Danieli 8
1 Na rĩrĩ, mwaka-inĩ wa gatatũ wa wathani wa Mũthamaki Belishazaru-rĩ, niĩ Danieli nĩndonire kĩoneki kĩngĩ, thuutha wa kĩrĩa ndoonete mbere.
Belshezzar lengpa, lengvaipoh kal kumthum lhin kum in, themgao thilmua mu kana nei masat jou chun, Daniel keiman avel in gaovin mu kanei kit’e.
2 Kĩoneki-inĩ kĩu gĩakwa ndeyonire ndĩ itũũra-inĩ igitĩre rĩa Shushani bũrũri-inĩ wa Elamu; kĩoneki-inĩ kĩu ndeyonire ndĩ hũgũrũrũ-inĩ cia Rũũĩ rwa Ulai.
Hiche kathilmuna-a chun, Elam gamkai sung’a khopi lentah Susa kulpi sung’a, Keima kana um e, chuleh Ulai vadung pam’a keima kana ding’e.
3 Na rĩrĩ, ngĩcũthĩrĩria, na hau mbere yakwa ngĩona ndũrũme ĩrũngiĩ hũgũrũrũ-inĩ cia rũũĩ, na yarĩ na hĩa igĩrĩ, nacio ciarĩ ndaaya. Rũhĩa rũmwe rwarĩ rũraihu gũkĩra rũrĩa rũngĩ, o na gũtuĩka nĩruo rwamerete thuutha.
Hichun ka khodah in kavet leh, vadung pang’a chun kelngoichal khat adin kamui. Aki ni aneiyin, akiteni chu asao cheh in ahi. Aki khat chu khat joh sang’a hung dondoh nukhah ahivang in akhang khang in asaojoi.
4 Ngĩcooka ngĩona ndũrũme ĩyo yaguthũka ĩrorete mwena wa ithũĩro na wa gathigathini na wa gũthini, no gũtirĩ nyamũ o na ĩmwe ĩngĩahotire kũmĩĩtiiria, na gũtirĩ ĩngĩahotire kwĩhonokia kuuma harĩ hinya wayo. Yekaga o ta ũrĩa ĩngĩendire gwĩka, nayo ĩkĩgĩa na hinya mũno.
Kelngoichal chun alampi’a umtapou chu adel khumin, lhumlam’a um, sahlam’a um, chuleh lhanglam’a umho, abonin anomang in, ama masang’a koima chu apangjou aumpoi. Chuleh ama thahatna-a kon’a mi ga huhdoh ding jong aum pon, aman adei dei abolin chuleh ama leh ama loupitah in aki choisang tai.
5 Na rĩrĩa ndacũũranagia ũhoro ũcio, o rĩmwe hagĩũka thenge yumĩte mwena wa ithũĩro, ĩtuĩkanĩirie thĩ yothe ĩtekũhutia thĩ, nayo thenge ĩyo yarĩ na rũhĩa rũmwe rũnene thiithi-inĩ.
Hitia kavet pet chun, lhumlam’a konin kelchal khat ahung doh in, tol tongkha louvin, mangang tah in gam leiset chung ahin jot galkaiyin ahi. Hiche kelchal hin amit teni kah’a ki lentah khat seh aneiye.
6 Ĩgĩũka yerekeire harĩ ndũrũme ĩrĩa yarĩ na hĩa igĩrĩ, ĩyo ndoonete ĩrũngiĩ hũgũrũrũ-inĩ cia rũũĩ, ĩkĩmĩguthũkĩra ĩrĩ na mangʼũrĩ manene.
Hiche kelchal hin, vadung pam’a adin kanamui kelngoi chal, ki ni nei chu, ahin jonin lunghang tah in, athanei su in adel khum jeng in ahi.
7 Ngĩona yatharĩkĩra ndũrũme ĩyo ĩrakarĩte mũno, ĩkĩringa ndũrũme ĩyo na ĩkiunanga hĩa ciayo cierĩ. Nayo ndũrũme ĩyo ndĩarĩ na hinya wa kũmĩĩtiiria, nĩ ũndũ ũcio thenge ĩyo ĩkĩmĩgũtha, ĩkĩmĩgũithia thĩ na ĩkĩmĩrangĩrĩria, na gũtirĩ mũndũ ũngĩahotire kũhonokia ndũrũme ĩyo kuuma harĩ hinya wa thenge ĩyo.
