Jesu Tondiba Tuona 13
1 Kilisiti n yini yaaba yaaba n ye Antiosa den pia bi sawalipuaba leni bi bangikaaba. Bi yela den tie Banabasa, Simeyono ke bi go yi o Nijeli, (lani n tie o niboano), leni silena yua Lusiyusa, leni Manayena yua n den taani ki fandi leni Elodo leni Solo.
在安提阿教会中有几名先知和教师：巴拿巴、西门（尼结）、古利奈人路求、马念（君王希律儿时的伙伴）和扫罗。
2 Ban den taani ki jaandi O Diedo ki luo buñoabu U Tienu Fuoma Yua den yedi: Gagidi mani n po Banabasa leni Solo ke ban yaa tuuni min yini ba yaa tuonli po.
他们在膜拜主并进行禁食的时候，圣灵说：“让巴拿巴和扫罗为我做事。”
3 Lane, bango den loli buñoabu ki jaandi ki mia U Tienu, bi den maani bii bi jaba yeni po ki cabiba ke bi gedi.
教会成员禁食、祈祷并把手放在他们身上祝福之后，他们就送他们上路了。
4 U Tienu Fuoma Yua den soani Banabasa leni Solo yeni ke bi gedi Selusi dogu nni ki kua ku ñinbiagu nni ki duodi ki gedi Sipila kpendegili po.
巴拿巴和扫罗在圣灵的指引下去了西流基，从那里乘船去往塞浦路斯。
5 Ban den pundi Salamina dogu nni, bi den wangi U Tienu maama li bali maama bagima diena nni, jufinba n den taagigi naankani. Bi den pia Jan ke o tie bi todika.
来到撒拉米后，他们就在犹太人的会堂中宣讲上帝之道，约翰担任他们的助手。
6 Bi den goagoadi li kpendegili yeni nni kuli ki ban pundi pafoso dogu nni, bi den la o buligbandaano ke o tie jufi sawali-pua faadaano ke bi yi o Bali Jesu.
他们走遍整个岛屿，最终来到了帕弗，遇见一位自称巴·耶稣的犹太人术士，是个假先知。
7 O den ye leni gufeneli Sejiyusa Polusa. Gufeneli yeni den tie yanfodaano. O den yini Banabasa leni Solo, ki waani ke o pia li yankuali U Tienu maama gbadima po.
他与省长士求·保罗走的很近。这位省长非常睿智，特别邀请巴拿巴和扫罗来为他讲上帝之道。
8 Ama Elimasa o buligbandaano, den yie bi po, ki moandi ke gufeneli n da tuo li dandanli.
但这位术士（希腊名字叫做以吕马）不接受他们，试图让省长不要相信上帝。
9 Lane Solo Ban go yi yua Polo, yuan gbie leni U Tienu Fuomi Yua, den noali o
但被注满圣灵的扫罗（又名保罗）定睛看着他，
10 ki yedi o: Fini yua n gbie leni bu nunfanbiadibu kuli leni i janbi buoli kuli, ki tie Sutaani bijua, ki tie mi teginma kuli yibali, a kancedi ki da goli ni O Diedo janjaga?
说：“你这满心欺诈、万恶满盈之人，魔鬼之子，正义的敌人！你总是在阻碍主的真理之路，为什么你不肯放弃呢？
11 Moala o Diedo baa pua ŋa ŋan tua juamo ki kan la u yienu hali danaba. Lanyugunu liga Elimasa nuni den biigi ke o juani cain. O ji den baaliti ki lingi yua n baa dadi o.
看，主的惩罚已经到来，你将成为盲人，暂时看不见阳光。”黑暗和迷雾立刻笼罩着这位术士，他不得不找人牵他的手，给他领路。
12 Gufeneeli n den laa yaala n tieni yeni, o den daani kelima o Diedo maama bangima n den cuo maama po.
省长看见眼前的一切，便信了上帝，主的教导让他惊讶不已。
13 Polo leni o yegi nin lieba den ñani Pafoso ki kua ku ñin biagu nni ki doni ki gedi Panfili diema ki pundi mi dogu peja. Jan den paadi lenba ki guani Jelusalema.
