< Luka 14 >
1 Na rĩrĩ, mũthenya ũmwe wa Thabatũ, Jesũ nĩathiire kũrĩa irio nyũmba ya mũnene ũmwe wa Afarisai, nao andũ maikarĩte mamũrorete mũno.
Jun qꞌij rech uxlanem, ri Jesús xeꞌwoꞌk cho rachoch jun kinimaꞌqil ri fariseo, e kꞌo chi kꞌu nikꞌaj fariseos ri tajin kakiwalwechij ri jastaq ri kubꞌan ri Jesús.
2 Na hau mbere yake nĩ haarĩ na mũndũ warũarĩte mũrimũ wa kũimba mwĩrĩ.
Jun achi kꞌut ri kꞌo sipoj che kꞌo chilaꞌ cho ri Jesús.
3 Jesũ akĩũria Afarisai na arutani a watho atĩrĩ, “Watho nĩwĩtĩkĩrĩtie kũhonania mũthenya wa Thabatũ, kana ndwĩtĩkĩrĩtie?”
Ri Jesús kꞌut xuta chike ri aꞌjtijabꞌ rech ri taqanik xuqujeꞌ ri fariseos. ¿La yaꞌtalik kabꞌan kunanik pa ri qꞌij rech uxlanem?
4 No-o magĩkira ki. Nake akĩnyiita mũndũ ũcio, akĩmũhonia na akĩmwĩra athiĩ.
Maj kꞌu jun xchꞌawik chike ri e kꞌo chilaꞌ. Ri Jesús kꞌut xukꞌam apanoq ri yawabꞌ, xukunaj bꞌik, kꞌa te riꞌ xutaq bꞌik cho rachoch.
5 Agĩcooka akĩmooria atĩrĩ, “Nũũ wanyu ũngĩaga kũruta mũriũ irima, kana ndegwa yake ĩgwĩte irima rĩa maaĩ mũthenya wa Thabatũ?”
Xubꞌij xuqujeꞌ: We kꞌo jun chiꞌwe kꞌo jun ukꞌojol o wine kꞌo jun uwakax ri katzaq bꞌik pa jun jul, ¿la man aninaq keꞌresaj loq pune jun qꞌij rech uxlanem?
6 Nao makĩaga ũndũ wa kũmũcookeria.
Maj kꞌu jas xekwinik xkibꞌij che.
7 Rĩrĩa Jesũ oonire ũrĩa ageni maathuuraga itĩ iria ciaikaragĩrwo nĩ ageni a gũtĩĩo maikarĩre cio-rĩ, akĩmahe ngerekano ĩno, akiuga atĩrĩ:
Are xril ri Jesús jas ri kakibꞌan ri winaq ri e sikꞌital pa ri waꞌim chuchaꞌik ri sibꞌalaj utz taq kꞌolibꞌal chwi ri mexa, xutzijoj we jun kꞌambꞌejabꞌal noꞌj.
8 “Mũndũ angĩgwĩta iruga-inĩ rĩa kĩhikanio-rĩ, ndũgaikarĩre itĩ iria ciigĩirwo ageni a gũtĩĩo, tondũ no hakorwo mũndũ ũngĩ mũtĩĩe gũgũkĩra wĩtĩtwo nĩ mwene iruga.
Are katsikꞌix pa jun nimaqꞌij rech kꞌulanem, man kattꞌuyiꞌ taj pa ri sibꞌalaj jeꞌl laj kꞌolibꞌal ri nim ubꞌantajik rumal cher rukꞌ jubꞌiqꞌ kꞌo chi na jun winaq sikꞌitalik ri sibꞌalaj kꞌo na uqꞌij chawach ri sikꞌitalik.
9 Kũngĩkĩhaana ũguo-rĩ, mwene iruga ũrĩa ũmwĩtĩte inyuĩ eerĩ no ooke, akwĩre atĩrĩ, ‘Eherera mũndũ ũyũ gĩtĩ kĩu.’ Hĩndĩ ĩyo, nĩũgaaikara thuutha biũ ũconokete.
We jeriꞌ, kape riꞌ ri winaq ri xixsikꞌinik kubꞌij na chawe: “Chaya kan le atꞌuyulibꞌal che we achi riꞌ rukꞌ kꞌu kꞌixibꞌal riꞌ kateꞌ tꞌuyul pa ri kꞌisbꞌal tem.”
10 No hĩndĩ ĩrĩa ũngĩtwo-rĩ, ikaragĩra itĩ cia thuutha, nĩgeetha ũrĩa ũgwĩtĩte ooka, akwĩre atĩrĩ, ‘Mũrata wakwa, thiĩ ũgaikare harĩa mbere.’ Hĩndĩ ĩyo nĩũkaheo gĩtĩĩo maitho-inĩ ma ageni arĩa angĩ othe.
