< Mariko 10 >
1 Jesũ agĩcooka akiuma kũu agĩthiĩ bũrũri wa Judea na mũrĩmo ũrĩa ũngĩ wa Jorodani. O rĩngĩ andũ ikundi magĩũka kũrĩ we, nake akĩmaruta ũhoro o ta ũrĩa aamenyerete gwĩka.
Yesu akabhoka lieneo elu ni kulota mu mkoa ghwa Uyahudi ni lieneo lya kiholo Yorodani, ni makutano bhakan'kesya kabhele. Abhamanyisi kabhele, kama kyajhikajhele kawaida jha muene kubhomba.
2 Na Afarisai amwe magĩũka kũrĩ we makĩenda kũmũgeria, makĩmũũria atĩrĩ, “Watho nĩwĩtĩkĩrĩtie mũndũ atigane na mũtumia wake?”
Ni Mafarisayo bhakahida kun'jaribu ni kunkota, “Ni halali kwa n'gosi kundekan'dala munu?”
3 Nake agĩcookia ũhoro, akĩmooria atĩrĩ, “Musa aamwathire mwĩkage atĩa?”
Yesu akabhajibu, “Musa abhaamuiri kiki?”
4 Nao makĩmwĩra atĩrĩ, “Musa nĩetĩkagĩria mũndũ aandĩkĩre mũtumia wake marũa ma gũtigana nake, amũte.”
Bhakajobha, “Musa aruhusili kulemba cheti kya kulekana ni kumb'enga n'dala.”
5 Jesũ akĩmacookeria atĩrĩ, “Musa aamwandĩkĩire watho ũcio tondũ wa ũrĩa muomĩtie ngoro cianyu.
Ni kwa ndabha ghya mioyo ghya jhomu ndio maana abhajhandikili sheria ejhe,” Yesu abhajobhili.
6 No kuuma o kĩambĩrĩria, Ngai ‘ombire mũndũ mũrũme na mũndũ-wa-nja’.
“Lakini kuhoma mwanzo ghwa bhuumbaji, 'K'yara abhabhombili n'gosi ni n'dala.'
7 ‘Gĩkĩ nĩkĩo gĩtũmaga mũndũ mũrũme atige ithe na nyina na anyiitane na mũtumia wake,
wa ndabha ejhe n'gosi ibetakundeka dadimunu ni nyinamunu na ibetakuungana ni n'dala munu.
8 nao eerĩ magatuĩka mwĩrĩ ũmwe.’ Nĩ ũndũ ũcio, acio ti andũ eerĩ rĩngĩ, no nĩ mũndũ ũmwe.
na abhu bhabhele bhibetakujha mb'ele umonga; kwa kujha sio bhabhele kabhele, bali mb'ele bhumonga.
9 Nĩ ũndũ ũcio, arĩa Ngai anyiitithanĩtie, mũndũ ndakanamatigithanie.”
Henu, kyaakiunganishi K'yara, mwanadamu asikitenganisi.
10 Na maatoonya nyũmba thĩinĩ, arutwo makĩũria Jesũ ũhoro ũcio o rĩngĩ.
Bhobhafikili mugati mu nyumba bhanafunzi bha muene bhan'kota kabhele kuhusu ele.
11 Nake akĩmacookeria atĩrĩ, “Mũndũ o wothe angĩtigana na mũtumia wake acooke ahikie mũtumia ũngĩ, mũndũ ũcio nĩ atharĩtie.
Akabhajobhela, “Jhijhioha jhaibetakundeka n'dala munu ni kun'gega n'dala jhongi ibetakujha abhombili bhuzinzi.
12 Nake mũtumia angĩtigana na mũthuuriwe, ahikĩre mũndũ mũrũme ũngĩ, o nake nĩ atharĩtie.”
N'dala ni muene akandekayi n'gosi munu ni kulota kugegikibhwa ni n'gosi jhongi ibetakujha abhombili bhuzinzi.”
13 Nao andũ makĩrehera Jesũ twana tũnini nĩguo atũhutie, no arutwo ake makĩmakaania.
Na bhene, bhakandetela bhana bhabhi bhadebe ili abhagusayi, lakini bhanafunzi bhakabhabesya.
14 Rĩrĩa Jesũ oonire ũguo, akĩrakara, akĩmeera atĩrĩ, “Rekei twana tũu tũũke kũrĩ niĩ, tigai gũtũgiria, nĩgũkorwo ũthamaki wa Ngai nĩ wa arĩa matariĩ ta tuo.