然后保罗和同伴从帕弗乘船来到旁非利亚的别加，约翰则离开他们返回耶路撒冷去了。
14 Bi den fii Peja ki suagi pundi Pisdi ya Antiosa. Mi den kua li balimaama bangima dieli nni ki kali.
他们一路前行，经过别加后抵达彼西底的安提阿，在安息日这天进入会堂，然后坐下来。
15 Ban den cogi li balimaama leni bi sawalipuaba maama ki gbeni, Li balimaama bangima dieli yu danba den soani ban yediba:
他们朗读了律法和先知的书籍，会堂首领派人传来口信，说：“兄弟们，如果你们有什么鼓励之语，就说说吧！”
16 polo den fii ki tia ba u nuu ke bi suo, ke o yedi ba: Isalele yaaba leni yinba yaa nilanba n huadi U Tienu ki fangi o kuli, cengi mani.
保罗站起来，伸手示意大家看过来，然后开始说：“以色列人和所有敬畏上帝之人，听我说。
17 Isalele yaaba Tienu den gandi ti yaajanba, ki teni ke biyabidi ban den ye Ejipiti diema nni yaa yogunu. O den ñani ba mi niinni leni o paaciamu,
我们的祖先寄居在埃及的土地时，以色列人民的上帝选中了他们，凭其伟大力量带领他们走出埃及，
18 ki juuni leni ba mi fanpienma nni ke li bua ki pundi bina piina.
然后他在旷野耐心地照顾他们四十年。
19 Lani yaa puoli o den bolini nilanbuolil lele kanaana diema nni ki puni o nibuolu ke u diedi mi diema.
上帝在消灭了迦南七国后，就把那片土地分给以色列人的祖先，让他们代代继承，这样又过了 450 年。
20 Laa bina kuli coali den bua ki yaa tie kobinaa n bina piimuu. Lani yaa puoli U Tienu den teni ke bi bujiaba diedi ba hali ki pundi o sawalipualo Samieli yogunu.
后来上帝又为他们派来首领，一直持续到撒母耳先知的时刻。
21 Lani bi den mia o bado, ke U Tienu den dini bi po Kisa bijua Sayula, Benjemina buolu yua, ke o tua bi bado ki die ba bina piina.
人们请求上帝为他们送来国王，上帝就把便雅悯部落中一个人派来为王，他是基士的儿子扫罗，统治了四十年。
22 U Tienu den dindi o ki gandi bi po Dafidi ki dini o li bali ki tieni o po yaa siedi n tiena: N laa ke Isayi bijua Dafidi tie yaa ja n tie n pali n bua maama ki baa tiedi n yanbuama kuli.
之后上帝又废去扫罗，选择大卫为王。在为大卫作证时，上帝说：‘我找到耶西的儿子大卫，他符合我的心意，将遵行我的一切旨意。’
23 U Tienu den tieni wan den niani ya ñoania nu ki teni ke bi mali Jesu ke o tie Dafidi puoli huanu ki tie candaano Isalele buolu yaaba po.
耶稣是大卫的后裔，是上帝之前承诺带给以色列的救世主。
24 Hali ke Jesu daa cua, Jan den wangi Isalele yaaba kuli ke ban lebidi bi yama wan batisi ba.
耶稣来临之前，约翰便昭告所有以色列人应该进行忏悔洗礼。
25 Jan tuonli n den bua ki gbeni o den yedi: Mii tie yin tama yua ka, diidi ki le mani, nitoa baa cua n puoli yua ke mii pundi baa ki lodi o cacaagbansiama.
约翰即将完成他的使命时说：‘你们以为我是谁？我不是你们所寻找的那个人。但在我之后来的那个人，我就是给他解鞋带都不配。’
26 N kpiiba, yinba Abalahama puolihuani leni yi siiga yaa nilanba n hoadi U Tienu ki fangi o kuli, li tie tinba yaapo yo ke U Tienu soani O tondu, yu n tie O tindima maama fuuli.
