Mariko 12
1 Nake akĩambĩrĩria kũmahe ũhoro na ngerekano, akĩmeera atĩrĩ, “Mũndũ ũmwe nĩahaandire mũgũnda wake mĩthabibũ. Agĩaka rũgiri rũgĩthiũrũrũkĩria mũgũnda ũcio, na akĩenja irima rĩa kũhihĩra thabibũ, na agĩaka nyũmba ndaaya na igũrũ ya arangĩri. Agĩcooka agĩkomborithia mũgũnda ũcio kũrĩ arĩmi angĩ, na agĩthiĩ rũgendo.
Mpawo wakasanguna kubaambila maambila mbali wakati, “Mwaalumi umwi wakabyala misamu yamisansa. Wakayakila lubaya aalinjiyo, wakasya dindi lyakudinina nsansa, akuyaka ingaze yasikulinda. Alimwi wakajana kupa bamwi balimi mpawo wakaya kuchisi chimbi.
2 Na rĩrĩ, hĩndĩ ya magetha yakinya-rĩ, agĩtũma ndungata yake kũrĩ akombori acio ĩgĩĩre maciaro mamwe ma mũgũnda ũcio wa mĩthabibũ.
Muchiindi chakutebula wakatuma umwi wababelesi bakwe kuyoobweza michelo yamansansa.
3 Nao makĩmĩnyiita makĩmĩhũũra, na makĩmĩingata ĩtarĩ na kĩndũ.
Pesi balimi abo bakakumujata, akumuma, akumwaanda nkakutakwe nchakabweda aacho pe.
4 Agĩcooka akĩmatũmĩra ndungata ĩngĩ; nao magĩtiihia ndungata ĩyo mũtwe na makĩmĩĩka maũndũ ma thoni.
Wakatuma uumbi mubelesi; oyo mwaalumi bakamutulula mumutwe akumusampawula. Wakatuma uumbi, alubo oyo bakakumujaya.
5 Na o rĩngĩ agĩtũma ndungata ĩngĩ, nayo makĩmĩũraga. Nĩatũmire ndungata ingĩ nyingĩ, imwe ciacio magĩcihũũra, na iria ingĩ magĩciũraga.
Wakatuma bambi bingi; bamwi bakawumwa, bamwi bakajayigwa.
6 “Mũndũ ũcio ndaarĩ na mũndũ ũngĩ watigaire wa gũtũma, tiga o mũriũ wake ũrĩa eendete mũno. Akĩmũtũma thuutha wa acio angĩ othe, akiuga atĩrĩ, ‘Nĩmegũtĩĩa mũrũ wakwa.’
Kwakasyaala omwe biyo wakutuma, nkali mwana ngwaakali kuyandisya kapati. Wakamutuma nkali wakumaninsizya, wakati, “Bayomulemeka mwanaangu.”
7 “No akombori acio makĩĩrana atĩrĩ, ‘Ũyũ nĩwe ũkaagaya mũgũnda ũyũ. Ũkai, rekei tũmũũrage, nĩguo igai rĩake rĩgaatuĩka riitũ.’
Pesi balimi bakaambilana kuti, “Ooyu ngusimulya lukono. muze tumujaye, mpawo lukono luyoba lwesu.”
8 Nĩ ũndũ ũcio makĩmũnyiita, makĩmũũraga, makĩmũikia nja ya mũgũnda ũcio wa mĩthabibũ.
Nkabela bakamujata akumujaya, akumuwaalila anze aamuunda waminsansa.
9 “Rĩu-rĩ, mwene mũgũnda ũcio ageeka atĩa? Agooka oorage akombori acio, acooke ahe andũ angĩ mũgũnda ũcio.
Aboobo ulachita buti mwani muunda? Ulasika akujaya balimi akape bambi muunda wamisaansa.
10 Kaĩ mũtarĩ mwathoma maandĩko maya: “‘Ihiga rĩrĩa aaki maaregire, nĩrĩo rĩtuĩkĩte ihiga inene rĩa koine;
Tamuna kwaabala na malembe: ‘Ibbwe lyakasowedwe abasikuyaka ndilyakazooba ibbwe lyachooko.
11 Mwathani nĩwe wĩkĩte ũndũ ũcio, naguo nĩ wa magegania tũkĩwona’?”
Mwaami ngwaakachichita eechi, mpawo chilabotezya kumenso eesu?’”
12 Magĩcaria ũrĩa mangĩmũnyiita tondũ nĩmamenyire aaragia ũhoro wao na ngerekano ĩyo, no nĩmetigagĩra kĩrĩndĩ; nĩ ũndũ ũcio magĩtigana nake, magĩthiĩ.
Eelyo bakayanduula nzila yakumwaanga aayo nkaambo bakaziba kuti wakali kwaamba mbabo kumaambila mbali aaya. Pesi bakayoowa inkamu yabantu yakaliwo, nkaako bakamusiya mpawo bakeenda.