Lakini Yesu bho amanyili elu, afurahisibhulepi akabhajobhela, “bharuhusujhi bhana bhadusu bhahidayi kwa nene, na musibhabesi, kwa ndabha bhabhajhe kama abha bhufalme bhwa mbingu ndo ghwa bhene.
15 Ngũmwĩra atĩrĩ na ma, ũrĩa wothe ũtakamũkĩra ũthamaki wa Ngai ta kaana ndakaũtoonya o na atĩa.”
Bhukweli nikabhajobhela, jhejhioha jhaapokili lepi bhufalme bhwa K'yara kama mwana n'debe hakika ibhwesyalepi kujhingila mu bhufalme bhwa K'yara.
16 Nake akĩoya twana tũu, agĩtũigĩrĩra moko, agĩtũrathima.
Kisha akabhatola bhana mu mabhoko gha muene na akabhabariki khoni abhabhakhili mabhoko gha muene panani pa bhene.
17 Na rĩrĩa Jesũ oimagaraga, mũndũ ũmwe nĩatengʼerire harĩ we, agĩturia ndu mbere yake, akĩmũũria atĩrĩ, “Mũrutani mwega, ingĩĩka atĩa nĩguo ngaagaya muoyo wa tene na tene?” (aiōnios )
Na bho ajhandili safari jha muene munu mmonga akan'jumbilila ni kupiga magoti mbele jha muene, akan'kota, Mwalimu nnofu, niketajhi kiki ili nibhwesijhi kubhurithi bhuzima bhwa milele?” (aiōnios )
18 Nake Jesũ akĩmũũria atĩrĩ, “Ũkũnjĩta mwega nĩkĩ? Gũtirĩ o na ũmwe mwega, tiga o Ngai we wiki.
Ni Yesu akajobha, “Kwa ndabha jha kiki ukanikuta mwema? Ajhelepi jha ajhe mwema, isipokujha K'yara muene.
19 Wee nĩ ũũĩ ũrĩa maathani moigĩte: ‘Ndũkanoragane, na ndũkanatharanie, na ndũkanaiye, na ndũkanaigĩrĩre mũndũ ũrĩa ũngĩ kĩgeenyo, na ndũkanaheenanie, na tĩĩa thoguo na nyũkwa.’”
Usimanyi amri: 'Usikomi, usizini, usiheji, usijobhi bhudesi, usikofi, un'heshimuajhi dadiwaku ni nyinawaku'.”
20 Nake akĩmwĩra atĩrĩ, “Mũrutani, macio mothe ndũire ndĩmarũmĩtie kuuma ndĩ mũnini.”
Munu jhola akajobha, “Mwalimu, agha ghoha nimalikughatii kuh'omela bhusongolo bhwa nene.”
21 Nake Jesũ amũrora, akĩmwenda, akĩmwĩra atĩrĩ, “Nĩ kũrĩ ũndũ ũmwe ũtigairie: Thiĩ wendie indo ciaku ciothe iria ũrĩ nacio ũhe athĩĩni mbeeca icio, na nĩũkagĩa na mũthithũ igũrũ. Ũcooke ũũke, ũnũmĩrĩre.”
Yesu akandanga ni kun'gana. Akan'jobhela, “Up'hong'okibhu khenu kimonga. Ghwilondeka kuhemelesya fenu fyoha fya ujhe nafu na ubhapelayi maskini, na ibetakujha ni hazina kumbinguni. Ndipo uhidayi unikesa.”
22 Mwanake ũcio agĩtukia gĩthiithi. Agĩthiĩ arĩ na kĩeha, tondũ aarĩ na ũtonga mũingĩ.
Lakini akatitamaa kwa ndabha jha majhelesu agha; abhokhili kwa huzuni, kwa ndabha ajhele ni malisimehele.
23 Nake Jesũ akĩĩhũgũra, akĩĩra arutwo ake atĩrĩ, “Kaĩ nĩ ũndũ wĩ hinya gĩtonga gũtoonya ũthamaki-inĩ wa Ngai-ĩ!”
Yesu akalanga sehemu syoha ni kubhajobhela bhanafunzi bha muene, “Ni jinsi gani kya jhijhele panonono kwa tajiri kujhingila mu bhufalme bhwa K'yara!
