Mariko 7
1 Na rĩrĩ, Afarisai na arutani amwe a watho arĩa moimĩte Jerusalemu makĩũngana harĩ Jesũ na
几个法利赛人和宗教老师从耶路撒冷来，与耶稣相见。
2 makĩona arutwo ake amwe makĩrĩa irio na moko maarĩ na thaahu, ũguo nĩ ta kuuga, matethambĩte moko.
他们看见他的门徒中，有人用不干净的手吃饭（饭前不洗手）。
3 (Afarisai na Ayahudi othe matirĩĩaga irio matethambĩte moko mao wega kũringana na kĩrĩra gĩa athuuri.
（法利赛人和所有犹太人都拘守祖先的传统，吃东西前必须认真洗手。
4 Rĩrĩa moima ndũnyũ matingĩrĩa matambĩte gwĩthamba. Na nĩ marũmagia irĩra ingĩ, ta gũthambia ikombe, na nyũngũ o na mbirika).
同样，从集市回家后，若不洗手就不吃东西。他们还遵循其他传统，例如洗杯、洗罐、洗铜器等等。）
5 Nĩ ũndũ ũcio Afarisai na Arutani a watho makĩũria Jesũ atĩrĩ, “Nĩ kĩĩ gĩtũmaga arutwo aku mage gũtũũra kũringana na irĩra cia athuuri, na makarĩĩaga irio na moko marĩ na thaahu?”
法利赛人和宗教老师问耶稣：“你的门徒为什么不遵行祖先的传统，要用不洁的手吃饭？”
6 Nake Jesũ akĩmacookeria atĩrĩ, “Isaia aaririe ma rĩrĩa aarathire ũhoro wanyu, inyuĩ hinga ici; o ta ũrĩa kwandĩkĩtwo atĩrĩ: “‘Andũ aya maaheaga gĩtĩĩo na mĩromo, no ngoro ciao ikoragwo irĩ kũraya na niĩ.
耶稣对他们说：“以赛亚关于你们这群伪君子的预言太对了：‘这些人只把尊敬挂在嘴上，心却在远离我。
7 Nao maahooyaga o tũhũ; morutani marĩa marutanaga no mawatho ma andũ.’
他们只把律条当作人类规则讲述，所以拜我也是徒然。’
8 Mũtiganĩirie maathani ma Ngai, mũkarũmia irĩra cia andũ.”
你们小心地遵循着人间的传统，却背弃了上帝的诫命。”
9 Agĩcooka akĩmeera atĩrĩ, “Ti-itherũ nĩmũgĩĩte na njĩra njega ya gũtiganĩria maathani ma Ngai atĩ nĩguo mũrũmie irĩra cianyu ene!
耶稣又对他们说：“你们为了坚守自己的传统，以取巧的方式违背了上帝的律法。
10 Nĩgũkorwo Musa oigire atĩrĩ, ‘Tĩĩa thoguo na nyũkwa,’ na, ‘Ũrĩa wothe ũkaaruma ithe kana nyina no nginya ooragwo.’
摩西说：‘当孝敬父母’，还说：‘咒骂父母必被处死’。
11 No inyuĩ muugaga atĩ mũndũ angĩĩra ithe kana nyina atĩrĩ, ‘Kĩrĩa ingĩagũteithia nakĩo nĩ Korubani’ (ũguo nĩ kuuga, nĩ kĩheo kĩamũrĩre Ngai),
但也有人会说：‘我把应该给你们的供奉，都用做各耳板 (上帝供物）了，
12 na mũticookaga kũmwĩtĩkĩria ekĩre ithe kana nyina ũndũ.
所以就不必为父母做什么’。
13 Nĩ ũndũ ũcio mũkaagithia kiugo kĩa Ngai kĩene na ũndũ wa kĩrĩra kĩanyu kĩrĩa mũthiiaga mũgĩtiganagĩra. Na nĩmwĩkaga maũndũ maingĩ ta macio.”