Kelchal chun lunghang tah a kelngoi chal chu akitapi jeng in ahileh, kelngoichal ki teni chu atatbong tai. Kelngoichal chu kelchal masang’a apangjou tapoi. Kelchal chun kelngoichal chu tol suhnan aneiyin, chuleh akengin achil tan ahi. Kelchal thahatna-a kon chun kelngoichal chu koimacha ahuh doh ding aum tapoi.
8 Thenge ĩyo ĩkĩgĩa na hinya mũno, no rĩrĩa hinya wayo waingĩhire mũno-rĩ, rũhĩa rũu rwayo rũnene rũkiunĩka, na ithenya rĩaruo hakĩmera hĩa ingĩ inya nene, irorete mĩena ĩna ĩrĩa huho iria cia igũrũ ihurutanaga.
Kelchal chu ahung thahat lheh jeng tai. Ahivang in, hitia ahatpet tah chun, aki lentah khatseh anei chu abongtan ahi. Hiche ki lentah umna mun’a chun, ki loupitah li ahung dondoh kit in, hiche ho chun leiset ningli lam anga cheh’un, akhang khang tauve.
9 Na rĩrĩ, rũmwe rwacio rũkĩmerererwo nĩ rũhĩa rũngĩ, rũrĩa rwambĩrĩirie rũrĩ rũnini, no rũgĩkũra rũkĩgĩa na hinya rwerekeire mwena wa gũthini, na wa irathĩro, na wa Bũrũri ũrĩa Mũthaka.
Chuin ki li ho lah’a, ki khat pen’a kon chun, ki neokhat ahung dondoh kit in, hiche ki chu athahat lheh jeng in, athaneina chu lhanglam ngan, solam ngan chuleh Israel gam loupi ngan, akhang khang in anasa lheh jeng tai.
10 Rũkĩraiha nginya rũgĩkinyĩra mbũtũ cia igũrũ, na rũkĩrutũrũra mbũtũ imwe rũgĩcigũithia thĩ na rũgĩcirangĩrĩria.
Chuin athahat cheh chehin, van geijin athahatna chu akhangdoh tai. Hiche saki chun van thuneina geijin adoutan, van’a um ahsi phabep jong ahinpih lhan, akengin tol’ah achilgoiyin ahi.
11 Rũgĩĩtũũgĩria rũnenehe rũiganane na Mũtongoria wa mbũtũ icio cia igũrũ; rũkĩeheria magongona marĩa maacinagwo o mũthenya kuuma harĩ we, nakĩo gĩikaro gĩake kĩrĩa kĩamũre gĩkĩngʼaũranio.
Chuin kiloupi sahtah in, van sepai lamkai pipu jong chu adoutan, niseh’a maicham thilto tang louva hung kitohho jong akilah in, chuleh maicham muntheng hojong abonin asumang tan ahi.
12 Nĩ ũndũ wa ũremi, mbũtũ cia andũ arĩa atheru na magongona ma o mũthenya makĩneanwo harĩ ruo. Rũkĩgaacĩra maũndũ-inĩ mothe marĩa rwekire, naguo ũhoro wa ma ũgĩteanĩrio.
Hiche doubolpa chung’a lethuhlou na dingin, van sepai hochu akikang seuvin ahi. Hiche jeh chun, niseh’a maicham’a thil hung kitoh ho jouse atang tan, ama khut’a akipedoh tai. Hitichun saki chu ahatlheh jeng in, chuleh amachal lheh jeng in, thutah jeng jong tol’ah chotphan aum tai.
