< Jan 6 >
1 Lani n pendi, ke Jesu gedi Galile ñincianma jaalieli ke bi go yi li Tiberiyadi.
Sidan for Jesus burt til hi sida av Galilæa- eller Tiberias-sjøen.
2 ku niwulgu den ŋua o boncianla kelima bi den la wan tieni ya yaalidgu bona bi yianba po.
Og det fylgde honom mykje folk, av di dei såg dei teikni han gjorde på dei sjuke.
3 Jesu ń do li juali po, ki ban kali yeni o ŋɔdkaaba.
Men Jesus gjekk upp i fjellet, og der sette han seg med læresveinarne sine.
4 Li den sua ke Paaki, juufinba jaanma nagi.
Det leid då mot påskehelgi åt jødarne.
5 Jesu ń yaadi li yuli, kil a ke bi niba boncianla kpendi o kani, ke o maadi Filipi: «Ti ba da le i kpanu ya niba ne kuli ń baa ki di?
Som no Jesus såg upp og vart var at det kom mykje folk til honom, segjer han til Filip: «Kvar skal me kjøpa brød, so desse folki kann få noko å eta?»
6 O den maadi yeni, ki bua wan bigni o i, kelima o den bani wan ba tieni maama.
Det sagde han av di han vilde røyna honom; for han visste sjølv kva han vilde gjera.
7 Filipi ń jiini o, “Ti ya daá bá dibala kobilie kpanu, li kan dagdi bá juakuli ń baa bonjenga jenga.
«Brød for eit halvt hundrad dalar rekk ikkje til, so kvar av deim kann få eit lite stykke, » svara Filip.
8 O ŋɔdkaaba siiga nni, yendo, Siimɔn Pieri ninjua ń maadi o:
Ein av læresveinarne hans - det var Andreas, bror åt Simon Peter - segjer til honom:
9 “Naacenyendo ye ne ki pia kpanu amu yeni jami lie; lani ba fidi ki tieni be yeni ya nicianba ne?
«Her er ein liten gut som hev fem byggbrød og tvo fiskar, men kva er det åt so mange?»
10 Jesu ń maadi: «Cedi mani ban kali. Likani den pia ku muagu boncianla. Bi den ki luo niba tuda mu, ban cedi ban kali.
«Lat folket setja seg!» sagde Jesus. Det var mykje gras på den staden; so sette mennerne seg; dei var um lag fem tusund i talet.
11 Jesu ń ga kpanu, ki yadi yedŋanma li po ki go tieni yeni i jami mo ya po, ki cedi ban bɔgdi ba, yuakuli ń ga wan bua maama.
Då tok Jesus brødi, og takka, og skifte deim ut til deim som sat der, og like eins av fiskarne, so mykje dei vilde hava.
12 Ban ŋmani ki guo, ke Jesu maadi o ŋɔdkaaba ke ban duo ban ŋmani ki sieni yaali ki da ŋa llibá ń bia.
Då dei var mette, segjer han til læresveinarne: «Sanka i hop dei molarne som att er, so ingen ting vert spillt!»
13 O ŋɔdkaaba ń duo ban ŋmani a kpanu muuda ki sieni ya bonjena, ki gbieni baabuodi piiga n tilie.
So gjorde dei det, og dei fyllte tolv korger med molarne som var att av dei fem byggbrødi etter deim som hadde ete.
14 Li niba ń la ke Jesu ń tieni ya yaalidgu tuonli, ban maadi: “One n tie yeni i mɔni ya sawalpualo n bo ba cua ŋanduna ne.”
Då no folket såg det teiknet han hadde gjort, sagde dei: «Dette er visst og sant profeten som skal koma til verdi!»
15 Jesu ń bandi ke bi ba cua ki cuo o ki dini o li balcianli, ke o yaadi bi kani, ki kua li juali nni wani obaba.
Då skyna Jesus at dei vilde koma og taka honom med magt og gjera honom til konge; difor drog han seg undan og gjekk upp i fjellet att, han åleine.