Are katsikꞌixik pa jun nimaqꞌij, are utz we kattꞌuyiꞌ kan pa ri kꞌisbꞌal tem, rech are katril ri winaq ri xatsikꞌinik kubꞌij chawe: “Wech chꞌabꞌeꞌn chatqꞌax choch, kꞌo jun jeꞌl laj atꞌuyulibꞌal xaq awe at.” Xa jeriꞌ kanimarisax na aqꞌij chikiwach konojel ri e sikꞌitalik.
11 Nĩgũkorwo mũndũ ũrĩa wothe wĩtũgagĩria nĩakanyiihio, na ũrĩa wothe wĩnyiihagia nĩagatũũgĩrio.”
Xapachin kꞌu ri kunimarisaj ribꞌ kanitzꞌarisax na uqꞌij, xuqujeꞌ xapachin ri kunitzꞌarisaj na ribꞌ kanimarisax na uqꞌij.
12 Jesũ agĩcooka akĩĩra mũndũ ũcio wamwĩtĩte atĩrĩ, “Waruga iruga rĩa mũthenya kana rĩa hwaĩ-inĩ-rĩ, ndũgetage o arata aku kana ariũ a thoguo, kana andũ anyu, o na kana andũ arĩa atongu a itũũra rĩanyu; ũngĩka ũguo-rĩ, nao nĩmagagwĩta na nĩ ũndũ ũcio makũrĩhe ũguo ũmekĩte.
Kꞌa te riꞌ xubꞌij ri Jesús che ri winaq ri sikꞌininaq: Are kabꞌan jun tzuquꞌnijik o kaya ne jun rekeqꞌij, man are ta kaꞌsikꞌij ri awech chꞌabꞌeꞌn, xuqujeꞌ man are ta kaꞌsikꞌij ri awachalal, man are ta kaꞌsikꞌij ri uqꞌabꞌ taq alaxik awukꞌ, xuqujeꞌ man are ta kaꞌsikꞌij ri e qꞌinom taq aꞌkꞌulja. Rukꞌ jubꞌiqꞌ katsikꞌix chi kumal aꞌreꞌ kakitzalij la ukꞌaxel chawe.
13 No hĩndĩ ĩrĩa waruga iruga ĩtaga athĩĩni, na cionje, na ithua, na atumumu,
Xane are kabꞌan nimaqꞌij, chaꞌsikꞌij ri e mebꞌaibꞌ, ri man e tzꞌaqat winaq taj, ri e chꞌokeꞌr, xuqujeꞌ e moyabꞌ.
14 nawe nĩũkarathimwo. O na gũtuĩka matingĩhota gũkũrĩha, nĩũkarĩhwo hĩndĩ ĩrĩa andũ arĩa athingu makaariũkio.”
Utz kꞌu na awe we jeriꞌ kabꞌano, pune man kekwin taj katkitoj we winaq riꞌ chawe, kayaꞌtaj kꞌu na rajilal ukꞌaxelal chawe pa ri kꞌastajibꞌal ke ri e sukꞌ taq winaq.
15 Na rĩrĩa mũndũ ũmwe wa arĩa maikarĩte metha-inĩ hamwe nake aiguire ũguo, akĩĩra Jesũ atĩrĩ, “Kũrathimwo-rĩ, nĩ mũndũ ũrĩa ũkaarĩa irio iruga-inĩ rĩa ũthamaki wa Ngai.”
Are xutabꞌej rech ri jun achi ri tꞌuyul puꞌwiꞌ ri mexa, xubꞌij che ri Jesús: Sibꞌalaj utz rech ri kawaꞌ pa ri nimaqꞌij rech ri ajawarem rech ri Dios.
16 Nake Jesũ akĩmũcookeria atĩrĩ, “Mũndũ ũmwe nĩahaarĩirie iruga inene na agĩĩta ageni aingĩ.
Ri Jesús xubꞌij: Jun qꞌijal, kꞌo jun achi ri xuꞌsikꞌij sibꞌalaj e kꞌi winaq, xubꞌan kꞌut jun nimalaj nimaqꞌij.
17 Nacio thaa cia kũrĩa ciakinya, agĩtũma ndungata yake ĩkeere andũ arĩa meetĩtwo atĩrĩ, ‘Ũkai, nĩgũkorwo maũndũ mothe nĩmahaarĩrie.’
