< Mathayo 5 >

1 Na rĩrĩa Jesũ oonire andũ aingĩ mũno-rĩ, akĩambata kĩrĩma-igũrũ, agĩikara thĩ. Arutwo ake magĩthiĩ harĩ we.
यीशु तैना हछे लोक लेइतां एक्की पहैड़ी पुड़ च़लो जेव, ते ज़ैखन तै शिखालनेरे लेइ बिश्शो त तैसेरे चेले तैस कां आए।
2 Nake akĩambĩrĩria kũmaruta ũhoro, akĩmeera atĩrĩ:
तैखन यीशु तैन लोकन शिक्षा देने लगो,
3 “Kũrathimwo-rĩ, nĩ arĩa athĩĩni ngoro, nĩgũkorwo ũthamaki wa igũrũ nĩ wao.
“परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैना ज़ानतन कि तैन परमेशरेरी ज़रूरते, किजोकि तै तैन पुड़ राज़ केरेलो।
4 Kũrathimwo-rĩ, nĩ arĩa marĩ na kĩeha, nĩgũkorwo nĩmakaniinĩrwo kĩeha.
परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैना दुखी आन, किजोकि परमेशर तैन तस्सली देलो।
5 Kũrathimwo-rĩ, nĩ arĩa ahooreri, nĩgũkorwo nĩmakagaya thĩ.
परमेशर तैन लोकन बरकत देते ज़ैना नम्र आन, किजोकि परमेशर तैन, तैना सैरी बरकतां देलो ज़ैन केरो तैनी वादो कियोरोए।
6 Kũrathimwo-rĩ, nĩ arĩa mahũũtagĩra na makanyootera ũthingu, nĩgũkorwo nĩmakahũũnio.
परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैना परमेशरेरी नज़री मां रोड़ी गल्लां केरनेरी बड़ी इच्छा रखतन, (ज़ेन्च़रे कोई ढ्लुखोरो खाने पीनेरी इच्छा रखते) तैन परमेशर अपनि मेर्ज़ी पुड़ च़लनेरे लेइ शक्ति देते।
7 Kũrathimwo-rĩ, nĩ arĩa maiguanagĩra tha, nĩgũkorwo nĩmakaiguĩrwo tha.
परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैना दया केरतन, किजोकि परमेशर भी तैन पुड़ दया केरेलो।
8 Kũrathimwo-rĩ, nĩ arĩa atheru ngoro, nĩgũkorwo nĩmakona Ngai.
परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैन केरे मन साफ आन, किजोकि तैन परमेशर दर्शन देलो।
9 Kũrathimwo-rĩ, nĩ arĩa macaragia thayũ, nĩgũkorwo nĩmagetwo ariũ a Ngai.
परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैना शैनतरां कम्मां केरतन, किजोकि तैन जो परमेशरेरे बच्चे ज़ोले।
10 Kũrathimwo-rĩ, nĩ arĩa manyariiragwo nĩ ũndũ wa ũthingu, nĩgũkorwo ũthamaki wa igũrũ nĩ wao.
परमेशर तैन लोकन बरकत देते, ज़ैना परमेशरेरी नज़री मां रोड़ि गल्लां केरनेरे वजाई सेइं सताए गातन, किजोकि परमेशर तैन पुड़ राज़ केरते।”
11 “Kũrathimwo-rĩ, nĩ inyuĩ hĩndĩ ĩrĩa andũ mekũmũruma, na makamũnyariira, na makamũigĩrĩra maũndũ mothe mooru nĩ ũndũ wakwa.
“परमेशर तुसन बरकत देलो, ज़ैखन लोक तुसन मेरे चेलो भोनेरे वाजाई सेइं तुश्शी तुहीन केरन ते स्तान ते झूठ ज़ोइतां हर किसमेरी बुरी गल्लां तुश्शे बारे मां ज़ोन।
12 Kenai na mũcanjamũke, tondũ kĩheo kĩanyu nĩ kĩnene igũrũ, nĩgũkorwo ũguo noguo maanyariirire anabii arĩa maarĩ kuo mbere yanyu.