13 Thuutha ũcio magĩtũma Afarisai amwe na Aherodia kũrĩ Jesũ nĩguo mamũtege na mĩario yake.
Muchiindi chitobela bakatuma bamwi baba Falisi aba Heloda kuli Jesu kuti bakamujate mumakani aakwe.
14 Magĩũka kũrĩ we makĩmwĩra atĩrĩ, “Mũrutani, nĩtũũĩ atĩ ũrĩ mũndũ wa ma. Ndwĩtigagĩra andũ, tondũ ndũrũmbũyagia ũrĩa mahaana; no ũrutanaga ũhoro wa Ngai na ma. Rĩu-rĩ, nĩ kwagĩrĩire kũrutĩra Kaisari mbeeca cia igooti, kana aca?
Bakasika kulinguwe bakati, “Muyisi, tulizi kuti ulimwaalumi ulaabulemu usyomekede. Topenzegwi abantu, nkaambo toswiilizyi makani aamuntu na kulanga chiwa chamuntu; pesi uyiisya nzila ya Leza mbuli mbiibede amubwini. Chileede na kutela kuli Kkayisala na pe? Tweelede kuti tubbadale na, naa kuti pe?”
15 Tũrutage kana tũtikarutage?” No tondũ Jesũ nĩamenyaga ũhinga wao, akĩmooria atĩrĩ, “Mũrenda kũngeria nĩkĩ? Ta ndeherai dinari ndĩmĩone.”
Pesi Jesu wakalizi kuupawupa kwabo. Jesu wakababuzya kuti, “Kaambonzi nimulikweezya kunditeya?” Wakati, “Amundeetele nsiliva yanu alimwi ndiibone mbiibede.”
16 Makĩmũrehera dinari ĩyo, nake akĩmooria atĩrĩ, “Mbica ĩno na rĩĩtwa rĩĩrĩ nĩ cia ũ?” Nao makĩmũcookeria atĩrĩ, “Nĩ cia Kaisari.”
Elyo bakiiyeta nsiliva, alimwi wakababuzya kuti, “Mbubwani busyu obu? Alimwi ndizina lyani lilembedwe mpawo?” Bakasandula kuti, “Nzizya Kkayisala.”
17 Nake Jesũ akĩmeera atĩrĩ, “Rutagĩrai Kaisari kĩrĩa kĩrĩ gĩake, na mũrutagĩre Ngai kĩrĩa kĩrĩ gĩake.” Nao makĩgegio nĩwe.
Mpawo Jesu wakati kulimbabo, “Amupe Kkayisala zyaKkayisala, alimwi mupe Leza izya Leza.” Bakaba aakugamba aatala anguwe.
18 Ningĩ Asadukai, arĩa moigaga atĩ gũtirĩ ũhoro wa kũriũka magĩũka kũrĩ Jesũ na makĩmũũria atĩrĩ,
Mpawo ba Saduki, baamba kuti takwe bubuke, bakaza kulinguwe amubuzyo. Bakati,
19 “Mũrutani, Musa aatwandĩkĩire atĩ mũrũ wa nyina na mũndũ angĩkua atige mũtumia atarĩ na ciana-rĩ, mũndũ ũcio no nginya ahikie mũtumia ũcio watigwo, aciarĩre mũrũ wa nyina ciana.
“Muyisi, Mozesi wakatulembela kuti, 'Na mukulana wamulumi mpawo wasiya mwanakazi kabatakwe bana, mwaalumi weelede kukwata mukamufu mpawo babe abana bamukulana.'
20 Na rĩrĩ, kwarĩ aanake mũgwanja a nyina ũmwe. Wa mbere akĩhikania na agĩkua, na ndatige ciana.
Kwakali bana bachaalumi bali musanu ababili. Mutaanzi wakakwata mpawo wakafwa katasiide mwana naba womwe.
21 Nake wa keerĩ akĩhikia mũtumia ũcio wa ndigwa, no o nake agĩkua na ndatige ciana. O na wa gatatũ nake agĩĩka o ũguo.
Wachibili wakakwata mukamufu, pesi alakwe wakafwa katasiide mwana. Chakaba mbubo akuli watatu.
22 Ũhoro wa ma nĩ atĩ, gũtirĩ o na ũmwe wa acio mũgwanja watigire ciana. Thuutha wao othe, mũtumia ũcio o nake agĩkua.
Tawope akati kababa bali musanu ababili wakasiya mwana. Kumamanino, alakwe mwanakazi wakafwa.
23 Rĩu-rĩ, hĩndĩ ya kũriũka mũtumia ũcio agaakorwo arĩ wa ũ, nĩgũkorwo othe mũgwanja nĩmamũhikĩtie?”
Kububuke bwabafu, oyu mwanakazi uyooba wani? Mbunga boonse kabali musanu abatatu bakalimukwete.”
