Luka 20
1 Na rĩrĩ, mũthenya ũmwe akĩruta andũ kũu hekarũ-inĩ na akĩhunjagia Ũhoro-ũrĩa-Mwega-rĩ, athĩnjĩri-Ngai arĩa anene, na arutani a watho, hamwe na athuuri magĩũka kũrĩ we.
有一天，耶稣在殿里教导众人，告诉他们好消息。祭司长、宗教老师和长老走上前来，
2 Makĩmũũria atĩrĩ, “Twĩre wĩkaga maũndũ maya na ũhoti ũrĩkũ. Nũũ wakũheire ũhoti ũcio?”
他们对他说：“告诉我们，你凭着什么权力做这些事？谁给你的这权力？”
3 Nake akĩmacookeria atĩrĩ, “O na niĩ nĩngũmũũria kĩũria.
耶稣回答：“我也要问你们一个问题，告诉我，
4 Ta njĩĩrai, ũbatithio wa Johana-rĩ, woimĩte igũrũ kana woimire kũrĩ andũ?”
约翰的洗礼是从天上来，还是从人间来？”
5 Makĩaranĩria o ene ũhoro ũcio, makĩĩrana atĩrĩ, “Tũngiuga atĩ ‘Woimĩte igũrũ’ egũtũũria atĩrĩ, ‘Mwakĩregire kũmwĩtĩkia nĩkĩ?’
这些人开始议论：“如果我们说‘从天上来’，他就会说‘那你们为什么不信他？’
6 Ningĩ tuoiga atĩ ‘Woimĩte kũrĩ andũ’, andũ othe nĩmegũtũhũũra na mahiga nyuguto, nĩ ũndũ nĩmetĩkĩtie atĩ Johana aarĩ mũnabii.”
如果我们说：‘从人间来’，众人会用石头打我们，因为他们认定约翰是先知。”
7 Nĩ ũndũ ũcio magĩcookeria Jesũ atĩrĩ, “Ithuĩ tũtiũĩ woimĩte kũ.”
于是他们回答耶稣：“我们不知道从哪里来。”
8 Nake Jesũ akĩmeera atĩrĩ, “O na niĩ ndikũmwĩra njĩkaga maũndũ maya na ũhoti ũrĩkũ.”
耶稣说：“那我也不告诉你们，是谁给我权力做这一切。”
9 Agĩcooka akĩhe andũ ũhoro na ngerekano akĩmeera atĩrĩ, “Mũndũ ũmwe nĩahaandire mũgũnda wake mĩthabibũ, na akĩũkomborithia arĩmi angĩ, agĩcooka agĩthiĩ kũndũ kũraya na agĩikara kuo ihinda iraaya.
随后耶稣向众人讲了一个故事：“一个人有一个葡萄园，由于住在距离这里很远的另外一个乡村，他便将葡萄园租给了农户。
10 Na rĩrĩ, hĩndĩ ya magetha yakinya-rĩ, agĩtũma ndungata yake kũrĩ akombori acio nĩgeetha mamĩnengere maciaro mamwe ma mũgũnda ũcio wa mĩthabibũ. No akombori acio makĩmĩhũũra na makĩmĩingata ĩtarĩ na kĩndũ.
到了收获的季节，园主派一个仆人到农户那里，收取葡萄园应该上交的水果。但农户却打了那个仆人，让他空手回去。
11 Agĩcooka agĩtũma ndungata ĩngĩ, ĩyo o nayo makĩmĩhũũra makĩmĩconorithia na makĩmĩingata ĩtarĩ na kĩndũ.
园主又派另一个仆人去，同样受到殴打和侮辱，空手而归。
12 O rĩngĩ agĩtũma ndungata ya gatatũ, nao makĩmĩtiihangia na makĩmĩingata.
园主又派了第三人去，农户依旧把他打伤，然后把他赶走。
13 “Nake mwene mũgũnda ũcio wa mĩthabibũ akĩĩyũria atĩrĩ, ‘Ngwĩka atĩa? Ngũtũma mũrũ wakwa, ũrĩa nyendete; hihi mahota kũmũhe gĩtĩĩo’.
园主暗自想：‘该怎么办？我知道了，派我的爱子去，也许这一次他们会尊敬他。’
14 “No rĩrĩa akombori acio maamuonire, makĩarĩrĩria ũhoro ũcio. Makĩĩrana atĩrĩ, ‘Ũyũ nĩwe ũkaagaya mũgũnda ũyũ. Nĩtũmũũragei nĩguo igai rĩake rĩtuĩke riitũ.’
农户一看见园主的儿子，立刻交头接耳说：‘这人会继承产业，我们杀了他，这产业就成为我们的了。’
15 Nĩ ũndũ ũcio makĩmũruta nja ya mũgũnda ũcio wa mĩthabibũ, makĩmũũraga. “Rĩu-rĩ, mwene mũgũnda ũcio wa mĩthabibũ-rĩ, akaameka atĩa?