तैखन तुस खुशी रेइयथ ते मघन भोइयथ, किजोकि परमेशरे ज़ैन इनाम स्वर्गे मां तुश्शे लेइ रख्खेरूए तैन बड़ू बड्डूए, किजोकि लोकेईं बड़े पेइले तैना नबी भी एन्च़रे सतोरे थिये।”
13 “Inyuĩ nĩ inyuĩ cumbĩ wa thĩ. No cumbĩ ũngĩkorwo nĩũthirĩte mũcamo waguo-rĩ, ũngĩcooka gũcamithio ta cumbĩ nĩ kĩĩ? Ndũngĩcooka kũgĩa kĩene rĩngĩ, tiga no ũteirwo ũrangwo nĩ andũ.
“तुस इस दुनियारे लोकां केरे लेइ लूनेरे ज़ेरे आथ, पन अगर लूनेरो स्वाद च़ेलि गाए, त फिरी दुबारां केन्च़रे तैसेरो स्वाद वापस आनेले? फिरी तैन कोन्ची कम्मेरू न राए, सुवाए बेइरोवं शारनेरां ते लोकां केरे पांवेइं सेइं ढ्लेन्च़ोनेरां।”
14 “Inyuĩ nĩ inyuĩ ũtheri wa thĩ. Itũũra inene rĩakĩtwo kĩrĩma igũrũ rĩtingĩhithĩka.
“तुस इस दुनियारे लोकां केरे लेइ लोअरे ज़ेरे आथ। ज़ैन नगर पहाड़े पुड़ बसते तैन कधे भी छ़ेप्पी न सके।
15 O na ningĩ andũ matiakagia tawa magacooka kũũkunĩkĩra na mbakũri; handũ ha ũguo, maũigagĩrĩra igũrũ handũ haguo, naguo ũkamũrĩkĩra andũ othe arĩa marĩ thĩinĩ wa nyũmba.
लोक बलतो दीयो हेटी मां न रखन, पन तैस उच्ची ठैरी रखतन ताके घरेरे सैरी मैनन् लौ पुज़्ज़े।
16 O ũguo naguo, na inyuĩ rekei ũtheri wanyu ũmũrĩkagĩre andũ, nĩguo mone ciĩko cianyu njega, nao magoocage Ithe wanyu ũrĩa ũrĩ igũrũ.
ते एन्च़रे तुश्शी लौ मैन्हु केरे सामने एरी चमके, ताके तैना तुश्शां रोड़ां कम्मां हेरतां तुश्शे स्वर्गेरे बाजेरी तारीफ़ केरन।”
17 “Mũtikae gwĩciiria njũkĩte kweheria Watho kana Mohoro ma Anabii; ndiũkĩte kũmeeheria, no njũkĩte kũmahingia.
“एन न बुझ़थ कि अवं मूसेरो कानून या नेबी केरे किताबन मां लिखोरी गल्लां रद केरने ओरोईं। अवं तैन रद केरने नईं बल्के पूरी केरने ओरोईं।
18 Ngũmwĩra atĩrĩ na ma, nginya hĩndĩ ĩrĩa thĩ na igũrũ ikeehera, gũtirĩ kairia ka maandĩko, o na gũtirĩ gakururo kanini ga karamu gakeehera o na atĩa kuuma Watho-inĩ, nginya maũndũ mothe makaahingio.
किजोकि अवं तुसन सेइं सच़ ज़ोताईं, कि ज़ां तगर धरती त अम्बर खतम न भोए, तांतगर परमेशरेरे कानूने मरां अक मात्रा या बिंदी भी न टलेली, ज़ां तगर सब किछ लिखोरू पूरू न भोए।
19 Ũrĩa wothe ũkoina rĩathani o na rĩmwe rĩa marĩa manini, na arute arĩa angĩ gwĩka ũguo, nĩagatuuo mũnini makĩria thĩinĩ wa ũthamaki wa igũrũ, no ũrĩa wothe wĩkaga na akarutana maathani maya-rĩ, nĩagatuuo mũnene ũthamaki-inĩ wa igũrũ.