24 Nao arutwo makĩgega maigua ciugo ciake. No Jesũ akiuga o rĩngĩ atĩrĩ, “Ciana, kaĩ nĩ ũndũ wĩ hinya gũtoonya ũthamaki-inĩ wa Ngai-ĩ!
Bhanafunzi bhashangisiibhu ni malobhi agha. Lakini Yesu akabhajobhela kabhele, “Bhana, ni jinsi gani kyajhijhela panonono kujhingila mu bhufalme bhwa K'yara!
25 Nĩ ũhũthũ ngamĩĩra kũhungura irima rĩa cindano gũkĩra gĩtonga gũtoonya ũthamaki-inĩ wa Ngai.”
Ni rahisi kwa ngamia kuholota mu lilende lya sindanu, kuliko munu tajiri kujhingila mu bhufalme bhwa K'yara.”
26 Arutwo ake magĩkĩrĩrĩria kũgega, makĩũrania atĩrĩ, “Nũũ ũngĩkĩhonoka?”
Bhashangele sana ni kujobhesana, “Hivyo niani ibetakuokoka”
27 Nake Jesũ akĩmarora, akĩmeera atĩrĩ, “Harĩ mũndũ ũndũ ũyũ ndũngĩhoteka, no harĩ Ngai tiguo; maũndũ mothe nĩ mahotekaga nĩ Ngai.”
Yesu akabhalanga ni kujobha, “Kwa binadamu j'hibhwesekanalepi, lakini kwa K'yara lepi. Kwa kujha kwa K'yara ghoha ghibhwesekana.”
28 Petero akĩmwĩra atĩrĩ, “Ithuĩ tũtigĩte maũndũ mothe tũgakũrũmĩrĩra!”
Petro akayanda kulongela naku, “Langajhi tulekili ghoha na tukukesili.”
29 Nake Jesũ akĩmũcookeria atĩrĩ, “Ngũmwĩra atĩrĩ na ma, gũtirĩ mũndũ ũtigĩte mũciĩ kana ariũ a nyina, kana aarĩ a nyina, kana nyina, kana ithe, kana ciana, o na kana ithaka nĩ ũndũ wakwa, na nĩ ũndũ wa Ũhoro-ũrĩa-Mwega,
Yesu akajobha, “Bhukweli ni kabhajobhela muenga, ajhelepi jha alekili nyumba, au kaka, au dada, au mabhu, au tata, au bhana, au ndema, kwa ndabha jha nene, ni Injili,
30 ũtakaheo ũtonga maita igana matukũ maya tũrĩ, na aheo maita igana ma nyũmba, na ariũ a nyina, na aarĩ a nyina, na manyina, na ciana o na ithaka, na hamwe na macio, mĩnyamaro. Na ihinda rĩrĩa rĩgooka aheo muoyo wa tene na tene. (aiōn , aiōnios )
ambajhe ibetalepi kujhamb'elela zaidi jha mara mia zaidi jha henu apa pa duniani: nyumba, kaka, dada, mabhu, bhana, ni ndema, kwa malombosi, ni bhulimwengu bhwa bhwihida, bhuzima bhwa milele. (aiōn , aiōnios )
31 No rĩrĩ, andũ aingĩ arĩa marĩ mbere nĩmagatuĩka a thuutha, na a thuutha matuĩke a mbere.”
Lakini bhingi bhabhajhe bha kuanza bhibetakujha bha mwishu na bhabhajhele bhamuishu bhibetakujha bha kuanza.”
32 Na rĩrĩa maarĩ njĩra-inĩ makĩambata merekeire Jerusalemu, Jesũ amatongoretie, arutwo ake nĩmagegire, nao arĩa maamarũmĩrĩire magĩĩtigĩra. O rĩngĩ Jesũ agĩtwara arutwo arĩa ikũmi na eerĩ keheri-inĩ, akĩambĩrĩria kũmeera maũndũ marĩa maakirie kũmũkora.
Bho bhajhe munjela, kulota Yerusalemu, Yesu abhalongolili palongolo pa bhene. Bhanafunzi bhashangele ni bhala bhabhak'hesieghe kunyuma bhatilili. Ndipo Yesu akabhabhosya pa lubhafu kabhele bhala kumi ni bhabhele ni kujhanda kubhajobhela ambakyo kibetakun'tokela henu naha:
33 Akĩmeera atĩrĩ, “Nĩtũkwambata tũthiĩ Jerusalemu, nake Mũrũ wa Mũndũ nĩegũkunyanĩrwo kũrĩ athĩnjĩri-Ngai arĩa anene na kũrĩ arutani a watho. Nao mamũtuĩre kũũragwo na mamũneane kũrĩ andũ-a-Ndũrĩrĩ,
“Langayi, twilota mpaka Yerusalemu, ni Mwana ghwa Adamu ibetakufikisibhwa kwa makuhani ni bhaandishi. Bhibetakun'hukumu afuayi na bhibetakun'deta kwa bhanu bha Mataifa.