于是他们把园主之子推出葡萄园外杀了。那么主人会怎样对付他们呢？
16 Agooka oorage akombori acio, acooke ahe andũ angĩ mũgũnda ũcio.” Rĩrĩa andũ maiguire ũguo, makiuga atĩrĩ, “Kũroaga gũtuĩka ũguo!”
他会过来杀掉这些农户，把葡萄园租给别人。” 众人听了这个故事，就说：“希望这样的事情不要发生！”
17 Jesũ akĩmarora, akĩmooria atĩrĩ, “Maandĩko marĩa mandĩkĩtwo atĩrĩ: “‘Ihiga rĩrĩa aaki maaregire, nĩrĩo rĩtuĩkĩte ihiga inene rĩa koine’, ũguo nĩ kuuga atĩa?
但耶稣看着他们说：“那么经文中说：‘建筑工人弃用的石头，现在成了主要基石。’这是什么意思呢？
18 Mũndũ ũrĩa wothe ũkaagwĩra ihiga rĩu, nĩrĩkamuunanga, no ũrĩa rĩkaagwĩra nĩrĩkamũhehenja.”
任何人在那石头上摔倒，都会粉身碎骨，那石头落在任何人身上，都会砸着他们。”
19 Arutani a watho na athĩnjĩri-Ngai arĩa anene magĩcaria ũrĩa mangĩmũnyiitithia o na ihenya tondũ nĩmamenyire aaheanire ngerekano ĩyo akĩaria ũhoro wao. No nĩmetigagĩra andũ.
宗教老师和祭司长知道这比喻针对他们，当时就想把耶稣抓起来，可是又害怕民众的反应。
20 O makĩmũtuĩragia-rĩ, makĩmũtũmĩra andũ a kũmũthigaana metuĩte andũ ega. Nao magĩthiĩ nĩgeetha mamũnyiite akiuga ũndũ mũũru, nĩguo mamũneane moko-inĩ ma wathani wa barũthi.
他们找了个机会，派几名奸细假装虔诚信徒去找耶稣，想找到耶稣说话的把柄，然后把他交给总督裁决。
21 Nĩ ũndũ ũcio athigaani acio makĩmũũria atĩrĩ, “Mũrutani, nĩtũũĩ wee waragia na ũkarutana maũndũ marĩa magĩrĩire, na atĩ ndũtĩagĩra andũ maũthĩ, no wee ũrutanaga ũhoro wa Ngai na ma, ũrĩa kwagĩrĩire.
奸细问耶稣：“老师，我们知道，你所说所教都是正道，你绝不会因其他人的意见而动摇，你真的是在将上帝之道传授众人。
22 Atĩrĩrĩ, nĩtwagĩrĩirwo nĩ kũrutĩra Kaisari igooti kana ca?”
那么，我们是否应该向凯撒纳税？”
23 Nowe Jesũ akĩona ũhinga ũrĩa maarĩ naguo akĩmeera atĩrĩ,
耶稣看透了他们的诡计，于是说：
24 “Ta nyoniai mbeeca cianyu. Mbica ĩno na rĩĩtwa rĩĩrĩ nĩ cia ũ?”
“给我一个银币，上面是谁的形象？”他们回答：“凯撒。”
25 Makĩmũcookeria atĩrĩ, “Nĩ cia Kaisari.” Akĩmeera atĩrĩ, “Kĩrutagĩrei Kaisari kĩrĩa kĩrĩ gĩake, na mũrutagĩre Ngai kĩrĩa kĩrĩ gĩake.”
耶稣说：“那么，是凯撒的就应属于凯撒，是上帝的就应当属于上帝。”
26 Nao makĩaga ũndũ wa kũmũnyiita naguo harĩ maũndũ marĩa aaririe arĩ mbere ya andũ. Na tondũ wa ũrĩa maagegirio nĩ ũrĩa aamacookeirie ũhoro-rĩ, magĩkira ki.
耶稣向众人所说的话，让他们无法抓住把柄，这番话也让他们很震惊，于是就沉默了。
27 Na rĩrĩ, andũ amwe a Asadukai, arĩa moigaga atĩ gũtirĩ ũhoro wa kũriũka, magĩũka kũrĩ Jesũ, makĩmũũria atĩrĩ,
几个撒都该人来到耶稣这里，他们从来都不相信人死会复活。他们问到，
28 “Mũrutani, Musa aatwandĩkĩire atĩ mũrũ wa nyina na mũndũ angĩkua atige mũtumia atarĩ na ciana-rĩ, mũndũ ũcio no nginya ahikie mũtumia ũcio watigwo nĩguo aciarĩre mũrũ wa nyina ciana.
