Mariko 4
1 Nake Jesũ akĩambĩrĩria kũrutana o rĩngĩ arĩ kũu hũgũrũrũ-inĩ cia iria. Na rĩrĩ, gĩkundi kĩa andũ kĩrĩa kĩonganĩte gĩkamũrigiicĩria kĩarĩ kĩnene nginya gĩgĩtũma atoonye gatarũ-inĩ, agĩikara thĩinĩ wako kũu iria-inĩ; nao andũ acio angĩ othe magĩikara hũgũrũrũ-inĩ cia iria.
Yesu wubuela tona diaka longa va disimu di mbu. Nkangu wu batu wukutakana va kaba wuba wuwombo. Diawu kakumina mu nlungu, wuvuanda muna. Nkangu wu batu wuba va disimu va ndambu mbu.
2 Na akĩmaruta maũndũ maingĩ na ngerekano, na akĩrutana akĩmeera atĩrĩ,
Wuba longila mambu mawombo mu zinongo. Tala mambu kaba nlonga:
3 “Ta thikĩrĩriai! Mũrĩmi ũmwe nĩoimagarire akahure mbeũ ciake.
—Wanu mboti: Nkuni wumosi wuyenda ku kuna.
4 Na rĩrĩa aahuraga mbeũ icio, imwe ikĩgũa mũkĩra-inĩ wa njĩra, nacio nyoni igĩũka igĩcirĩa.
Bu kaba muanga mbongo, ndambu yibua mu yenda nzila; zinuni ziyiza mana kuyidoda.
5 Iria ingĩ ikĩgũa rũnyanjara-inĩ kũrĩa gũtaarĩ na tĩĩri mũingĩ. Nacio ikĩmera narua tondũ tĩĩri ndwarĩ mũriku.
Ndambu yinkaka yibua va matadi; vuma beni vasia ba ntoto wuwombo ko. Zitheti zivika mena kuandi bila ntoto wusia ba phiba ko.
6 No rĩrĩa riũa rĩaarire rĩgĩcina mĩmera ĩyo, nayo ĩkĩũma tondũ ndĩarĩ na mĩri.
Vayi muini wungolo bu wutotuka, mintuidila beni milebuka ayi miyuma bila misia ba mianzi ko.
7 Mbeũ iria ingĩ ikĩgũa mĩigua-inĩ, nayo mĩigua ĩgĩkũra, ĩgĩthararia mbeũ icio ikĩaga gũciara.
Yinkaka yibua va zitsendi. Zitsendi beni zimena ayi zifietikisamintuidila beni. Diawu mintuidila beni misia buta mimbutu ko.
8 Ingĩ nacio ikĩgũa tĩĩri-inĩ mũnoru. Ikĩmera, igĩkũra na igĩciara maciaro, imwe ikiumia maita mĩrongo ĩtatũ, ingĩ maita mĩrongo ĩtandatũ, o na ingĩ maita igana.”
Vayi yinkaka yibua mu ntoto wumboti, yitotula mintuidila, mikula ayi mibuta mimbutu: yimosi makumatatu; yinkaka makumasambanu, yinkaka khama.
9 Jesũ agĩcooka akiuga atĩrĩ, “Ũrĩa ũrĩ na matũ ma kũigua, nĩakĩigue.”
Buna wubuela bakamba: woso widi matu ma wila buna bika kawa.
10 Na rĩrĩa aarĩ wiki, arutwo arĩa ikũmi na eerĩ, o na arĩa angĩ maarĩ hamwe nake, makĩmũũria ũhoro wa ngerekano icio.
Bu kaba va niandi veka, batu bobo banzungidila va kimosi ayi kumi mimvuala miandi miodi banyuvula tsundu yi zinongo.
