Luka 2
1 Laa yogunu Sesa Ogusita den ñani li ñoabonli ke li yadi i kaani kuli ki yedi ban coadi Loma diema yaaba kuli.
一天，凯撒·奥古斯都颁发命令，要对罗马帝国所有民众进行一次人口登记。
2 Laa coadikpiali den tieni Kilinusi n den tie Sili diema Gufeneeli ya yogunu.
自从居里纽斯担任叙利亚总督以来，这还是首次人口普查。
3 Yua kuli den ca ke ban coadi o o dandogu nni.
众人回到自己的城市进行登记。
4 Josefi moko den fii Nasaleti dogu nni yu n ye Galile diema nni, ki gedi Jude diema Dafidi maadogu Betelema nni kelima o den tie Dafidi puoliŋuanu leni o diegu nni yua.
约瑟是大卫王的后人，于是他离开加利利的拿撒勒，前往犹太的大卫之城伯利恒。
5 O den gedi ke ban ban coadi wani leni o toginaa Maliyama, yua n den punbi.
他与订立婚约的玛利亚一同前往，此时玛利亚即将分娩。
6 Ban den ye Betelema, o maayogunu den pundi. O den mali o posabiga, bonjaga.
他们来到目的地后，玛利亚的产期也到了，
7 O den bobini o ti canpanditiadi ki duani o ku yankpagu nni, kelima kaanu ki den ye bi po ku candiegu nni.
诞下她的长子，但因为客栈中没有空房间，他们只能用布包好婴儿，放在马槽中。
8 Laa tinkunu nni bi yankpaaba den ye ku muagu nni ki gu bi yandi ku ñiagu.
当晚在伯利恒附近，有几名牧羊人正在看守羊群。
9 O diedo maleki den doagidi o yuli bi kani. O Diedo kpiagidi den yendi ki lindi ba ke ti jawaandi den cuo ba boncianla.
主派来的天使现身于他们面前，周身环绕着主的荣光，这让他们吓得魂飞魄散！
10 Maleki den yedi ba: “Da jie mani. Kelima n cuaani yipo o laabaaliŋamo, yua n baa tua bi niba kuli po pamancianli.
天使说：“不要怕！看！我为你们带来了好消息，这也会让所有人感受到真正的喜悦。
11 Lani n tie ke dinla, Dafidi dogu nni bi mali yipo o candaano, yua n tie Kilisiti, o Diedo.
就在今天，在这大卫之城，你们的救世主已经诞生，他就是主基督。
12 Line n baa tie ya maalima n baa teni yin bandi o, yi baa le ki canpandiga ke bi bobini o ti canpanditiadi ki duani o ku yankpagu nni.”
当你们在马槽内看到一个被布包裹的婴孩，就代表你们找到他了。”
13 Laa yogunu malekinba boncianla den doagidi bi kani ki taani leni maleki yeni ki pagi U Tienu ki tua:
这时忽然出现了很多来自天堂的生命，开始赞美上帝。
14 “U Tienu n baa ti kpiagidi ŋali tanpolijoma, ya niba n mangi o pali ki tinga nni n ya pia mi yanduanma.”
“赞颂天堂的上帝，人间令他喜悦之人都将获得安宁！”
15 Malekinba n den ñani bi kani ki goa tanpoli po, bi yankpaaba den yedi bi yaba: “Tin gedi mani tonma ŋali Betelema ki ban le yaala n tieni, o Diedo n waani ti yaala.”
众天使离开他们返回天堂。牧人彼此说：“我们去伯利恒吧，看看主所说的事情，哪些已经成真。”
16 Bi den jaligi ki gedi ki lingi ki laa maliyama leni josefi, ki go la ki canpandiga ke ki dua ku yankpagu nni.
于是他们匆忙赶去，找到了玛利亚、约瑟和放在马槽里的婴孩。
17 Ban den laa likuli bi den togidi maleki n den waani ba yaala ki canpandiga po.
在亲眼目睹这一切后，他们就将天使关于这婴儿的讲述告诉其他人。
18 Bi yankpaaba n den togidi yaala den paki yaaba n den gbadi kuli.
对牧羊人所说的这些事，所有人都感到惊奇万分。
19 Maliyama den kubi laa togida kuli o pali nni ki kpaagi lipo.
玛利亚将所发生的一切牢记心中，反复思量。
20 Bi yankpaaba den lebidi ki goa ki kpiagidi U Tienu, ki go pagi o ban gbadi ki go laa yaala kuli po, ke likuli den tieni nani maleki n waani ba maama.