एल्हेरेलेइ ज़ै कोई इन निकड़े करां निकड़े हुक्मन मरां केन्ची एक्की ज़ेरे ट्लोड़ते ते होरन भी एन्ने केरनू शिखालते, तै स्वर्गेरे राज़्ज़े मां सेब्भन करां निकड़ो भोलो, पन ज़ै तैन हुक्मन पुड़ अमल केरते ते होरन भी एन हुक्मन पुड़ च़लनेरे बारे मां शिखालते त तै स्वर्गेरे राज़्ज़े मां बड्डो भोलो।
20 Nĩ ũndũ ũcio ngũmwĩra atĩrĩ, ũthingu wanyu waga gũkĩra ũrĩa wa Afarisai na wa arutani a watho, mũtigatoonya ũthamaki wa igũrũ o na atĩa.
किजोकि अवं तुसन सेइं ज़ोताईं कि ज़ां तगर तुस शास्त्री ते फरीसी लोकन करां रोड़े च़ारे कानूने न मन्नेले, तांतगर तुस स्वर्गेरे राज़्ज़े मां दाखल न भोइ सकतथ।”
21 “Nĩmũiguĩte atĩ hĩndĩ ya tene andũ nĩmerirwo atĩrĩ, ‘Ndũkanoragane, na mũndũ o na ũrĩkũ ũkooragana no nginya agaatuĩka wa gũtuĩrwo ciira.’
“तुसेईं शुनेरू थियूं कि परमेशरे इश्शे दादे-पड़दादन सेइं ज़ोरू थियूं, ‘खून नईं केरनो, ते ज़ै खून केरेलो त तैस आदालत सज़ा देली।’
22 No niĩ ngũmwĩra atĩrĩ, ũrĩa wothe ũkarakarĩra mũrũ wa ithe nĩagatuĩka wa gũtuĩrwo ciira. Na ningĩ-rĩ, mũndũ ũrĩa wothe wĩraga mũrũ wa ithe atĩrĩ, ‘Wee ndũrĩ bata,’ nĩagaciirithio nĩ Kĩama. No ũrĩa wothe ũngiuga atĩrĩ, ‘Wee wĩ mũkĩĩgu!’ Nĩagakorwo arĩ ũgwati-inĩ wa gũikio mwaki-inĩ wa Jehanamu. (Geenna g1067)
पन मेरू ज़ोनू एने कि ज़ै कोई अपने ढ्लाए पुड़ क्रोध केरते, परमेशर तैसेरो इन्साफ केरेलो, ते ज़ै कोई अपने ढ्लाए जो निकम्मो ज़ोते त तैस भी महासभा मां जुवाब देनो पेनोए, ते ज़ै कोई अपने ढ्लाए जो ‘बेवकूफ’ ज़ोलो त परमेशर तैस नरकेरे अगारी सज़ा देलो। (Geenna g1067)
23 “Nĩ ũndũ ũcio, angĩkorwo nĩwĩhaarĩirie kũruta kĩheo gĩaku kĩgongona-inĩ, na hĩndĩ ĩyo ũrĩ hau ũririkane atĩ mũrũ wa thoguo arĩ na ũndũ nawe-rĩ,
एल्हेरेलेइ अगर तू अपनि च़ढ़तल मन्दरे मां आनस, ते तैड़ी तीं याद एज्जे कि मीं अपने ढ्लाए सेइं किछ गिलोए।
24 tiga kĩheo gĩaku o hau mbere ya kĩgongona. Amba ũthiĩ ũkaiguane na mũrũ wa thoguo; ũcooke ũũke ũrutĩre Ngai kĩheo gĩaku.