13 Ningĩ ngĩcooka ngĩigua ũmwe wa andũ arĩa atheru akĩaria, nake ũngĩ mũtheru akĩmũũria atĩrĩ, “Kĩoneki gĩkĩ-rĩ, gĩgũikara ihinda rĩigana atĩa gĩgĩkahingio: kĩoneki kĩu gĩkoniĩ magongona ma o mũthenya, na ũremi ũcio wa kũrehe ihooru, na kũneanwo gwa gĩikaro kĩrĩa gĩtheru, na kũrangĩrĩrio thĩ kwa mbũtũ?”
Chuin keiman mitheng mini kihouna chu kajan, mitheng khatpa chunk hat johpa heng’a chun aseijin, Themgao thilmua kimu hohi itih chan geija hitia um ding ham? Hiche doubol pan, niseh’a maicham thilto kitohho hi asuhtang’a, itih chan geija ahomkeova akoi ding ham? Chuleh itihchan geija chu, muntheng leh van sepai ho chu kengto chotpha-a um ding hiuvem? tin adong’e.
14 Nake akĩnjookeria atĩrĩ: “Ũhoro ũcio ũgũikara matukũ 2,300; na thuutha ũcio gĩikaro kĩu gĩtheru nĩgĩkaamũrwo rĩngĩ.”
Hichun khatpan adonbut in,’’Nilhah leh jingkah sangnile jathum sunghi hitia um ding ahin, chujou tengleh muntheng chu aumna ding dol’a avel’a kisempha kit ding ahi,’’ atipeh e.
15 Rĩrĩa niĩ Danieli nderoragĩra kĩoneki kĩu o ngĩgeragia kũmenya gĩtũmi gĩakĩo-rĩ, hau mbere yakwa hakĩrũgama ũmwe wahaanaga ta mũndũ.
Daniel keiman, hiche themgao thilmua mu kanei chu, ipi kiseina ham ahi kahetchen nomlheh in, kagel gelin; Hichepet chun, mihem lim tobang mikhat kamasanga ahung ding in,
16 Na ngĩigua mũgambo wa mũndũ ũgĩĩtana kuuma Rũũĩ rwa Ulai, ũkiuga atĩrĩ, “Wee Gaburieli, ta taũrĩra mũndũ ũyũ gĩtũmi gĩa kĩoneki kĩu onete.”
Chuin keiman, Ulai vadunga kon’a hung kikou mihem awgin khat kajan, hichun, “Gabriel, hiche mipa hi, themgao thilmua kivetsah chengse hi, ipi kiseina ham seipeh in” ati.
17 Na rĩrĩa aakuhĩrĩirie harĩa ndarũgamĩte, ngĩtuĩka nda, ngĩgwa ngĩturumithia ũthiũ thĩ. Nake akĩnjĩĩra atĩrĩ: “Mũrũ wa mũndũ, nĩ wega ũmenye atĩ kĩoneki kĩu gĩkoniĩ mahinda ma ithirĩro.”
Chuin Gabriel chun, kadinna mun ahin naijin ahileh katija behseh jengin, kamai tol’a sulutin ka bohkhup tai. Hichun aman kajah’a, “Vo mihem chapa, hiche themgao thilmua namuho chengse hi, phat kichai nading thudol ahi, hethemin, geltohin,” ati.
18 Hĩndĩ ĩyo aanjaragĩria-rĩ, ndaarĩ toro mũnene, ngakoma ndurumithĩtie ũthiũ thĩ. Nake akĩĩhutia na akĩnjũkĩria, akĩndũgamia na igũrũ.
19 Akĩnjĩĩra atĩrĩ, “Nĩngũkwĩra ũrĩa gũkaahaana thuutha-inĩ hĩndĩ ya mangʼũrĩ, tondũ rĩrĩ, kĩoneki gĩkĩ gĩkoniĩ mahinda marĩa maathĩrĩirio ma ithirĩro.
Chuin aman kajah’a, Lunghanna phat nunung lamleh, ipi hungsoh ding ham, ti naheng’a seipeh ding’a, keima hikom’a um kahi. Nangman na thilmu chengse hi, phat kichai ding chu ahilchen ahi.
20 Ndũrũme ĩyo wonire ĩrĩ na hĩa igĩrĩ, hĩa icio irũgamĩrĩire athamaki a Media na Perisia.
Nangman namu ki ni neija kelngoichal chu, Media lengpa leh Pesia lengpa ahi lhon’e.