24 Nake Jesũ akĩmacookeria atĩrĩ, “Nĩmũhĩtĩtie tondũ mũtiũĩ Maandĩko kana hinya wa Ngai?
Jesu wakasandula kuti, “Tamuli mubulubizi na kambo malembe tamwaazi naa kuti manguzu aa Leza?
25 Rĩrĩa akuũ makaariũka, matikahikania kana mahike; magaatuĩka ta araika arĩa marĩ kũu igũrũ.
Bafu nibayoobuka, tabakoyookwata nikuba kukwatanisigwa; bayooba mbuli bangelo kujulu.
26 Naguo ha ũhoro wa akuũ kũriũka-rĩ, kaĩ mũtathomete ibuku-inĩ rĩa Musa, ũhoro ũkoniĩ kĩhinga kĩrĩa kĩahĩaga, na ũrĩa Ngai aamwĩrire atĩrĩ, ‘Niĩ nĩ niĩ Ngai wa Iburahĩmu na Ngai wa Isaaka, o na Ngai wa Jakubu?’
Lino mukwaamba atala abafu nibayoobuka temwakabala na muBbuku lyaMozesi, kuleezyo zyakachitika kuchiteyo, Leza mbakaambula kulinguwe, ‘Ndime Leza wa Abbulamu, Leza wa Ayizeki, alubo Leza wa Jakobo?'
27 We ti Ngai wa arĩa akuũ, no nĩ wa arĩa marĩ muoyo. Inyuĩ mũhĩtĩtie mũno.”
Tali Leza wabafwide, pesi ngwababapona. Mulilubizizye kapati!”
28 Na rĩrĩ, mũrutani ũmwe wa watho nĩokire akĩigua makĩaria. Aamenya atĩ Jesũ nĩamacookeirie icookio rĩega-rĩ, akĩmũũria atĩrĩ, “Harĩ maathani marĩa mangĩ mothe-rĩ, nĩ rĩrĩkũ rĩa bata mũno?”
Umwi wabayisyi bamulawo naakasika wakamvwa kabakazyania. Nkabwene kuti Jesu wakali wabapa nsandulo mbotu, wakabuzya Jesu kuti, “Nguuli mulawo mupati kwiinda imwi akati kamilawo yoonse?” Jesu wakamusandula kuti,
29 Jesũ agĩcookia atĩrĩ, “Rĩathani rĩrĩa rĩa bata mũno nĩ rĩĩrĩ: ‘Thikĩrĩria, inyuĩ Isiraeli, Mwathani Ngai witũ, Mwathani nĩ ũmwe.
“Ngooyu: ‘Amuswiilile, noma Izilayeli, Mwaami Leza wesu, Mwaami ngumwi.
30 Endaga Mwathani Ngai waku na ngoro yaku yothe, na muoyo waku wothe, na meciiria maku mothe, na hinya waku wothe.’
Yanda Mwami Leza wako amoyo wako woonse, amizeezo yako yoonse, mpawo amanguzu aako woonse.’ Wabili ngooyu:
31 Narĩo rĩa keerĩ nĩ rĩrĩ: ‘Endaga mũndũ ũrĩa ũngĩ o ta ũrĩa wĩendete wee mwene.’ Gũtirĩ rĩathani rĩngĩ inene kũrĩ macio.”
‘Yanda mweenzinyokwe mbuli mboliyanda.’ Tuwope mulawo mupati wiinda eeyi.”
32 Nake mũndũ ũcio agĩcookia atĩrĩ, “Mũrutani, ti-itherũ nĩwoiga wega atĩ Ngai nĩ ũmwe na gũtirĩ ũngĩ tiga we!
Oyu mwaalumi wakasandula kuti, “Waamba kabotu omuyisyi, waamba kabotu kuti Leza ngumwi alubo takukwe umbi kunze kwakwe alike.
33 Ningĩ ũmwende na ngoro yaku yothe, o na ũmenyo waku wothe, o na hinya waku wothe; o nakuo kwenda mũndũ ũrĩa ũngĩ o ta ũrĩa wĩendete wee mwene, ũcio nĩ ũndũ ũrĩ bata gũkĩra maruta mothe ma njino na magongona.”
Kumuyanda amoyo wako woonse, akumvwisisisya kwako alubo amanguzu aako woonse, mpawo akuyanda simabambanwa wako mbuli mboliyanda nkubotu loko kwiinda zipayizyo.”
34 Rĩrĩa Jesũ oonire nĩacookia wega, akĩmwĩra atĩrĩ, “Wee-rĩ, ndũrĩ haraaya na ũthamaki wa Ngai.” Na kuuma hĩndĩ ĩyo gũtirĩ mũndũ wacookire kũũmĩrĩria kũmũũria ciũria ingĩ.