“老师，摩西在律法中写道：‘如果一个男人娶了妻子，但未留下一儿半女就死了，他弟弟就应当娶嫂子，为哥哥留后。’
29 Na rĩrĩ, kwarĩ aanake mũgwanja a nyina ũmwe. Wa mbere akĩhikania na agĩkua, agĩtiga mũtumia atarĩ na ciana.
从前有兄弟七人，老大娶了妻子后死了，没有留下后代，
30 Nake wa keerĩ,
随后老二,
31 na wa gatatũ makĩmũhikia, na makĩrũmanĩrĩra ũguo nginya wa mũgwanja; othe magĩkua, makĩmũtiga atarĩ na ciana.
老三一直到老七都娶了她，但都没有留下孩子就死了。
32 Marigĩrĩrio-inĩ, mũtumia ũcio o nake agĩkua.
最终那女人也死了。
33 Rĩu-rĩ, hĩndĩ ya kũriũka agaakorwo arĩ mũtumia wa ũ harĩ acio mũgwanja, nĩgũkorwo othe nĩmamũhikĩtie?”
那么，这女人复活的时候，要做哪个兄弟的妻子呢？因为七个人都娶过她。”
耶稣说：“只有在这里的人才嫁娶。 (aiōn g165)
35 No rĩrĩ, arĩa magaatuuo aagĩrĩru a gũkinya ihinda rĩu o na gũkinyanĩrio ihinda rĩa kũriũka kwa arĩa akuũ-rĩ, acio matikahikanagia o na kana mahikanagie. (aiōn g165)
但对于那些有资格进入新世界的人，那些死而复生之人，不娶也不嫁。 (aiōn g165)
36 Andũ acio matigacooka gũkua; nĩgũkorwo makahaana ta araika. Andũ acio magakorwo marĩ ciana cia Ngai, nĩgũkorwo nĩ ciana cia ũhoro ũcio wa kũriũka.
他们和天使一样不会死亡，因为他们是复活之子，也就是上帝的之子。
37 Naguo ũhoro wa atĩ andũ arĩa akuũ nĩmariũkagio-rĩ, Musa o nake nĩawonanirie harĩa haarĩ kĩhinga kĩrĩa gĩakanaga mwaki na gĩtihĩe, rĩrĩa eetire Mwathani ‘Ngai wa Iburahĩmu, na Ngai wa Isaaka, na Ngai wa Jakubu.’
至于死人复活的问题，摩西在关于荆棘的经文中写过，他口中的主是：亚伯拉罕的上帝、以撒的上帝、雅各的上帝。
38 We ti Ngai wa arĩa akuũ, no nĩ wa arĩa marĩ muoyo, nĩgũkorwo harĩ we andũ othe arĩa marĩ muoyo matũũragio nĩwe.”
他不是死人的上帝，而是活人的上帝，因为在他那里的人都活着。”
39 Nao andũ amwe a arutani a watho makĩmwĩra atĩrĩ, “Mũrutani, nĩwoiga wega!”
几个宗教老师说：“老师，你说得好。”
40 Na gũtirĩ mũndũ o na ũmwe wageririe kũmũũria ciũria ingĩ.
然后他们就不敢再提出任何问题了。
41 Jesũ agĩcooka akĩmooria atĩrĩ, “Andũ moigaga Kristũ nĩ mũriũ wa Daudi nĩ ũndũ wa kĩĩ?
耶稣问他们：“为什么说基督是大卫的子孙？
42 Daudi we mwene nĩoigĩte ibuku-inĩ rĩa Thaburi atĩrĩ: “‘Mwathani nĩerire Mwathani wakwa atĩrĩ: “Ikara guoko-inĩ gwakwa kwa ũrĩo,
因为大卫自己在《诗篇》中说：主对我的主说‘坐在我的右边，
43 nginya ngaatũma thũ ciaku ituĩke gaturwa ka makinya maku.”’
我会让你的敌人变成你的脚凳。’
44 Atĩrĩrĩ, Daudi aamwĩtire ‘Mwathani’. Angĩgĩcooka gũtuĩka mũriũ wake atĩa?”
大卫称他为‘主’，所以他怎会是大卫的子孙呢？”
45 O andũ acio othe mathikĩrĩirie, Jesũ akĩĩra arutwo ake atĩrĩ,
众人聚精会神地听着，耶稣对门徒说：
46 “Mwĩmenyererei arutani a watho. O mendaga gũthiĩ mehumbĩte nguo ndaaya, na makenda kũgeithagio ndũnyũ-inĩ, na gũikaragĩra itĩ iria cia bata thunagogi-inĩ, o na gũikara handũ ha andũ arĩa atĩĩku maruga-inĩ.
“你们要小心宗教老师，他们喜欢穿长袍走来走去，喜欢人们在集市中向他们恭敬问安，喜欢坐会堂里的高位、宴席上的首座。
47 No nĩo matoonyagĩrĩra atumia a ndigwa makamatunya nyũmba ciao, na nĩguo meyonanie, makahooya mahooya maraihu. Andũ ta acio nĩmakaherithio mũno makĩria.”
他们骗光寡妇的财产，通过冗长的祈祷伪装自己。这些人在审判中必受到严重的责罚。”