21 Nayo thenge ĩyo ĩrĩ na maguoya maingĩ mwĩrĩ nĩo mũthamaki wa Ũyunani, na rũhĩa rũu rũnene rũrĩ thiithi nĩruo mũthamaki wakuo wa mbere.
Chuleh kelchal chu Greek lengpa vetsahna ahin, amit teni kah’a ki lentah khat chu, Greek leng masapen chu ahi tai.
22 Hĩa icio inya ciamerire ithenya rĩa rũhĩa rũu ruoinĩkire irũgamĩrĩire mothamaki mana marĩa makoima thĩinĩ wa bũrũri wake, no matigaakorwo marĩ na ũhoti ta wake.
Akilentah aboh jouva, aumna mun’a, ki adang litah ahung dondoh jeng bang’a chu, Greek lenggam chu kehli kisoa, lenggam li tah umdoh ding ahi. Hijong leh, lenggam masapen bang’a loupi umlou ding ahiuve.
23 “Ningĩ mahinda ma kũrigĩrĩria ma ũthamaki wao, rĩrĩa andũ aremi magaakorwo maaganĩte biũ, nĩgũkarahũka mũthamaki ũngĩ ũtarĩ tha, mũndũ mwara na mũũgĩ na maũndũ ma ungumania.
Amaho lengvaipoh phat kichai konleh, achonsetnau asanval behseh jeh chun, alah uva kon’in, duha themtah leh ginneilou leng khat hung lendoh ding ahi.
24 Nĩakagĩa na hinya mũno, no ti ũndũ wa ũhoti wake mwene. Nĩakarehithia mwanangĩko wa kũmakania, ningĩ nĩakagaacĩra ũndũ-inĩ wothe ageeka. Nĩakaniina andũ arĩa marĩ hinya na andũ arĩa a Ngai.
25 Nĩagatũma maũndũ ma maheeni magaacĩre, na nĩakeyona arĩ mũnene gũkĩra andũ arĩa angĩ. Rĩrĩa makaigua ta kũrĩ thayũ nĩguo nake akooragithia andũ aingĩ, o na okĩrĩre Mũnene wa anene. No rĩrĩ, nĩakanangwo, no ti hinya wa mũndũ ũkaamwananga.
Duha thuh leh lheplhah them bulpi ahitoh lhon’a, gilou tah’a hung lendoh ding, chuleh mi tamtah gihsalna beiya asuhmang ding ahi. Aman leng chapate leh milen milalte geija gal abolkhum ding, amavang, akhonna leh mihem khut thahat pang louva amahi kisuchip ding ahi.
26 “Kĩoneki kĩu wonirio kĩa mahwaĩ-inĩ na ma rũciinĩ-rĩ, nĩ kĩa ma, no rĩrĩ, hingĩrĩria ũhoro wa kĩoneki kĩu tondũ gĩkoniĩ mahinda marĩ kũraya gĩgĩkahingio.”
Hichea themgao thilmua namu nilhah leh jingkah sangni leh jathum hilchenna thuhi, adihtah mong mong ahi. Amavang, hiche gaothuhi, nikho sotpi nung’a hungsoh ding ahijeh'in, Mohor namkhum inlang, thuguh in koi tan.
27 Nĩ ũndũ ũcio, niĩ Danieli ngĩthirwo nĩ hinya, na ngĩikara ndĩ mũrũaru mĩthenya mĩingĩ. Ngĩcooka ngĩũkĩra, na ngĩthiĩ na mbere kũruta wĩra wa mũthamaki. Nĩndainainirio nĩ kĩoneki kĩu, tondũ ndiahotire gũtaũkĩrwo nĩ ũhoro wakĩo.
Chuin Daniel keima tah hi, katija behseh jengin, nikho tampi kadammo lotan ahi. Chujouvin, ka thouvin lengpa kin lhacha natong din in k che tai. Ahivangin, ka thilmu ho chengse chu ka hethem theihih beh jengin chuleh ka lung ahesoh sahlheh jengin ahi.