Pa ri qꞌotaj rech ri nimaqꞌij, xutaq bꞌik jun chike ri e patanil rech, xeꞌkibꞌij chike ri sikꞌital pa ri nimaqꞌij: “Ronojel xutzirik, chixanloq.”
18 “Nao othe, o mũndũ akĩambĩrĩria kũheana ciĩgwatio. Wa mbere akiuga atĩrĩ, ‘No hĩndĩ ndĩragũrire mũgũnda na no nginya thiĩ ngawone. Thiĩ ũmwĩre andekere.’
Konojel kꞌut xok chutayik toqꞌobꞌ, ri nabꞌe xubꞌij, chakuyu numak, xa kꞌa te xinloqꞌ jubꞌiqꞌ wulew keꞌnwila kꞌu na,
19 “Ũrĩa ũngĩ akiuga atĩrĩ, ‘No hĩndĩ ndĩragũrire ndegwa ikũmi cia kũrĩma, na nĩndĩrathiĩ gũcigeria. Thiĩ ũmwĩre andekere.’
Ri jun chik xubꞌij, chakuyu numak xa kꞌa te xinloqꞌ e jobꞌ wok nuwakax rech chak, kubꞌeꞌn wi la na jas kechakunik.
20 “Nake ũngĩ akiuga atĩrĩ, ‘No hĩndĩ ndĩrahikanirie, nĩ ũndũ ũcio ndiihota gũũka.’
Ri jun chik xubꞌij: Xa kꞌa te xinkꞌuliꞌk rumal riꞌ man kinkwin taj kineꞌek.
21 “Ndungata ĩyo ĩgĩthiĩ, ĩkĩmenyithia mwathi wayo ũhoro ũcio. Hĩndĩ ĩyo mwene mũciĩ akĩrakara na agĩatha ndungata ĩyo akĩmĩĩra atĩrĩ, ‘Umagara narua ũthiĩ njĩra-inĩ iria nene, o na tũcĩra-inĩ twa itũũra, ũrehe athĩĩni, na cionje, na arĩa atumumu, o na ithua.’
Xtzalij kꞌu ri ajchak xuꞌtzaqa utaqkil che ri rajaw. Are xutabꞌej rech ri ajchoqꞌe ri ja xyojtajik, xusikꞌij kꞌu ri patanil rech xubꞌij che: Jat aninaq pa taq ri kꞌayibꞌal xuqujeꞌ xoꞌl taq ri ja, ja bꞌa kꞌamaloq ri e mebꞌaibꞌ xuqujeꞌ ri man e tzꞌaqat taq winaq taj, ri maj kaqꞌan, xuqujeꞌ ri e moy.
22 “Nayo ndungata ĩyo ĩkiuga atĩrĩ, ‘Mwathi wakwa, ũrĩa wathanire nĩwĩkĩtwo, na no hatigaire handũ.’
Ri patanijel xubꞌij che ri rajaw: Xbꞌantaj ri xbꞌij la chwe, kꞌa kꞌo kꞌu na kꞌolibꞌal.
23 “Hĩndĩ ĩyo Mwathi wayo akĩĩra ndungata ĩyo atĩrĩ, ‘Umagara ũthiĩ rĩu njĩra-inĩ na ndeere-inĩ cia mĩgũnda, ũkaringĩrĩrie andũ moke nĩgeetha nyũmba yakwa ĩiyũre.
Ri rajaw xubꞌij che: Jat pa ri nima bꞌe xuqujeꞌ pa taq ri solibꞌal taq bꞌe, chakojo achuqꞌabꞌ, chikimulixik loq ri winaq rech kanoj ri wachoch.
24 Ngũmwĩra atĩrĩ, gũtirĩ mũndũ o na ũmwe wa acio metĩtwo ũgaacama iruga rĩakwa.’”
Qas kinbꞌij na chiꞌwe, maj jun chike riꞌ ri qas xeꞌnsikꞌij kakikiꞌkotebꞌej ri nunimaqꞌij.
25 Na rĩrĩ, andũ aingĩ nĩmatwaranire na Jesũ, nake akĩmahũgũkĩra, akĩmeera atĩrĩ,
Ri Jesús kꞌut xtzalqꞌomij kukꞌ ri e sibꞌalaj kꞌi winaq ri e teren chirij xubꞌij chike:
26 “Mũndũ o wothe angĩũka kũrĩ niĩ na aage gũthũũra ithe na nyina, na mũtumia wake, na ciana ciake, na ariũ a nyina, na aarĩ a nyina, o na muoyo wake we mwene-rĩ, ndangĩhota gũtuĩka mũrutwo wakwa.