兄弟们、亚伯拉罕的子孙以及敬畏上帝的众人，这救赎之道已传授给我们。
27 Jelusalema dotieba leni bi yudanba naa den bandi Jesu n tie yua, baa go den ga bi sawalipuaba maama, ban maani ki cogi yaama mi fuodima daali kuli moko. Ban den jia Jesu buudi bi den kuani laa maama den yedi yaala ki dudi.
住在耶路撒冷的众人和他们的长官，他们不认识基督，也不理解安息日所读的先知之语。事实上，他们为耶稣定罪恰好应验了先知的预言。
28 Baa ke baa den laa ke Jesu tieni yaala n bia ki pundi mi kuuma, bi den mia Pilata wan teni ban kpa o.
尽管他们无法找到宣判他死刑的罪状，但还是要求彼拉多杀害他。
29 Ban den kuani i diani n den maadi o po ya maama kuli ki dudi bi den joandi o ku daagu po, ki ban duani o li kakuli nni.
预言中关于他们会对耶稣所做的一切，都应验了。然后他们把耶稣从十字架上取下并埋葬在坟墓中。
30 Ama U Tienu den fiini O bi tinpkiba siiga.
但上帝却使他死而复活。
31 O den doagidi O yuli dana boncianla yaaba den taani ki ñani Galile ki yegi leni O ki gedi Jelusalema po. Moala bi tie siedinba Isalele yaaba po.
多日后，他显现在那些从加利利到耶路撒冷一路跟随他的人面前，那些人现在就成了他在民众面前的见证者。
32 Tinba tiba wangi yi laa laabaalihamo. U Tienu n den niani ti yajanba ya ñoanianu,
我们来此是向你们传递福音，通过耶稣的复活，上帝向我们祖先的承诺
33 O kuani u tinba yaaba n tie bi puolihuani yeni po, ki fiini Jesu bi tinpkiba siiga. Li diani pisoma tili nni diani lie kani ya maama n tie na: A tie n Bijua, Mini n mali a dinla.
都已向我们这些子孙应验了。就如《诗篇》第二篇所记：‘你是我子，今日我成为你父。’
34 O den fiini Jesu bi tinkpiba siiga ke O kan go bedi hali abada. O den maadi lani yaapo yo wan den yedi: N ba pa yi min den niani Dafidi yaa sela, yaa n gagidi ki hani, ki kan gbali tienma.
上帝使他死而复生，不会再死去。他曾这样说：‘正如我向大卫所做的承诺，我所赐予你们的，神圣而值得相信。’
35 Lani yaapo O go yedi kaanto: A kan tuo ke A nigagidihamo n bedi,
《诗篇》 还说：‘你不会允许圣者见到腐朽。’
36 to, Dafidi n den tieni U Tienu n den jagi ki bili o po yaala o nifiima siiga, o den kpe ke bi piini o ke o taani leni o baanba ki bedi.
但大卫在自己的世界中完成了上帝派给他的使命后，就死去了，与他的祖先葬在一起，躯体也腐朽了。
37 Ama U Tienu n deni fiini yua bi tinkpiba siiga yeni, waa bedi.
唯独上帝令其复活这一人，没有看到腐朽。
38 Lanwani n kpiiba, yin bandi cain ke li tie wani Jesu ya po ke bi wangi yi ti tuonbiadi sugili maama. Musa balimaama naa den fidi ki teni ke yi ba li moamoansaali. Ama kelima Jesu ya po,
兄弟们，我希望你们理解我们正在讲述的一切，通过这个人，罪已经得到了宽恕。
39 yua n tuo ki daani kuli pia li moamoansaali.
通过这个人，所有信他之人都会远离错误，实现道德正义， 但凭着摩西的律法，你永远都无法达到这种正义。
40 Lani yaa po fangi mani yi yula ke bi sawalipuaba n den yedi ya maama n da baa yipo:
务必不能让先知在书上所说降临在你们身上：
41 Diidi mani, yinba li ñuali danba, li pakili n cuo yi, yin bodi mani, kelima n ba tieni li bonla yi dana nni, ya bonla ke yi kan bi tuo ki gaa ke li tie moamoani. Baa bi ya togidi yi la.