16 Ku jenjuogu ń pundi, ke o ŋɔdkaaba jiidi mi ñincianma jaali po.
Då det vart kveld, gjekk læresveinarne ned til sjøen;
17 ki kua ku ŋadgu ki ba puodi li mɔgli, ki gedi Kaperinawuma. Ku ñiagu den bii, ke Jesu da ki guani bi kani.
dei steig ut i båten og vilde fara yver sjøen, til Kapernaum. Det var alt myrkt vorte, og Jesus var endå ikkje komen til deim.
18 U faaciangu ń fii, ki fiini a ñinguona.
Bårorne gjekk høgt; for det bles ein hard vind.
19 ban kudi ku ŋadgu ki fagdi waamu, ban la Jesu ke o cuoni u ñingbanu po, ki nagdi bikani, ban jie.
Då dei so hadde rott umlag ei halv mil eller halvtridje fjordung, ser dei at Jesus kjem gangande på sjøen og kjem næmare og næmare innåt båten. Dei vart rædde,
20 Ama ke Jesu maadi ba: «Mini i, da jie mani!”
men han sagde: «Det er eg; ver ikkje rædde!»
21 Bi den bua bantaa o ku ŋadgu nni, ama ke ku toli ban caa naapo
Då vilde dei taka honom upp i båten, og straks var båten ved det landet dei skulde til.
22 Ya niwulgu n den se li mɔgli kunga den bani ke ŋadyengu baba n ye, ama Jesu nan den ki kua li ŋadgu nni yeni o ŋɔdkaaba, bi den gedi bi baba i.
Dagen etter stod det endå ein folkehop på hi sida av sjøen; dei hadde set at det ikkje var meir enn ein båt der, og at Jesus ikkje gjekk i båten med læresveinarne sine, men læresveinarne tok av stad åleine.
23 Lan den fandi ke ŋadtiandi den ñani Tiberiyadi ki cua naani ke Jesu den yadi mi yedŋanma kpanu yeni i jami po ki teni ba ke bi ŋmani yeni,
Men det kom båtar frå Tiberias, tett innmed den staden dei hadde halde måltid etterpå Herrens takkebøn.
24 Li niba ń diidi ki sua ke Jesu yeni o ŋɔdkaaba, obá kuli ki ye li kani, ke bi kua ti ŋaditi, ki gedi Kapernawuma ki baan lingi Jesu.
Då no folket såg at Jesus ikkje var der, og ikkje læresveinarne hans heller, steig dei sjølve i båtarne og for til Kapernaum og leita etter Jesus,
25 Ban puodi li mɔgli, ki la o nepo ya jaali, ke bi buali o: “Rabbi, be yognu i ke a cua ne?”
og då dei fann han der, på hi sida av sjøen, sagde dei til honom: «Når kom du hit, meister?»
26 Ke Jesu jiini ba: «i mɔmɔni, i mɔmɔni, n maadi yi, i lingi nni li nan ki tie min tieni ya yaalidgu bona ke i la ka, ama yin den baa kpanu ki ŋmani ki guo yeni i.
Jesus svara deim: «Det segjer eg dykk for visst og sant: Det er’kje for di de såg teikn at de leitar etter meg, men for di de åt av brødi og vart mette.
27 Ya tuuni mani ki da lingi ya jiema n ba dudi ka ama yin ya lingi ya jiema n kan dudi, ki baa tundi ki ye hali ya miali n ki pia gbenma. O nisaalo Bijua n ba teni yi lanya jiema; kelima wani ya po i, ke Báa U Tienu jaa o tanpɔn ki tieni mi banma. (aiōnios )
Vinn dykk ikkje føda som forgjengst, men føda som varer og gjev eit ævelegt liv! Den skal Menneskjesonen gjeva dykk; for honom hev Faderen, Gud, sett sitt innsigle på.» (aiōnios )
28 Ban buali o: “Ti ba tieni ledi i, ki sɔni U Tienu tuonli?
Då sagde dei til honom: «Korleis skal me fara åt, so me kann gjera Guds gjerningar?»