牧羊人因亲眼见到天使所言成真，于是便赞美和感谢上帝，回去继续看管他们的羊群。
21 Ki canpandiga yeni madi daniili daali n den pundi, bi den kuani o ku koanciagu, ki cili o yeli Jesu, maleki n den waani ba ya yeli ŋali ke o naa daa punbi o.
婴儿诞生后第八天，需要进行割礼，将他起名为耶稣，这也是玛利亚尚未怀胎之时，天使为其提供的名字。
22 Bi waliŋanbima dana n den pundi nani Musa balimaama n bili maama, bi den gedini ki canpandiga Jelusalema, baan gagidi o o Diedo po,
按摩西律法，玛丽和月色还需要进行净化仪式。这一天，约瑟和玛利亚带孩子去耶路撒冷，打算将其展示给主。
23 nani lan diani maama o Diedo balimaama nni: Bonjakpiaga kuli baa gagidi o Diedo po.
就像主的律法所述：“所有长子婴儿都应先献给主。”
24 Bi go den cuani nani o Diedo balimaama n bili ban baa padi U Tienu po, lani n tie kpajefanmu lie, yaaka kpajenaawuundi lie.
随后他们进行了献祭，因为上帝的律法还说：应献祭“一对斑鸠或两只雏鸽。”
25 Li yogunu o joa den ye Jelusalema ke bi yi o Simeyono. O den tie niteginkoa ki go fangi U Tieni, ki gu yua n baa baagi Isalele buolu yaaba. U Tienu Fuoma Yua den ye leni o.
在耶路撒冷有一人名叫西蒙，时刻遵循正道行事，非常虔诚。他期待能看到以色列的希望，希望圣灵降临于他。
26 Li den sua ke U Tienu Fuoma Yua den tuodi ki doagidi ki waani o ke o kan kpe kaa la o Diedo n gandi yua.
圣灵曾向他显现，告诉他在有生之年必会见到主的基督。
27 U Tienu Fuoma den fiini o ke o cua U Tienu diegu nni. Ki canpandiga Jesu danba n den cuani o ki baa tieni opo U Tienu balimaama n bili yaala,
他遵循圣灵的指引来到神庙，这时耶稣的父母抱着孩子走进来，打算按照律法献上婴儿。
28 Simeyono den ga o ki kpabi o, ki pagi U Tienu ki yedi:
西蒙用双臂抱住耶稣，一边感谢上帝，一边说：
29 “Moala n Diedo, ŋan pa mini a naacemo n kuni leni mi yanduanma, kelima a kuani a ñoanianu.
“主啊，我的主人，现在可以按照你的承诺，让你的仆人离开了！
30 Kelima n nuni laa ŋan soani tipo ya faabima,
因为我已亲眼见到
31 ŋan bogini yaama ke ŋanduna nibuoli kuli baa le,
你为所有人准备的救赎。
32 yaama n tie yenma ki baa yendi i nibuoli kuli ki teni ban bandi a, ki go tie ti kpiagidi a niba Isalele buolu yaaba po.”
他就是将你显现给全世界的光，是你以色列子民的荣耀。”
33 Li den paki Jesu baa leni o naa leni Simeyono n maadi ya maama opo.
西蒙的话让耶稣的父母很震惊。
34 Simeyono den gaali ba ki yedi o naa Maliyama: “Diidi ki le, U Tienu bili ke ki naa biga baa teni ke Isalele buolu yaaba siiga boncianla n ba, boncianla mo n fii. O go baa tie U Tienu sinankeeni bi nitianba n baa yie yua,
西蒙向他们祝福，对耶稣的母亲玛利亚说：“这孩子必定会让很多以色列人倒下，也让很多人崛起。他就是上帝的信号，但很多人都会反对他，
35 kelima o baa teni bi niba boncianla n jagi yaala bi pala nni n doagidi. Fini mo, ya paboanli n tie nani ki jugisiega baa muu a pali.”