We kꞌu kꞌo jun ri karaj kuxik nutijoxel rajawaxik kꞌo na ri kubꞌan chinuloqꞌaxik chikiwach ri unan, rixoqil, e ralkꞌwaꞌl, e rachalal, ranabꞌ, xuqujeꞌ kinuloqꞌaj na in cho areꞌ. We man jewaꞌ kanoꞌjin ri winaq, man kakwin taj kux nutijoxel.
27 Nake mũndũ o wothe ũtegwĩkuuĩra mũtĩ wake wa kwambĩrwo anũmĩrĩre, ndangĩhota gũtuĩka mũrutwo wakwa.
Ri man kareqaj ta ri ucheꞌ ripbꞌal xuqujeꞌ man kinutereneꞌj taj, man kakwin taj kuxik nutijoxel.
28 “Atĩrĩrĩ, mũndũ ũmwe wanyu angĩenda gwaka nyũmba ndaaya na igũrũ-rĩ, githĩ ndangĩamba gũikara thĩ atare thogora nĩguo one kana wĩra na mbeeca cia kũmĩrĩkia?
Qaꞌnampe che, kꞌo jun achi ri karaj kuyak jun nimalaj torre. ¿La man nabꞌe katꞌuyiꞌk chi rilik janipa kel wi ri kubꞌano, xuqujeꞌ we kꞌo nim urajil chukꞌisik ri chak?
29 Nĩgũkorwo angĩremwo nĩ kũmĩrĩkia thuutha wa gwaka mũthingi, andũ arĩa othe marĩmĩonaga nĩmarĩmũthekagĩrĩra,
Xaq kayoqꞌ riꞌ kumal konojel ri winaq ri kiꞌlowik we xwi kubꞌan ri utakꞌalibꞌal ri ja, man xkwin taj xukꞌiso.
30 makoiga atĩrĩ, ‘Mũndũ ũyũ aambĩrĩirie gwaka nyũmba akĩremwo nĩ kũmĩrĩkia.’
“Man xkwin ta le kꞌin achi chukꞌisik ri xumajij,” kecha riꞌ ri winaq che.
31 “Kana mũthamaki angĩkorwo akiriĩ gũthiĩ kũrũa mbaara na mũthamaki ũngĩ-rĩ, githĩ ndangĩamba gũikara thĩ ecũũranie kana ahota kũrũa arĩ na andũ ngiri ikũmi na mũthamaki ũrĩa ũroka kũmũũkĩrĩra arĩ na andũ ngiri mĩrongo ĩĩrĩ?
Xuqujeꞌ qaꞌnampe che kꞌo jun taqanel kachꞌoꞌjin rukꞌ jun taqanel chik. ¿La man nabꞌe riꞌ katꞌuyiꞌ chi rilik la rukꞌ lajuj mil achyabꞌ kakwinik kachꞌoꞌjin rukꞌ ri ukꞌamom loq juwinaq mil achyabꞌ?
32 Angĩona atĩ ndangĩhota kũmũtooria, angĩtũmĩra mũthamaki ũcio ũngĩ andũ arĩ o kũraya mathiĩ makamũũrie kũgĩe na thayũ.
Kutaq bꞌik uꞌtaqoꞌn riꞌ rech keꞌkita jaꞌmaril che riꞌ ri taqanel are naj petinaq wi na, we karilo chi man kakwin taj kachꞌoꞌjin rukꞌ.
33 Ũguo noguo, mũndũ o wothe wanyu angĩaga kũrekia indo ciothe iria arĩ nacio, ndangĩtuĩka mũrutwo wakwa.
Je xuqujeꞌ xapachin ri man kuya ta kan ronojel ri uqꞌinomal, man kakwin taj kux nutijoxel.
34 “Na rĩrĩ, cumbĩ nĩ mwega, no cumbĩ ũngĩkorwo nĩũthirĩte mũcamo waguo-rĩ, ũngĩcooka gũcamithio ta cumbĩ na kĩ?
Sibꞌalaj utz ri atzꞌam, we kꞌu kel ri utzayil ri atzꞌam, ¿la xaq jeꞌ kꞌu riꞌ utz na kanoꞌwik?
35 Cumbĩ ũcio ndũrĩ bata gũitwo tĩĩri-inĩ o na kana gũitwo kĩara-inĩ, nĩgũteeo ũteagwo. “Ũrĩa ũrĩ na matũ ma kũigua, nĩakĩigue.”
Man kꞌo ta chi ne riꞌ kutayij, xa ta ne che ri ulew, xa ta ne che uqꞌayisal tikoꞌn, kakꞌyaq bꞌik riꞌ pa mes. Chutatabꞌej bꞌa ri kꞌo uxikin chutatabꞌexik.