त तू अपनि च़ढ़तल बलिदान च़ाढ़नेरि ठैरी पुड़ छ़ेडतां पेइले अपने ढ्लाए सेइं मेल-मलाप केरां, फिरी अपनि च़ढ़तल च़ैढ़ां।
25 “Hiũha kwĩiguithania na thũ yaku ĩrĩa ĩragũtwara igooti-inĩ. Ĩka ũguo mũrĩ o njĩra-inĩ, kwaga ũguo nĩĩgũgũtwara kũrĩ mũtuanĩri-ciira, nake mũtuanĩri-ciira akũneane kũrĩ mũnene wa thigari, ũikio njeera.
अगर कोई मैन्हु तीं पुड़ दाओ केरतां तीं आदालती मां नेनो चाते, त तू बत्तां तैस सेइं मेल-मिलाप केरां न त तैनी तू हाकिमे कां खड़ो केरनोस, ते तैनी तू सिपैहीएरे हवाले केरनोस ते सिपैहिए तू कैद केरतां छ़डनोस।
26 Ngũkwĩra atĩrĩ na ma, ndũkoima kuo ũtarĩhĩte thiirĩ wothe hatarĩ gathendi ũgũtigia.
अवं तुसन सेइं सच़ ज़ोताईं कि ज़ां तगर तू पाई-पाई न देलो त तांतगर तैट्ठां छुट्टी न सकेलो।”
27 “Nĩmũiguĩte atĩ hĩndĩ ya tene nĩ kwerirwo atĩrĩ, ‘Ndũkanatharanie.’
“तुसेईं शुनेरू थियूं, कि ई हुक्म दित्तोरो थियो, ‘बदमाशी नईं केरनि।’
28 No niĩ ngũmwĩra atĩrĩ, ũrĩa wothe ũkaarora mũndũ-wa-nja na amwĩrirĩrie, nĩarĩkĩtie gũtharia nake ngoro-inĩ yake.
पन अवं तुसन इन भी ज़ोताईं कि ज़ै कोई केन्ची कुआन्शी पुड़ गेन्दी नज़रां सेइं तकते, तैनी अपने दिले मां पेइली तैस सेइं बदमाशी केरि छ़ड्डी।
29 Riitho rĩaku rĩa ũrĩo rĩngĩtũma wĩhie-rĩ, rĩkũũre, ũrĩte. Nĩ kaba kĩĩga kĩmwe kĩa mwĩrĩ waku kĩũre gũkĩra mwĩrĩ waku wothe ũikio Jehanamu. (Geenna g1067)
अगर तेरी देइनी अछ़ तीं पाप केरनेरे लेइ ठोकर खुवाए, त तैस केढतां शार, किजोकि तेरी पूरी जान नरके मां छ़ड्डे गाने करां तेरे लेइ एन्ने रोड़ूए कि तेरी जानी मरां अक अंग नाश भोए (Geenna g1067)
30 Na guoko gwaku kwa ũrĩo kũngĩtũma wĩhie-rĩ, gũtinie ũgũte. Nĩ kaba kĩĩga kĩmwe kĩa mwĩrĩ waku kĩũre gũkĩra mwĩrĩ waku wothe ũikio Jehanamu. (Geenna g1067)
अगर तेरो देइनो हथ तीं पाप केरनेरे लेइ ठोकर खुवाए त तैस केटतां शार, किजोकि तेरी पूरी जान नरकेरी अग्गी मां गाने करां तेरे लेइ एन्ने रोड़ूए कि तेरी जानी मरां अक अंग नाश भोए।” (Geenna g1067)
31 “Ningĩ nĩ kwĩrĩtwo atĩrĩ, ‘Ũrĩa wothe ũngĩtigana na mũtumia wake no nginya amũhe marũa ma kuonania nĩmatigana nake.’
“एन भी ज़ोरू थियूं, ‘ज़ै कोई अपनि कुआन्श शारे त एन ज़रूरीए कि फारख्ती लिखतां हावाले केरे।’
32 No ngũmwĩra atĩ mũndũ ũrĩa wothe ũtiganaga na mũtumia wake, o tiga nĩ ũndũ wa ũtharia-rĩ, nĩatũmaga atuĩke mũtharia, na ũrĩa wothe ũhikagia mũtumia ũrĩa ũtiganĩte na mũthuuriwe, nĩ gũtharia atharagia.
