring vs in to seruage.

5 οις ουδε προς ωραν ειξαμεν τη υποταγη ινα η αληθεια του ευαγγελιου διαμεινη προς υμας

But we yyue no place to subieccioun, that the treuthe of the gospel schulde dwelle with you.

6 απο δε των δοκουντων ειναι τι οποιοι ποτε ησαν ουδεν μοι διαφερει προσωπον θεος ανθρωπου ου λαμβανει εμοι γαρ οι δοκουντες ουδεν προσανεθεντο

But of these that semeden to be sumwhat; whiche thei weren sum tyme, it perteyneth not to me, for God takith not the persoone of man; for thei that semeden to be sumwhat, yauen me no thing.

7 αλλα τουναντιον ιδοντες οτι πεπιστευμαι το ευαγγελιον της ακροβυστιας καθως πετρος της περιτομης

But ayenward, whanne thei hadden seyn, that the euangelie of prepucie was youun to me, as the euangelie of circumcisioun was youun to Petre;

8 ο γαρ ενεργησας πετρω εις αποστολην της περιτομης ενηργησεν και εμοι εις τα εθνη

for he that wrouyte to Petre in apostlehed of circumcisioun, wrouyte also to me among the hethene;

9 και γνοντες την χαριν την δοθεισαν μοι ιακωβος και κηφας και ιωαννης οι δοκουντες στυλοι ειναι δεξιας εδωκαν εμοι και βαρναβα κοινωνιας ινα ημεις [μεν] εις τα εθνη αυτοι δε εις την περιτομην

and whanne thei hadden knowe the grace of God, that was youun to me, James, and Petre, and Joon, whiche weren seyn to be the pileris, thei yauen riythond of felowschip to me and to Barnabas, that we among the hethene, and thei in to circumcisioun;

10 μονον των πτωχων ινα μνημονευωμεν ο και εσπουδασα αυτο τουτο ποιησαι

oneli that we hadde mynde of pore men `of Crist, the which thing Y was ful bisi to doon.

11 οτε δε ηλθεν πετρος εις αντιοχειαν κατα προσωπον αυτω αντεστην οτι κατεγνωσμενος ην

But whanne Petre was comun to Antioche, Y ayenstood hym in the face, for he was worthi to be vndirnommen.

12 προ του γαρ ελθειν τινας απο ιακωβου μετα των εθνων συνησθιεν οτε δε ηλθον υπεστελλεν και αφωριζεν εαυτον φοβουμενος τους εκ περιτομης

For bifor that ther camen summen fro James, he eete with the hethene men; but whanne thei weren comun, he withdrowy, and departide hym, dredinge hem that weren of circumcisioun.

13 και συνυπεκριθησαν αυτω και οι λοιποι ιουδαιοι ωστε και βαρναβας συναπηχθη αυτων τη υποκρισει

And the othere Jewis assentiden to his feynyng, so that Barnabas was drawun of hem in to that feynyng.

14 αλλ οτε ειδον οτι ουκ ορθοποδουσιν προς την αληθειαν του ευαγγελιου ειπον τω πετρω εμπροσθεν παντων ει συ ιουδαιος υπαρχων εθνικως ζης και ουκ ιουδαικως τι τα εθνη αναγκαζεις ιουδαιζειν

But whanne Y sawy, that thei walkiden not riytli to the treuthe of the gospel, Y seide to Petre bifor alle men, If thou, that art a Jew, lyuest hethenlich, and not Jewelich, hou constreynest thou hethene men to bicome Jewis?

15 ημεις φυσει ιουδαιοι και ουκ εξ εθνων αμαρτωλοι

We Jewis of kynde, and not synful men of the hethene,

16 ειδοτες οτι ου δικαιουται ανθρωπος εξ εργων νομου εαν μη δια πιστεως ιησου χριστου και ημεις εις χριστον ιησουν επιστευσαμεν ινα δικαιωθωμεν εκ πιστεως χριστου και ουκ εξ εργων νομου διοτι ου δικαιωθησεται εξ εργων νομου πασα σαρξ

knowen that a man is not iustified of the werkis of lawe, but bi the feith of Jhesu Crist; and we bileuen in Jhesu Crist, that we ben iustified of the feith of Crist, and not of the werkis of lawe. Wherfor of the werkis of lawe ech fleisch schal not be iustified.

17 ει δε ζητουντες δικαιωθηναι εν χριστω ευρεθημεν και αυτοι αμαρτωλοι αρα χριστος αμαρτιας διακονος μη γενοιτο

And if we sechen to be iustified in Crist, we oure silf ben foundun synful men, whether Crist be mynystre of synne?

18 ει γαρ α κατελυσα ταυτα παλιν οικοδομω παραβατην εμαυτον συνιστημι

God forbede. And if Y bylde ayen thingis that Y haue distruyed, Y make my silf a trespassour.

19 εγω γαρ δια νομου νομω απεθανον ινα θεω ζησω

For bi the lawe Y am deed to the lawe, and Y am fitchid to the crosse, that Y lyue to God with Crist.

20 χριστω συνεσταυρωμαι ζω δε ουκετι εγω ζη δε εν εμοι χριστος ο δε νυν ζω εν σαρκι εν πιστει ζω τη του υιου του θεου του αγαπησαντος με και παραδοντος εαυτον υπερ εμου

And now lyue not Y, but Crist lyueth in me. But that Y lyue now in fleisch, Y lyue in the feith of Goddis sone, that louede me, and yaf hym silf for me.

21 ουκ αθετω την χαριν του θεου ει γαρ δια νομου δικαιοσυνη αρα χριστος δωρεαν απεθανεν

Y caste not awey the grace of God; for if riytwisnesse be thoruy lawe, thanne Crist diede with out cause.