29 Jesu ń jiini ba: «U Tienu tuonli tie ke yin ya dugi wan sɔni yua ya po i.»
Jesus svara: «Det er Guds gjerning, at de skal tru på den som han sende.»
30 Ban buali o: “A ba tieni o laa yaalidgu bonli i, tin ki bandi, ki dugi a po? A ba tieni be i?
Då sagde dei til honom: «Kva teikn gjer då du, so me kann sjå det og tru deg? kva for verk gjer du?
31 Ti yaajanba bo dini maani, ki tinkuonga nni, nani lan diani maama: “Ke o teni ba ki tinga kpanu ke bi ŋmani.”
Federne våre åt manna i øydemarki, som skrive stend: «Han gav dei brød frå himmelen å eta.»»
32 Jesu ń maadi ba: «i mɔmɔni, i mɔmɔni, n maadi yi, Moyiis ka bo teni yi tanpoli kpanu; ama n Báa tieni yi tanpoli kpanu mɔnli.
Då sagde Jesus til deim: «Det segjer eg dykk for visst og sant: Moses gav dykk ikkje brødet frå himmelen, men Far min gjev dykk det rette brødet frå himmelen;
33 Kelima U Tienu kpanu tie ya kpanu n ñani tanpoli ki jiidi, ki tieni ŋanduna li miali.
for Guds-brødet er det brødet som kjem ned frå himmelen og gjev verdi liv.»
34 Ban maadi o: “Ti Diedo, ya tundi ki puuni ti lan ya kpanu.”
Då sagde dei til honom: «Herre, gjev oss alltid det brødet!»
35 Jesu ń maadi ba: «Mini n tie li miali kpanu. Yua n cua n kani, koma ji kan cuo o, yua n dugi n po mo, ñuñuunu ji kan cuo o.
Jesus svara: «Eg er livsens brød; den som kjem til meg, skal ikkje hungra, og den som trur på meg, skal aldri tyrsta.
36 Ama n maadi yi, i la nni, ama i naa dugi n po.
Men eg sagde dykk at de hev set meg og endå ikkje trur.
37 N Báa ń teni nni yaaba kuli ba cua n kani, yua n cua n kani mo, n kan ñani o niinpo.
Alle som Far min gjev meg, kjem til meg, og den som kjem til meg, skal eg so visst ikkje visa burt;
38 Kelima n ñani tanoli ki jiidi ke min tieni yaali n ki tie n yanbuama ka ama yua n sɔni nni ya yanbuama i.
for eg hev kome ned frå himmelen, ikkje til å gjera det eg sjølv vil, men det han vil som sende meg,
39 To yua n sɔni nni yanbuama tie ke min da buoni wan teni nni yaali libá kuli, ama ke min guani ki yiedi la li daajuodidaali.
og det er hans vilje som sende meg, at eg ikkje skal missa nokon av deim han hev gjeve meg, men vekkja deim upp att på den siste dag.
40 N Báa buama tie ke yua n la Bijua, ki dugi o po ń baa ya miali n ki pia gbenma, ke n go ba yiedi o li daajuodidaali. (aiōnios )
For so vil Far min, at kvar den som ser Sonen og trur på honom, skal hava ævelegt liv, og at eg skal vekkja honom upp att på den siste dag.» (aiōnios )
41 Juufinba den bulni bulni bi ŋmiali nni, kelima o maadi ke o tie ya kpanu n ñani tanpoli ki jiidi.
Då murra jødarne og fann åt honom, for di han sagde: «Eg er brødet som kom ned frå himmelen.»
42 Ki maadi: “One ki tie Jesu ka aa? waa tie Josefi bijua kaa? tin bani yua ya naá yeni o báa kaa? Li ba ga ledi i, wan maadi: “N ñani tanpoli ki jiidi?”
«Er’kje dette Jesus Josefsson? sagde dei; «me kjenner då både far hans og mor hans; korleis hev det seg at han no segjer: «Eg hev kome ned frå himmelen?»»