34 nao mamũnyũrũrie na mamũtuĩre mata, na mamũhũũre iboko o na mamũũrage. No thuutha wa mĩthenya ĩtatũ nĩakariũka.”
Bhibetakun'hukumu, bhibetakunfunyila mata, bhibetakuntobha ndonga, ni kun'koma. Lakini baada jha magono madatu ibetakufufuka.”
35 Na rĩrĩ, Jakubu na Johana, ariũ a Zebedi, magĩũka kũrĩ Jesũ. Makĩmwĩra atĩrĩ, “Mũrutani, tũkwenda ũtwĩkĩre o ũrĩa tũgũkũhooya.”
Yakobo ni Yohana, bhana bha Zebedayo, bhakahida kwa muene ni kujobha, “Mwalimu, twisoka utubhombelajhi kyokioha kila kya twibeta kus'oma.”
36 Nake akĩmooria atĩrĩ, “Mũkwenda ndĩmwĩkĩre atĩa?”
Akabhajobhela, “Mwilonda nibhabhombilajhi kiki?”
37 Nao makĩmũcookeria atĩrĩ, “Ũtwĩtĩkĩrie tũgaikara ũmwe guoko-inĩ gwaku kwa ũrĩo na ũrĩa ũngĩ guoko-inĩ gwaku kwa ũmotho riiri-inĩ waku.”
Bhakajobha, “Turuhusiajhi tutamajhi pamonga ni bhebhe mu bhutukufu bhwa jhobhi mmonga kibhoko jhobhi kya kulia ni jhongi kibhoko kya kushoto.”
38 Jesũ akĩmacookeria atĩrĩ, “Mũtiũĩ kĩrĩa mũrahooya. Mwahota kũnyuĩra gĩkombe kĩrĩa niĩ ngũnyuĩra, kana mũbatithio na ũbatithio ũrĩa ngũbatithio naguo?”
Lakini Yesu abhajibili, “Mumanyilepi kya mwisoma. Mwibhwesya kunywelela kikombi ambakyo nibetakunywelela au kusindamala bhubatizo bhwa nibeta kubatisibhwa?”
39 Nao magĩcookia atĩrĩ, “Ĩĩ no tũhote.” Jesũ akĩmeera atĩrĩ, “Gĩkombe kĩrĩa ngũnyuĩra nĩ mũkaanyuĩra, o na mũbatithio na ũbatithio ũrĩa ngũbatithio naguo.
Bhakan'jobhela, “Twibhwesya” Yesu akabhajobhela, “Kikombi Kya nibetakunywelela, mwibetakunywelela. Ni bhubatizo ambabho kwa bhene nibatisibhu, mwibetakubhusindamala.
40 No ha ũhoro wa gũikara guoko-inĩ gwakwa kwa ũrĩo kana kwa ũmotho ti niĩ heanaga. Itĩ icio ikaaheo arĩa mathondekeirwo cio.”
Lakini jhaibetakutama kibhoko Kyangu kya kuume au kibhoko Kya nene kya kushoto sio nene ghwa kupisya lakini ni kwa bhala ambabho jhimalikuandalibhwa.”
41 Rĩrĩa arutwo acio angĩ ikũmi maiguire ũhoro ũcio, makĩrakarĩra Jakubu na Johana.
Bhala bhangi bhanafunzi kumi bho bhap'eliki agha, bhakajhanda kubhadadila Yakobo ni Yohana.
42 Nake Jesũ akĩmeeta hamwe akĩmeera atĩrĩ, “Nĩ mũũĩ atĩ andũ arĩa matuuagwo aathani a andũ-a-Ndũrĩrĩ nĩmetũũgagĩria igũrũ rĩao, nao anene ao nĩmamaathaga.
Yesu akabhakuta kwa muene ni kujobha, “Mmanyili kujha bhala bhabhidheminibhwa kujha bhatawala bha bhanu bha mataifa bhikabhatawala, ni bhanu bha bhene mashuhuri bhikabhalasya mamlaka juu jha bhene.”