पन अवं तुसन सेइं ज़ोताईं, कि ज़ै कोई अपने कुआन्शी बदमैशरे अलावा होरि केन्ची गल्ली पुड़ फारख्ती दे, त तै तैस केरां बदमैशी केरवाते। ते ज़ै कोई तैस शैरोरी कुआन्शी सेइं ड्ला बनाते, त तै भी तैस सेइं बदमाशी केरते।”
33 “Ningĩ, nĩmũiguĩte atĩ hĩndĩ ya tene andũ nĩmerirwo atĩrĩ, ‘Ndũkanehĩte tũhũ, no hingagĩria Mwathani mĩĩhĩtwa ĩrĩa wĩhĩtĩte.’
“तुसेईं शुनोरू, कि ई हुक्म दित्तोरो थियो, ‘झूठी कसम नईं केरनि, पन कसम प्रभुएरे लेइ पूरी केरथ।’
34 No ngũmwĩra atĩrĩ: Mũtikanehĩte o na atĩa; mũtikanehĩte na igũrũ tondũ nĩkuo gĩtĩ kĩa ũnene kĩa Ngai;
पन अवं तुसन सेइं ज़ोताईं कि कधे कसम न केरथ, न स्वर्गेरी, किजोकि तै परमेशरेरो तखत आए।
35 kana mwĩhĩte na thĩ, nĩgũkorwo nĩkuo gĩturwa gĩa kũigĩrĩra magũrũ make; o na kana mwĩhĩte na Jerusalemu, nĩgũkorwo nĩrĩo itũũra inene rĩa Mũthamaki mũnene.
न ज़मीनारी किजोकि परमेशर तैड़ी पाव रखते, ते न यरूशलेम नगरेरी किजोकि तैन महा राज़ां केरू नगर आए।
36 Na ndũkanehĩte na mũtwe waku, nĩgũkorwo ndũngĩhota gũtũma rũcuĩrĩ o na rũmwe rwerũhe kana rũire.
ते न अपने दोग्गेरी कसम केरथ, किजोकि तुस अपनो अक बाल भी छ़ित्तो या कालो न केरि सकतथ।
37 Reke ‘Ĩĩ’ yaku ĩtuĩke ‘Ĩĩ’, na ‘Aca’ yaku ĩtuĩke ‘Aca’; ũndũ o wothe makĩria ma ũguo-rĩ, uumaga kũrĩ ũrĩa mũũru.
पन हांएरी ठैरी हाँ ते नाएरी ठैरी न ज़ोथ, किजोकि ज़ैन किछ एस करां जादे तैन बुरैई यानी शैतानेरे पासेरां आए।”
38 “Nĩmũiguĩte atĩ hĩndĩ ya tene nĩ kwerirwo atĩrĩ: ‘Riitho rĩrĩhagwo na riitho, narĩo igego rĩrĩhagwo na igego.’
“तुसेईं शुनोरूए, कि मूसेरे कानूने मां लिखोरूए, कि अछ़्छ़रे बदले अछ़ ते दंतेरे बदले दंत।
39 No niĩ ngũmwĩra atĩrĩ: Mũtikanagiane na mũndũ ũrĩa mũũru. No rĩrĩ, mũndũ angĩkũgũtha rũthĩa rwa ũrĩo-rĩ, mũhũgũkĩrie rũu rũngĩ o naruo.