你们通过这种方式遵循传统，摒弃上帝的教诲。你们做的很多事情都是如此。”
14 O rĩngĩ Jesũ agĩĩta kĩrĩndĩ harĩ we agĩkĩĩra atĩrĩ, “Inyuĩ andũ aya othe, thikĩrĩriai na mũigue.
于是耶稣又把民众叫过来，对他们说：“大家听我说，也要理解，
15 Gũtirĩ kĩndũ kĩrĩ nja ya mũndũ kĩngĩmũgwatia ‘thaahu’ nĩ ũndũ wa gũtoonya thĩinĩ wake. No rĩrĩ, kĩrĩa kiumaga thĩinĩ wa mũndũ nĩkĩo kĩmũgwatagia ‘thaahu’.”
真正让你污秽的，不是从外界进入你身体的东西，而是从你身体出来的东西。”
16 (Aakorwo mũndũ arĩ na matũ ma kũigua, nĩakĩigue).
17 Thuutha wa gũtigana na kĩrĩndĩ na gũtoonya nyũmba, arutwo ake makĩmũũria ũhoro wa ngerekano ĩyo.
然后耶稣离开民众，走进屋子，门徒过来问他这比喻是什么意思。
18 Nake Jesũ akĩmooria atĩrĩ, “O na inyuĩ mũtirĩ mũrataũkĩrwo o na rĩu? Kaĩ mũtooĩ atĩ gũtirĩ kĩndũ gĩtoonyaga thĩinĩ wa mũndũ kuuma na nja kĩngĩmũgwatia thaahu?
他对他们说：“你们这也不明白吗？难道你们不知道？从外界进入体内的，不会让人感到污秽。
19 Nĩgũkorwo gĩtitoonyaga ngoro-inĩ yake, no gĩtoonyaga nda yake gĩgacooka gĩkoima mwĩrĩ-inĩ wake.” (Akiuga ũguo-rĩ, Jesũ nĩgũtua aatuaga atĩ irio ciothe itirĩ thaahu).
因为外界之物不会进入你的思想，而是进入你的内脏，最后排泄到外面。所以从仪式的角度来讲，所有食物都是‘洁净的’”。
20 Agĩthiĩ na mbere na kwaria, akiuga atĩrĩ, “Kĩrĩa kiumaga thĩinĩ wa mũndũ nĩkĩo kĩmũgwatagia thaahu.
接着他又说：“从人体内出来的，才会让人污秽。
21 Nĩgũkorwo ngoro-inĩ cia andũ nĩkuo kuumaga meciiria mooru, ũhũũri maraya, na ũici, na ũragani, na ũtharia,
因为从人的内在和思想所传出来的，可能是恶念、淫乱、偷盗、凶杀、
22 na ũkoroku, na rũmena, na maheeni, na ũũra-thoni, na ũiru, na njambanio, na mwĩtĩĩo, o na ũrimũ.
奸淫、贪心、邪恶、诡诈、放荡、嫉妒、毁谤、骄傲、愚妄。
23 Maũru maya mothe moimaga thĩinĩ wa mũndũ na makamũgwatia thaahu.”
这一切恶事，都源于内在，让人污秽。”
24 Nake Jesũ akiuma kũu agĩthiĩ gũkuhĩ na Turo. Agĩtoonya nyũmba ĩmwe na ndeendaga mũndũ o na ũrĩkũ amenye atĩ arĩ kũu; no ndangĩahotire kwĩhitha.
随后耶稣动身去往推罗地区，住在那里的一所房子中，本来不想让人知道，但他的行踪却隐藏不住。
25 Na rĩrĩ, mũtumia warĩ na kairĩtu kaarĩ na ngoma thũku rĩrĩa aiguire ũhoro wake, agĩũka akĩĩgũithia thĩ magũrũ-inĩ make.