43 Jesu ń jiini ba: «Da bulni mani i ŋmiali nni.
Då tok Jesus til ords og sagde til deim: «Haldt ikkje på å murra dykk imillom!
44 Obá kuli kan fidi ki cua n kani, li nan yaa tie n Báa yua n sɔni nni yaa ka dadi o; n go ba yiedi o li daajuodikaali.
Ingen kann koma til meg utan Faderen, som sende meg, hev drege honom, og eg skal vekkja honom upp att på den siste dag.
45 Li diani bi sawalpuaba tili nni: “Bi ba tundi bi kuli, ki waani ba U Tienu ń tie yau. Lanwani i, yua n gbadi Báa maama, ki ga o tundli ba cua n kani.
Det stend skrive hjå profetarne: «Og alle skal dei vera upplærde av Gud.» Kvar som hev lydt på Faderen og lært, han kjem til meg.
46 Li bua waani ke obá kuli ki la Báa, li nan yaa tie yua n ñani U tienu kani yaa ka; wan wani i, la Báa.
Ikkje so at nokon hev set Faderen utan han som er frå Gud, han hev set Faderen.
47 I mɔmɔni, i mɔmɔni, n maadi yi, yua n dugi n po ba ba ya miali n ki pia gbenma. (aiōnios )
Det segjer eg dykk for visst og sant: Den som trur, hev ævelegt liv. (aiōnios )
48 Mini n tie li miali kpanu.
Eg er livsens brød.
49 I yaajanba den dini maana ki tinkuonga nni, ama bi nan den kpe.
Federne dykkar åt manna i øydemarki og døydde;
50 Ne tie ya kpanu n ñani tanpoli ki jiidi, yua n ŋmani lan ya kpanu ji kan kpe.
her er det brødet som kjem ned frå himmelen, so den som et av det ikkje skal døy.
51 N tie ya kpanu n pia li miali, ki ñani tanpoli ki jiidi. Yua n ŋmani lan ya kpanu, o baa tundi ki pia ya miali n ki pia gbenma; ke min ba teni a kpanu tie n gbannandi, ke n ba teni ŋanduna kuli miali po. (aiōn )
Eg er det livande brødet som kom ned frå himmelen; dersom nokon et av det brødet, skal liva i all æva; og brødet eg vil gjeva, er kjøtet mitt, som eg gjev til liv for verdi.» (aiōn )
52 Wan maadi lani i, ke juufinba ji gagi bi ŋmiali nni, ki maadi: O ba ga ledi i, ki teni ti o gbannandi tin ŋmani ii?
Då trætta jødarne med kvarandre og sagde: «Korleis kann han gjeva oss kjøtet sitt å eta?»
53 Jesu ń maadi ba: «I mɔmɔni, i mɔmɔni, n maadi yi; i ya ki ŋmani o nisaalo Bijua gbannandi, ki go ki ñuni o sɔma, i kan ya pia miali i niinni.
Då sagde Jesus til deim: Det segjer eg dykk for visst og sant: Et de ikkje kjøtet åt Menneskjesonen, og drikk blodet hans, so hev de ikkje liv i dykk.
54 Yua n ŋmani n gbannandi ki go ñuni n sɔma baa bia ya miali n ki pia gbenma, n go ba yiedi o li daajuodikaali. (aiōnios )
Den som et mitt kjøt og drikk mitt blod, hev eit ævelegt liv, og eg skal vekkja honom upp att på den siste dag. (aiōnios )
55 Kelima n gbannandi tie jiemɔndi ke n sɔma mo tie bonñukaali.
For kjøtet mitt er retteleg mat, og blodet mitt er retteleg drykk.
56 Yua n ŋmani n gbannandi ki go ñ̃uni n sɔma baa ye n niinni, ke n mo ye o niinni.
Den som et mitt kjøt og drikk mitt blod, han vert verande i meg, og eg i honom.
57 Nani Báa yua n fo ǹ sɔni nni yeni, ke wani Báa po i, ke n pia li miali, lanwani i, yua n ŋmani nni mo baa pia li miali n ya po.