这也揭露了他们心中的想法。对你而言，这感觉就像被刀剑刺穿。”
36 O sawalipualo den ye ki yi Hana ki tie Fanueli bisalo Asela buolu yua o den kpeligi boncianla. O den tieni bina lele leni o calo ŋali o jafandi nni.
亚拿是耶路撒冷的一位年事已高的女先知，是亚什部落法内利的女儿，曾有过一段七年的婚姻。
37 O ji den tie kpepuoli ki pia piinii n bina naa. Waa den ña U Tienu diegu nni, o den tuuni U Tienu po u yensiinu leni ku ñiagu kuli leni mi ñoalolima leni i jaandi.
丈夫去世后，她便独自寡居，如今已八十四岁，经常会到神庙中膜拜、禁食和祷告。
38 Lanyogunu liga o den nagini bi kani ki pagi U Tienu ki maadimaadi yaaba n gu Jelusalema daafaabima kuli Jesu maama.
此刻她刚好走近他们，于是开始赞美上帝，然后向所有期待上帝拯救耶路撒冷的众人，讲述耶稣的事情。
39 Josefi leni Maliyama n den tieni o Diedo balimaama n bili yaala kuli ki gbeni, bi den lebidi ki guani Galile nni bi dogu Nasaleti po.
耶稣的父母完成了上帝律法要求的一切，于是就返回加利利，回到位于拿撒勒的家中。
40 Ki biga den fandi ke o gbamanu pugidi. O den pia mi yanfuoma boncianla, U Tienu ŋanbili mo den ye leni o.
婴儿逐渐长大，愈发强壮和睿智，因为他已获得上帝的赐福。
41 Jesu danba den maani ki caa Jelusalema binli kuli mi pendima jaanma yogunu.
每年逾越节，耶稣的父母都会去耶路撒冷。
42 Jesu n den pia piiga n bina lie, bi den gedi Jelusalema laa jaanma po nani ban maani ki tiendi maama.
在他十二岁那年，他们按着惯例再次去参加这个节日。
43 Mi jaanma dana n den pendi ke bi goa ki kuni, ki biga Jesu den sedi Jelusalema. O danba ki den faami.
节日结束后本应该回家，但年幼的耶稣仍留在耶路撒冷，他父母却没有意识到这一点，
44 Nani ban den tama ke bi ye leni bi santagilieba yeni, bi den cuoni danmunli ki lingi o bi kpiiba leni bi bankaaba kuli kani.
以为他在返回家园的人群之中。一天后，他们开始在亲戚朋友中寻找他。
45 Ban ki den laa o, bi den lebidi ki guani Jelusalema ki baan lingi o.
但一直没有找到，于是就回到耶路撒冷继续寻找。
46 Li dantaali daali bi den laa o U Tienu diegu nni, ke o ka U Tienu balimaama bangikacianba siiga, ki cengi bi maama ki go buali ba i buali.
三天后，才发现他在神庙里，身边是几位宗教老师。他一面听他们说的话，一面向他们提出问题。
47 Li den paki yaaba n gba o maama kuli kelima o yanfuoma leni o maguankaama po.
所有听过他讲话的人，都对他深刻的理解和回答而惊讶万分。
48 O danba n den laa o, li den paki ba boncianla, ke o naa yedi o: “N biga, be n teni ke a tieni ti line? Diidi a baa leni mini kuli den ye leni ti yanyangi ciandi ki lingi a.”
看到眼前这一切，他父母非常不解。他母亲说：“孩子，你怎么能这样对我们？你看，我和你父亲如此担心你，到处找你！”
49 O den yedi ba: “Be n teni ke yi lingi nni? Yii bani ke li tie tiladi min ya ye n Baa dieli nni?”
耶稣回答：“你们为什么找我？难道你们不知道，我应该在这里，在我父的家中？”
50 Ama baa den ga wan yediba yaala.
但他父母并不理解他这番话。
51 O den yegi leni ba ki kuni Nasaleti, ki tuo ki ŋua bi maama. O naa den kubi laa bonla kuli o pali nni.
于是他就顺从父母之意回到拿撒勒，但他母亲把这一切都记在心上。
52 Jesu den fandi ki go kpedi ke o yanfuoma pugidi. U Tienu pali leni bi niba ya pala kuli den mani opo ki pugidi.
耶稣的智慧和力量不断增长，上帝和民众都喜欢他。