一个女人的小女儿被恶灵附体，听说耶稣的事情后，就过来俯伏在他脚前。
26 Mũtumia ũcio aarĩ Mũyunani, waciarĩirwo Foinike ya Suriata. Nake agĩthaitha Jesũ aingate ngoma ĩyo thũku yume thĩinĩ wa kairĩtu gake.
这女人是希腊人，生于叙利斐尼基。他求耶稣把鬼从她女儿身上赶出去。
27 Nake Jesũ akĩmwĩra atĩrĩ, “Reke ciana ciambe irĩe ihũũne, nĩgũkorwo ti wega kuoya mĩgate ya ciana na kũmĩikĩria ngui.”
耶稣对她说：“应该先让孩子吃饱。把喂孩子的饼丢给狗吃可不好。”
28 Nake mũtumia ũcio akĩmũcookeria atĩrĩ, “Noguo Mwathani, no o na ngui irĩ rungu rwa metha nĩ irĩĩaga rũitĩki rũrĩa rũitagwo nĩ ciana.”
那女人回答他：“主啊，是的。但狗可以在桌子底下吃孩子们掉下来的碎渣。”
29 Jesũ agĩcooka akĩmwĩra atĩrĩ, “Nĩ ũndũ wa ũguo wacookia-rĩ, wĩthiĩre; ndaimono nĩyoima thĩinĩ wa mwarĩguo.”
耶稣对她说：“就凭这个回答，你回去吧，鬼已经从你女儿身上出去了。”
30 Mũtumia ũcio akĩinũka mũciĩ agĩkora kaana gake gakomete ũrĩrĩ-inĩ na ndaimono ĩrĩkĩtie gũthiĩ.
她回到家，看见女儿在床上躺着，恶灵已经离开她的身体。
31 Ningĩ Jesũ akiuma kũu gũkuhĩ na Turo agĩtuĩkanĩria Sidoni, agĩikũrũka nginya iria-inĩ rĩa Galili, agĩtoonya bũrũri wa Dekapoli.
耶稣离开推罗，经过西顿回到低加波利地区的加利利海。
32 Arĩ kũu andũ amwe makĩmũrehere mũndũ ũtaiguaga na ũtaaragia, makĩmũthaitha amũigĩrĩre guoko.
有人带来一个聋哑人来到他面前，求耶稣触摸他。
33 Na thuutha wa kũmũtwara handũ keheri-inĩ, haraaya na kĩrĩndĩ, Jesũ agĩtoonyia ciara ciake matũ ma mũndũ ũcio. Agĩcooka agĩtua mata na akĩhutia rũrĩmĩ rwa mũndũ ũcio namo.
耶稣把他从人群中带到一边，将手指伸入他的耳朵，用自己的唾沫抹在他的舌头上，
34 Akĩrora na igũrũ, akĩhũmũka na hinya, akĩmwĩra atĩrĩ, “Efatha!” (ũguo nĩ kuuga, “Hingũka!”).
然后望着天叹了一口气，对他说：“以法大！”意为：“打开吧！”
35 Aarĩkia kuuga ũguo matũ ma mũndũ ũcio makĩhingũka na rũrĩmĩ rwake rũkĩregera akĩambĩrĩria kwaria o wega.
那人的听力和说话的能力就恢复了，可以正常说话。
36 Nake Jesũ akĩmaatha matikeere mũndũ o na ũrĩkũ. No ũrĩa akĩragĩrĩria kũmakaania, noguo makĩragĩrĩria kwaria mũno ũhoro ũcio.
耶稣嘱咐他们不要告诉其他人，但越是嘱咐，他们就越传扬这消息。
37 Nao andũ makĩgega mũno makĩria, makiuga atĩrĩ, “Nĩekĩte maũndũ mothe wega. O na agatũmaga andũ arĩa mataiguaga maigue na arĩa mataaragia maarie.”
众人非常惊讶地说：“他的所作所为都太惊人了，竟然能让聋人听见，让哑巴说话。”