Som den livande Faderen sende meg, og eg liver ved Faderen, so skal og den som et meg liva ved meg.
58 Ne tie ya kpanu n ñani tanpoli ki jiidi. li ki tie nana i yaajanba ń bo ŋmani maana, ki nan kpe yeni ka: yua n ŋmani ya kpanu ne ba baa ya miali n ki pia gbenma. (aiōn )
Det er brødet som kom ned frå himmelen; det er’kje som det federne dykkar åt, og so døydde: den som et dette brødet, skal liva i all æva.» (aiōn )
59 Jesu den maadi la ya bona ti jaandiedi nni ki wangi Kapernawuma yaaba.
Dette sagde han i eit synagogemøte, med han lærde i Kapernaum.
60 Jesu ŋɔdkaaba siiga nni, boncianli den gbadi ya maama ne ki maadi: “Ya maama ne paa mi gbadma; ŋma ba fidi ki cengi ya maama ne?
Mange av læresveinarne hans sagde då dei høyrde det: «Dette er stride ord, kven kann lyda på honom?»
61 Jesu den bandi ke o ŋɔdkaaba sɔbni ki maadi o ya maama po i, ke o buali ba: «Ya maama ne jiendi yi bii?
Jesus visste med seg at læresveinarne hans murra um dette, og han sagde til deim: «Støyter de dykk på dette?
62 I ji ya la ke o nusaalo Bijua, ke o guni ki doni wan den kpia ki ye naani te? ...
Enn um de no fær sjå Menneskjesonen fara upp dit han var fyrr!
63 Mi Foŋanma n puuni li miali; ti gbannandi ki pia fuoma. Min maadi yi ya maama tie fuoma yeni miali.
Det er åndi som gjev liv; kjøtet gjer ikkje noko gagn. Dei ordi eg hev tala til dykk, er ånd, og er liv;
64 Ama i siiga nni, bi tianba ye ki ji pia dudugdi. Kelima Jesu den bani hali mi cilma yaaba n den ki dugi o po yeni yua n ba te janbi.
men det er nokre av dykk som ikkje trur.» For Jesus visste frå fyrste stund kven det var som ikkje trudde, og kven det var som skulde svika honom.
65 Ki go pugni: «Lani ya po i, ke n maadi yi ke obá kuli kan fidi ki cua n kani, li nan yaa tie ke Báa n puni o li paabu.
Og han sagde: «Difor var det eg sagde dykk at ingen kann koma til meg utan det er gjeve honom av Faderen.»
66 Ki cili lanyognu, o ŋɔdkaaba boncianla den fuadi ki ŋa o, kaa ji yegdi yeni o.
For dette var det mange av læresveinarne hans som drog seg undan og ikkje gjekk ikring med honom lenger.
67 Jesu ń buali o piiga n ŋɔdkaaliedba: «Ke yinba i, i kan sani ki ŋa nni ii?
Då sagde Jesus til dei tolv: «Vil de og ganga dykkar veg?»
68 Siimɔn Pieri ń jiini o: “Ti Diedo, ti ba sani ki ŋɔdi ŋma i? Fini n pia ya miali n ki pia gbenma maama. (aiōnios )
Simon Peter svara: «Herre, kven skulde me ganga til? Du hev det ævelege livs ord, (aiōnios )
69 Ti dugi a po ki go bandi ke fini n tie Kiristu, U Tienu nigagdiŋamo.
og me trur og veit at du er den Heilage frå Gud.»
70 Jesu ń jiini ba: «Mini ka lugdi yi yinba piiga n biliediba aa? I siiga nni, yendo tie cicibiadga i.
«Hev eg ikkje sjølv valt dykk ut, alle tolv?» svara Jesus, «og ein av dykk er ein djevel!»
71 O den maadi Siimɔn bijua, Juda Isikariyɔti i; kelima wani n den ba janbi o, ki teni yibalinba, wani yua den tie piiga n biliedba yeni nni, yendo.
Han meinte Judas, son åt Simon Iskariot; for det var han som sidan skulde svika honom - han, ein av dei tolv.