पन अवं तुसन सेइं ज़ोताईं कि, बुरे मैन्हु करां बदलो न नेइयथ। अगर कोई तेरे देइनी खैखोड़ी पुड़ थप्पड़ बालो त तू बाएं पासो भी तैसेरे पासे रेख्खां।
40 Na mũndũ angĩenda gũgũthitanga oe kanjũ yaku-rĩ, mũnengere o na igooti rĩaku.
ते अगर कोई मुकदमो केरतां तेरी कमीज़ नेनी चाए त तू कोट भी तैसेरे हवाले केरां।
41 Mũndũ angĩkũhatĩrĩria ũthiĩ itĩĩna rĩmwe-rĩ, thiĩ nake matĩĩna meerĩ.
ते अगर कोई सिपाई तीं भारो छ़ूने अक मील नेने चाए त तू दूई मील गेइयां।
42 Mũndũ ũrĩa ũngĩkũhooya kĩndũ, mũhe, na mũndũ ũrĩa ũngĩenda ũmũkombere kĩndũ, ndũkarege kũmũkombera.
ज़ै कोई तीं करां किछ मग्गे, तैस दे। ते ज़ै कोई तीं करां ओधार मग्गे त तुत्तर न फिरेइयां।”
43 “Nĩmũiguĩte atĩ hĩndĩ ya tene nĩ kwerirwo atĩrĩ, ‘Endaga mũndũ wa itũũra rĩaku, na ũthũũrage thũ yaku.’
“तुसेईं शुनोरूए, कि मूसेरे कानूने मां लिखोरूए, कि ‘अपने पड़ोसी सेइं अपनो ज़ेरो प्यार केरथ ते दुश्मने सेइं बैर रेखथ।’
44 No niĩ ngũmwĩra atĩrĩ: Endagai thũ cianyu, na mũhooyagĩre arĩa mamũnyariiraga,
पन अवं तुसन सेइं ज़ोताईं, कि अपने दुश्मन सेइं प्यार केरा, ते ज़ैना तुसन सतातन तैन केरे लेइ प्रार्थना केरा।
45 nĩgeetha mũtuĩke ariũ a Ithe wanyu ũrĩa ũrĩ igũrũ. Atũmaga riũa rĩake rĩrathĩre arĩa ooru na arĩa ega, na akoiria mbura kũrĩ arĩa athingu na kũrĩ arĩa matarĩ athingu.
ज़ैस सेइं तुस अपने स्वर्गेरे बाजी केरे बच्चे बेनि सकतथ, ज़ै अपनो दिहाड़ो अपने रोड़े लोकन पुड़ चमकाते ते बुरे लोकन पुड़ भी, ते धेर्मी लोकन पुड़ झ़ड़ी देते ते बुरे लोकन पुड़ भी।
46 Angĩkorwo mwendete o arĩa mamwendete-rĩ, mũgaakĩrĩhwo kĩ? Githĩ o na etia mbeeca cia igooti matiĩkaga o ũguo?
किजोकि अगर तुस तैन्ने लोकन सेइं प्यार केरथ ज़ैना तुसन सेइं प्यार केरतन त तुसन कुन इनाम मैलेलू? कुन चुंगी घिन्ने बाले भी एन्ने न केरन?”
47 Na ningĩ angĩkorwo mũgeithagia o ariũ na aarĩ a ithe wanyu-rĩ, mũgĩkĩrĩte arĩa angĩ na kĩ? Githĩ o na arĩa matetĩkĩtie Ngai matiĩkaga o ũguo?
“ते अगर तुस सिर्फ अपने ढ्लान जो नमस्कार ज़ोथ, त तुस होरन करां जादे कुन केरतथ? कुन गैर कौमां केरे लोक ज़ैना परमेशरेरे कानूने न मनन् तैना भी एरू न केरन?
48 Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, tuĩkai aagĩrĩru kũna, o ta ũrĩa Ithe wanyu ũrĩa ũrĩ igũrũ arĩ mwagĩrĩru kũna.
तुसन तैन लोकन सेइं प्यार केरनेरी ज़रूरत आए, ज़ैना तुसन सेइं प्यार न केरन, एन्च़रां तुस सिद्ध भोले ज़ेन्च़रे स्वर्गे मां रानेबालो तुश्शो बाजी सिद्ध आए।”

< Mathayo 5 >