11 Nake akĩmeera atĩrĩ, “Inyuĩ nĩmũheetwo ũmenyo wa kũmenya hitho cia ũthamaki wa Ngai. No arĩa marĩ na kũu nja maaragĩrio maũndũ mothe na ngerekano
Wuba vutudila: —Beno lutambula diluaku di zabila mansueki ma kipfumu ki Nzambi. Vayi kuidi batu bankaka bobo badi ku nganda, mamo mu zinongo kaka manyolokolo
12 nĩgeetha, “‘matũũre maroraga no makaaga kuona, na matũũre maiguaga na matimenye ũndũ; nĩguo hihi matikae kũgarũrũka marekerwo mehia mao!’”
muingi: Mu thangu bantala, batedi kuawu vayi bakadi mona. Mu thangu banwa, bawilu kuawu vayi bakadi sudika muingi babika baluka kuidi Nzambi ayi masumu mawu mabika lemvokolo.
13 Ningĩ Jesũ akĩmooria atĩrĩ, “Kaĩ mũtanataũkĩrwo nĩ ngerekano ĩyo? Mũngĩkĩmenya atĩa ngerekano iria ingĩ?
Bosi wubuela bakamba: —Lukadi sudika nongo yayi e? Buna buevi lulenda sudikila zinongo zioso e?
14 Mũrĩmi ahuraga kiugo kĩa Ngai.
—Nkuni niandi wunkunanga mambu ma Nzambi.
15 Andũ amwe matariĩ ta mbeũ iria ciagũire njĩra-inĩ harĩa ũhoro ũhuragwo. Acio nĩ arĩa maiguaga ũhoro, na maarĩkia kũigua-rĩ, Shaitani agooka akeheria ũhoro ũcio wahaandwo thĩinĩ wao.
Batu bankaka badi mbongo yidi muyenda nzila, mu kunu mambu ma Nzambi. Bu bawilu mawu, buna satana wunkuizanga nsualu mu ziona mambu ma Nzambi makunu mu bawu.
16 Angĩ nao matariĩ ta mbeũ iria ciagũire rũnyanjara-inĩ. Acio nĩ arĩa maiguaga ũhoro na o rĩmwe makawamũkĩra na gĩkeno.
Bosi bankaka badi banga mbongo yikunu va ntoto widi matadi. Bawu wa mambu ma Nzambi, bantumbu vika kumatambulanga mu khini.
17 No tondũ matirĩ na mĩri-rĩ, maikaraga o kahinda kanini. Hĩndĩ ĩrĩa thĩĩna woka kana maanyariirwo nĩ ũndũ wa ũhoro wa Ngai, magũũaga o narua.
Vayi bu bakambulu mianzi, bazingilanga ko. Bila enati ziphasi voti zithotolo zitonini mu diambu di mambu ma Nzambi, buna beti vika bua.
18 Angĩ nao matariĩ ta mbeũ iria ciagũire mĩigua-inĩ. Acio nĩ arĩa maiguaga ũhoro,
Bankaka badi banga mbongo yikunu va zitsendi. Bawu beti wa mambu ma Nzambi.
19 no mĩhangʼo ya maũndũ ma mũtũũrĩre ũyũ, na kũheenererio nĩ ũtonga, na merirĩria ma maũndũ mangĩ, magathararia ũhoro ũcio, magatũma wage maciaro. (aiōn g165)
Vayi mambu beni makadi buta mimbutu mu diambu mayindu ma nza yayi, luvunu lu kimvuama ki nza ayi zitsatu zi mambu mankaka bu makotidi mu bawu buna mamfietikisanga Mambu ma Nzambi. (aiōn g165)
20 Angĩ matariĩ ta mbeũ iria ciagũire tĩĩri-inĩ ũrĩa mũnoru. Acio nĩ arĩa maiguaga ũhoro, makawĩtĩkĩra, na magaciara maciaro, amwe maita mĩrongo ĩtatũ, na angĩ maita mĩrongo ĩtandatũ, o na angĩ maita igana ma kĩrĩa kĩahaandirwo.”
Bosi bankaka bawu bantambulanga mbongo mu ntoto wumboti. Bawu bobo beti wanga mambu ma Nzambi ayi bawu beti buta mimbutu miwombo: yinkaka makumatatu, yinkaka makumasambanu bosi yinkaka khama.