‘傲慢的人呐！你们会惊奇地看到，然后死去！因为我在你们生命中所做的事情，即使有人向你讲述，你也永远都无法相信！’”
42 Polo leni Banabasa n den ñani, bi niba den mia ba ke ban gua ki maadi bipo laa maama mi fuodima daali yaali n hua.
保罗和巴拿巴打算离开，众人请他们在下一个安息日再来讲述更多。
43 Li nitaanli yeni yaaba n den yadi, Jufina boncianba leni ya nilanba n den lebidi ki hoadi U Tienu nani Jufinba yeni den hoadi Polo leni Banabasa. Bi go den maadi leni ba ki tundi ba ke ban ya se U Tienu hanbili nni.
这次会堂的聚会结束后，许多犹太人和归信犹太教的虔诚教徒，都跟随了保罗和巴拿巴。两人和他们交流，鼓励他们始终紧随上帝的恩典。
44 U Tienu fuodima daali yaali n hua, li den bua ki tua nani u dogu yaaba kuli n den taani ki ba cengi o Diedo maama.
到了下一个安息日，几乎全城的人都赶来，希望聆听上帝之道。
45 Jufinba n den laa ku niligu yeni, li nunponli den cuo ba boncianla ke bi sugidi Polo ki nia wan yedi yaala.
犹太人看见这攒动人群，感到异常嫉妒，于是开始驳斥保罗所讲之道，诅咒他。
46 Polo leni Banabasa den paagi bi pala ki yedi ba: Li den tie tiladi ke U Tienu maama n kpa pundi yinba ya kani, ama kelima yi yie yi ga ma, yi nua ke yii pundi ki baa ya miali n kan gbeni. Lani yaapo ti ba lebidi ki gedi bi nilanba po. (aiōnios g166)
保罗和巴拿巴却强有力地回应：“我们必须先向你们讲述上帝之道。既然你们拒绝这道，就代表你们觉得自己不配获得永生，所以我们现在要去异教徒那里去了。 (aiōnios g166)
47 Kelima o Diedo puogi ti ki yedi ya maama n tie na: N gandi a ke han tua mi yenma i nibuoli po. Ke han ya caani mi faabima yaaba n ye hali handuna banlu kuli po.
主吩咐过我们说：‘我让你们成为异教徒的光，你们将把拯救带到世界的尽头。’”
48 Bi nilanba n den gbadi mi naa maama, bi pala den mangi ke bi pagi o Diedo maama. U Tienu den n gandi yaaba ke ban ba ya miali n kan gbeni kuli den tuo ki daani. (aiōnios g166)
异教徒听见这个消息分外欢喜，赞美主之道，所有被选为永生之人都相信了上帝。 (aiōnios g166)
49 o Diedo maama den yayadi laa diema nni kuli.
上帝之道就这样传遍那个地区。
50 Ama Jufinba den moandi ki fiini ya puoba n tie bi nilanba ki pia ti kpiagidi pala, bani yaaba n lebidi bi sanŋoadima ki ŋoadi U Tienu nani Jufinba yeni, leni u dogu nicianba kuli pala. Bi den fiini bi niba pala ke bi faligi Polo leni Banabasa ki deli ki ñani ba bi diema nni.
但犹太人教唆虔诚的尊贵女性和城中的首领，煽动大家迫害保罗和巴拿巴，把他们驱逐出境。
51 Polo leni Banabasa den kpia bi po bi taatama lan tua siedi bi tudima po, ki fii ki gedi Ikoniyuma dogu nni.
于是两人当众跺掉脚上的尘土以示抗议，向以哥念走去。
52 ya ŋoadikaaba n den ye Antiosa po den ye leni li pamancianli ki go gbie leni U Tienu fuoma yua.
而信徒们继续满心欢喜并被圣灵充满。