Lino Jesu naakabona kuti wasandula chabuchenjezu, wakati kuli nguwe, “Tolikulepe a Bwami bwa Leza.” Elyo kuzwa awo tawope naba omwe wakeezya kumubuzya iimbi mibuzyo.
35 Na rĩrĩ, Jesũ akĩrutana nja-inĩ cia hekarũ akĩmooria atĩrĩ, “Nĩ kĩĩ gĩtũmaga arutani a watho moige atĩ Kristũ nĩ mũrũ wa Daudi?
Nkali kuyiisya Jesu mulubuwa lwatempele, wakabuzya mubuzyo wakati, “Nkamboonzi bayiisi bamulawo nibati Kilisitu mwana waDavida? We lwakwe
36 Daudi we mwene, akĩaria arĩ na Roho Mũtheru, oigire atĩrĩ: “‘Mwathani eerire Mwathani wakwa atĩrĩ: “ikara guoko-inĩ gwakwa kwa ũrĩo nginya ngaiga thũ ciaku rungu rwa makinya maku.”’
Devidi, kaambuzigwa a Muuya Uusalala, wakachaamba antanganana wakati: ‘Mwami wakati kuMwami wangu, kkala kukuboko kwachilisyo kwangu kusikila basinkondonyokwe ndibabike kunsi amawulu aako.’
37 Daudi we mwene aramwĩta ‘Mwathani.’ Angĩgĩtuĩka mũrũwe atĩa?” Na nĩ haarĩ na gĩkundi kĩnene kĩa andũ kĩamũthikagĩrĩria gĩkenete.
We lwakwe Devidi umwiita kuti ‘Mwami.’ Ani inga ulaba mwana wakwe biyeni?” Inkamu yabantu yaka muswiilizya chalumwemwe.
38 Ningĩ Jesũ akĩrutana, akiuga atĩrĩ, “Mwĩmenyagĩrĩrei arutani a watho. Mendete gũthiĩ mehumbĩte nguo iria ndaaya na kũgeithagio nĩ andũ othe rĩrĩa mekũgera ndũnyũ-inĩ,
Naakalikuyiisya Jesu wakati, “Amubachenjelele bayiisi bamulawo balayandisya kweendeenda kabatungana mulongo kabajuzigwa kumasambalilo,
39 na makenda gũikaragĩra itĩ iria cia bata thunagogi-inĩ, na gũikara handũ ha andũ arĩa atĩĩku maruga-inĩ.
alubo akupegwa zyuuno zibotu mumambungano akulemekwa kapati aabungene bantu.
40 Na no-o matoonyagĩrĩra nyũmba cia atumia a ndigwa makamatunya indo ciao, na nĩguo meyonanie, makahooya mahooya maraihu. Andũ ta acio nĩ makaaherithio mũno makĩria.”
Balanyonyoona maanda abamukabafu kabakomba ankombyo ndamfu chakweebwa. Aaba bantu bayoopegwa chisubulo chipati.”
41 Jesũ agĩikara thĩ angʼetheire harĩa heekagĩrwo maruta, akĩĩrorera ũrĩa gĩkundi kĩu kĩahothaga. Andũ aingĩ itonga makĩhotha mbeeca nyingĩ.
Jesu wakakkala kumbali lyachiykoobwedo chazituzyo mung'anda ya Leza; bantu nibakalikuwaala mali muchiyobweedo. Bavubi biingi bakalikuwala imali nyingi.
42 No mũtumia ũmwe wa ndigwa warĩ mũthĩĩni agĩũka akĩhotha tũthendi twĩrĩ tũnini mũno twa gĩcango tũrĩa twarĩ mũigana wa mbeeca ĩmwe.
Pesi mukamufu muchete wakabika biyo tupeni tobile, tweelene aaseleni lyomwe.
43 Jesũ agĩĩta arutwo ake harĩ we, akĩmeera atĩrĩ, “Ngũmwĩra atĩrĩ na ma, mũtumia ũyũ wa ndigwa mũthĩĩni nĩekĩra mbeeca nyingĩ kĩgĩĩna-inĩ gũkĩra andũ arĩa angĩ othe.
Lino wakayita basikwiiya bakwe, wakati, Ndiikumwaambila kasimpe kuti, ooyu mukamufu wabika kwiinda boonse muchiyobwedo.
44 Acio angĩ othe maheana kũringana na ũingĩ wa ũtonga wao, no mũtumia ũyũ aheana kĩrĩa gĩothe oima nakĩo, o na arĩ mũthĩĩni-rĩ, aheana mũthithũ wake wothe.”
Boonse bapa mukweendelana abuvubi bwabo; pesi we, mubuchete bwakwe, wabika zyoonse nzyaalangilide mubuumi bwakwe kuti apone anzizyo.”