21 Jesũ agĩcooka akĩmooria atĩrĩ, “No anga tawa wakagio ũgacooka ũgakunĩkĩrio na irebe, kana ũkaigwo rungu rwa ũrĩrĩ? Handũ ha ũguo githĩ ndũigagĩrĩrwo handũ igũrũ?
Wuba kamba diaka: —A bwevi, beti nata muinda mu diambu di kuwutula ku tsi katini voti ku tsi mbuka e? A keti beti kuwunata mu diambu di kuwutula va yilu meza.
22 Nĩgũkorwo kĩrĩa gĩothe kĩrĩ hitho-inĩ nĩgĩkaguũrio, nakĩo kĩrĩa gĩothe kĩhithĩtwo nĩgĩkareehwo ũtheri-inĩ.
Mamo masuama mafueti ba va kiezila ayi mamo masueko mafueti totuka va nganda.
23 Akorwo mũndũ arĩ na matũ ma kũigua, nĩakĩigue.”
Enati mutu widi matu mawila buna bika kawa.
24 Agĩthiĩ na mbere, akĩmeera atĩrĩ, “Menyagĩrĩrai wega ũrĩa mũiguaga. Gĩthimi kĩrĩa mũthimanagĩra nakĩo, no kĩo mũrĩthimagĩrwo nakĩo, na nĩmũrĩkĩragĩrĩrio.
Buna wubuela diaka: lulubuka mbote mu mamo momo lulembo wa bila bela kulutezila mu tezo kioki lusadila ayi bela buela mawombo.
25 Ũrĩa wothe wĩ na indo nĩakongererwo nyingĩ; na ũrĩa wothe ũtarĩ nĩagatuunywo o na kĩrĩa arĩ nakĩo.”
Bila kuidi woso mutu beki, bela buela kumvana vayi kuidi mutu wowokambulu, bela kunziona biobi kutu bidi yandi.
26 Jesũ agĩcooka akiuga atĩrĩ, “Ũthamaki wa Ngai ũtariĩ ta mũndũ ũrĩa ũhaandaga mbeũ tĩĩri-inĩ.
Wubuela tuba diaka: —Tala Kipfumu ki Nzambi kidedikini banga mutu wumosi wukuna mbongo mu ntoto.
27 Akomaga ũtukũ na agokĩra mũthenya, nacio mbeũ ikamera na igakũra, nowe ndamenyaga ũrĩa ikũraga.
Kaleka voti kakotuka va builu voti va muini, mbongo yimena ayi yiyonzuka yawu veka niandi mukambu zaba.
28 Tĩĩri guo mwene nĩguo ũtũmaga iciare. Ciambaga kũruta nguha igacooka ikaruta igira, na thuutha ũcio igira thĩinĩ hakagĩa na hĩndĩ ĩrĩa njiganu.
Ntoto wawu veka, wubuta mimbutu; va thete wumenisa ntuidila, bosiwutotula tsangu bosi mimbutu miyela.
29 Na maciaro macio maarĩkia kũũma, mũrĩmi ũcio akoya rũhiũ rwa igetha, akagetha tondũ hĩndĩ ya magetha nĩ yakinya.”
Thangu mimbutu mayedidi; nkuni wubonga kikhondolo kimvedolongo mimbutu muingi kavedila mimbutu bila thangu yivedila yifuana.
30 Agĩcooka akiuga atĩrĩ, “Tũngĩhaanania ũthamaki wa Ngai na kĩ? Kana nĩ ngerekano ĩrĩkũ tũngĩheana ũhoro waguo nayo?
Wubuela kamba diaka: —Mu mbi tulenda dedikisa kipfumu ki Nzambi? Mu nongo mbi tulendakulukambila yawu e?
31 Ũhaana ta mbeũ ya karatarĩ, arĩ yo mbeũ ĩrĩa nini mũno mũhaandaga tĩĩri-inĩ.
Kipfumu ki Nzambi kidedikini banga luteti lu mutalide. Bu lukununumu ntoto, luawu lututidi keva mu zitheti zioso va nza.