43 No rĩrĩ, inyuĩ mũtitariĩ ũguo. Handũ ha ũguo, ũrĩa wothe ũngĩenda gũtuĩka mũnene thĩinĩ wanyu no nginya atuĩke ndungata yanyu,
Lakini jhilondeka lepi kujha naha kati jha jhomu. Jhojhioha jha ibetakujha mbaha kati jha muenga lazima abhatumikilayi.
44 nake ũrĩa wothe ũkwenda gũtuĩka wa mbere thĩinĩ wanyu, no nginya atuĩke ngombo ya andũ othe.
na jhejhioha jha ibetakujha ghwa kuanda kati jha muenga na lazima ajhelayi n'tumwa ghwa bhoha.
45 Nĩgũkorwo o na Mũrũ wa Mũndũ ndookire gũtungatĩrwo, no ookire gũtungata na arute muoyo wake nĩguo arĩhe thogora wa gũkũũra andũ aingĩ.”
Kwa kujha mwana ghwa Adamu ahidilepi kutumikibhwa bali kutumika, ni kughabhosya maisha gha muene kujha fidia jha bhangi.”
46 Nao magĩkinya Jeriko. Na rĩrĩa Jesũ na arutwo ake, hamwe na kĩrĩndĩ kĩnene moimaga itũũra-inĩ rĩu, mũndũ warĩ mũtumumu wetagwo Baritimayo (ũguo nĩ kuuga mũrũ wa Timayo), aikarĩte thĩ mũkĩra-inĩ wa njĩra akĩhooya thendi.
Bhakahida Yeriko. Wakati ibhoka Yeriko ni bhanafunzi bha muene ni likundi libhaha, mwana ghwa Timayo, Batimayo, kipofu n'somaji, alikaa kando jha barabara.
47 Na rĩrĩa aiguire atĩ nĩ Jesũ wa Nazarethi, akĩambĩrĩria kwanĩrĩra akiugaga atĩrĩ, “Jesũ, Mũrũ wa Daudi, njiguĩra tha!”
Bho ap'eliki kujha Yesu Mnazareti, akajhanda kujhuegha ni kujobha, “Yesu, Mwana ghwa Daudi, nihurumilayi!”
48 Andũ aingĩ makĩmũkaania, makĩmwĩra akire, nowe agĩkĩrĩrĩria kwanĩrĩra, akiugaga atĩrĩ, “Mũrũ wa Daudi, njiguĩra tha!”
Bhingi bhan'kemili jhola kipofu, bhakan'jobhela agudamayi. Lakini akalela kwa sauti zaidi, “Mwana ghwa Daudi, nihurumilayi!”
49 Nake Jesũ akĩrũgama, akiuga atĩrĩ, “Mwĩtei.” Nĩ ũndũ ũcio magĩĩta mũndũ ũcio warĩ mũtumumu, makĩmwĩra atĩrĩ, “Wĩyũmĩrĩrie! Rũgama! Nĩaragwĩta.”
Yesu akajhema ni kuamuru akutibhwayi. Bhakan'kuta kipofu jhola, bhakajobha, “Jhiajhi shujaa! Jhinukayi! Yesu ikukuta.”
50 Agĩteania nguo yake ya igũrũ, agĩũkĩra na ihenya agĩthiĩ harĩ Jesũ.
Akalitaga pa lubhafu likoti lya muene, akajumba zaidi, ni kuhida kwa Yesu.
51 Jesũ akĩmũũria atĩrĩ, “Ũkwenda ngwĩkĩre atĩa?” Nake mũndũ ũcio warĩ mũtumumu akĩmũcookeria atĩrĩ, “Mũrutani, ngwenda o njooke kuona.”
Yesu akan'jibhu ni kujobha, “ghwilonda nikukhetelayi kiki?” Jola n'gosi kipofu akan'jibu, “Mwalimu, nilonda kulola.”
52 Nake Jesũ akĩmwĩra atĩrĩ, “Wĩthiĩre, wĩtĩkio waku nĩguo watũma ũhone.” O rĩmwe akĩambĩrĩria kuona, nake akĩrũmĩrĩra Jesũ.
Yesu akan'jobhela, “Lotayi. Imani jha jhobhi jhikuponisi. Bahuapu mihu gha muene ghakajhanda kulola; na akan'kesiya Yesu mu nj'ela.