32 No yahaandwo-rĩ, ĩkũraga ĩgatuĩka mũmera mũnene gũkĩra mĩmera ĩrĩa ĩngĩ yothe ya mũgũnda, na ũkagĩa na honge nene nginya nyoni cia rĩera-inĩ igooka igaaka itara na ikahurũka kĩĩruru-inĩ kĩaguo.”
Vayi luawu kunu mu ntoto lueti menanga ayi lumviokanga bikunusubioso mu kula ayi lueti totula matafi manneni; kuna zinuni zilenda tungilazindiala ziawu ku tsi phozi andi.
33 Jesũ nĩamaheaga ũhoro na ngerekano ingĩ nyingĩ ta icio o ta ũrĩa mangĩahotire kũigua.
Buna wuba longa mambu ma Nzambi mu zinongo ziwombo ziphilayayi, boso bubela diluaku di balenda kunsudikila.
34 Gũtirĩ ũndũ aameeraga atekwaria na ngerekano. No rĩrĩa maarĩ na arutwo ake oiki, nĩamataragĩria maũndũ mothe.
Kalendi kuba yolukila ko mu kambu sadila nongo. Vayi ti weka va niandi veka ayi minlonguki miandi, buna wuba kuba sudikisanga mambu moso.
35 Na mũthenya o ũcio gwakinya hwaĩ-inĩ-rĩ, akĩĩra arutwo ake atĩrĩ, “Nĩtũringei tũthiĩ mũrĩmo ũũrĩa ũngĩ.”
Va thangu masika muna lumbu kina, Yesu wukamba minlonguki miandi: —Tusabukanu ku disimu dinkaka.
36 Na maarĩkia gũtiga gĩkundi kĩa andũ na thuutha, makĩhaica gatarũ-inĩ o harĩa Jesũ aarĩ. Na nĩ kwarĩ na tũtarũ tũngĩ twatwaranire hamwe nake.
Basia bika nkangu wu batu; bawu bannata mu nlungu boso bu kabela. Minlungu minkaka miba yandi vana.
37 Na rĩrĩ, kũu iria-inĩ gũkĩgĩa na kĩhuhũkanio kĩnene, namo makũmbĩ ma maaĩ magĩtoonya gatarũ thĩinĩ, o nginya gakĩenda kũũrĩra.
Buela zimbukila vuka kingolo kieka. Mayo ma ngolo mabua mu nlungu. Bosi nlungu wutona wala nlangu.
38 Jesũ aarĩ toro akomeire muto mũthia-inĩ wa gatarũ. Nao arutwo makĩmũũkĩria makĩmũũria atĩrĩ, “Mũrutani, kaĩ wee ũtaramaka tũkĩũrĩra maaĩ-inĩ?”
Niandi wuba wuleka kuna tsongi nlungu. Wuniekika ntu andi va mbatakusa. Minlonguki minkotula ayi minkamba: —A Nlongi! Tueka mfua vayi Ngeyo wummona diawu diambu di phamba e?
39 Nake Jesũ agĩũkĩra, agĩkaania rũhuho na akĩĩra makũmbĩ macio ma iria atĩrĩ, “Kira! Na ũhoorere!” Naruo rũhuho rũgĩtiga kũhurutana, gũkĩhoorera biũ.
Wukotuka, wutemina vuka ayi wuvana lutumu kuidi mbu: —Bika biyoko! Ba dio sui! Vuka kimanisa ayi ndembama yivutuka.
40 Jesũ akĩũria arutwo ake atĩrĩ, “Nĩ kĩĩ gĩtũmĩte mũmake ũguo? O na rĩu mũtirĩ mũretĩkia?”
Bosi wuyuvula minlonguki miandi: —A bila mbi luididi boma-boma? A buevi lukambulu minu e?
41 Nao magĩĩtigĩra mũno na makĩũrania atĩrĩ, “Kaĩ mũndũ ũyũ akĩrĩ ũũ? Tondũ o na rũhuho na makũmbĩ ma iria nĩiramwathĩkĩra!”
Beka mona boma buwombo ayi beka niunguta bawu veka: —A buna nani mutu wawu muingi vuka ayi mbu bintumunika e?
