Atũmwo 7
1 Nake mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene akĩmũũria atĩrĩ, “Thitango ici nĩ cia ma?”
Umpristi omkhulu wasesithi: Kambe lezizinto zinjalo?
2 Nake Stefano agĩcookia atĩrĩ, “Ariũ a Baba na maithe maitũ, ta thikĩrĩriai! Ngai mwene riiri nĩoimĩrĩire ithe witũ Iburahĩmu hĩndĩ ĩrĩa aatũũraga bũrũri wa Mesopotamia, atanathiĩ gũtũũra bũrũri wa Harani.
Wasesithi: Madoda, bazalwane labobaba, lalelani. UNkulunkulu wenkazimulo wabonakala kubaba wethu uAbrahama eseMesopotamiya, engakahlali eHarani,
3 Akĩmwĩra atĩrĩ, ‘Thaama uume bũrũri wanyu na ũtige andũ anyu, ũthiĩ bũrũri ũrĩa ngaakuonia.’
wasesithi kuye: Phuma elizweni lakini lezihlotsheni zakho, uze elizweni engizakutshengisa lona.
4 “Nĩ ũndũ ũcio Iburahĩmu akiuma bũrũri wa Akalidei agĩthiĩ gũtũũra Harani. Thuutha wa gĩkuũ gĩa ithe, Ngai akĩmũruta kuo na agĩũka bũrũri ũyũ mũtũũraga.
Wasesuka elizweni lamaKhaladiya wahlala eHarani; kwathi esuka lapho, emva kokufa kukayise, wamsusa wamhlalisa kulelilizwe elihlezi kilo lina khathesi;
5 Ndaamũheire igai gũkũ, o na ikinya rĩmwe. No Ngai nĩamwĩrire atĩ we hamwe na njiaro ciake nĩmakegwatĩra bũrũri ũyũ, o na gũtuĩka hĩndĩ ĩyo Iburahĩmu ndaarĩ na mwana.
kodwa kamnikanga ilifa kilo, hatshi lanyathela; kodwa wathembisa ukumnika lona libe ngelakhe, lelenzalo yakhe emva kwakhe, engakabi lamntwana.
6 Ngai eerire Iburahĩmu atĩrĩ: ‘Njiaro ciaku igaatũũra irĩ ngʼeni bũrũri ũtarĩ wacio, kũrĩa igaatuuo ngombo na inyariirwo ihinda rĩa mĩaka magana mana.’
UNkulunkulu wasekhuluma kanje esithi inzalo yakhe izakuba yisihambi elizweni lemzini, bazayenza isigqili bazayiphatha kubi, iminyaka engamakhulu amane;
7 Ningĩ Ngai akiuga atĩrĩ, ‘No nĩngaherithia rũrĩrĩ rũu igaatungata irĩ ngombo; na thuutha ũcio-rĩ, nĩikoima bũrũri ũcio, nacio nĩikaahooya irĩ kũndũ gũkũ.’
kodwa lesosizwe, abazakuba yizigqili kuso, ngizasigweba mina, kutsho uNkulunkulu; njalo emva kwalezizinto bazaphuma, bangikhonze kulindawo.
8 Hĩndĩ ĩyo nĩarĩkanĩire na Iburahĩmu kĩrĩkanĩro kĩa ũhoro wa kũrua. Nake Iburahĩmu agĩtuĩka ithe wa Isaaka na akĩmũruithia thikũ ya kanana thuutha wa gũciarwo gwake. Thuutha-inĩ Isaaka agĩtuĩka ithe wa Jakubu, nake Jakubu agĩtuĩka ithe wa athuuri arĩa ikũmi na eerĩ.
Wasemnika isivumelwano sokusoka; ngokunjalo wazala uIsaka, wamsoka ngosuku lwesificaminwembili; loIsaka wazala uJakobe, loJakobe okhokho abalitshumi lambili.
9 “Na tondũ wa maguuka maitũ kũiguĩra Jusufu ũiru, nĩmamwendirie bũrũri wa Misiri agatuĩke ngombo kuo. No Ngai aarĩ hamwe nake
Okhokho basebesiba lomona bathengisa uJosefa eGibhithe; kodwa uNkulunkulu wayelaye,
10 na akĩmũhonokia mathĩĩna-inĩ make mothe. Nĩaheire Jusufu ũũgĩ na akĩmũhotithia atuĩke wa kwendeka nĩ Firaũni mũthamaki wa Misiri; nĩ ũndũ ũcio akĩmũtua wa gwathaga Misiri o na nyũmba yake yothe ya ũthamaki.
wasemkhulula kuzo zonke inhlupheko zakhe, wamnika umusa lenhlakanipho phambi kukaFaro inkosi yeGibhithe; wasembeka ukuba ngumbusi phezu kweGibhithe lowendlu yakhe yonke.
11 “Thuutha ũcio gũkĩgĩa ngʼaragu bũrũri-inĩ wothe wa Misiri, na Kaanani, na ĩkĩrehe gũthĩĩnĩka kũingĩ mũno, namo maithe maitũ makĩaga irio.
Kwasekufika indlala elizweni lonke leGibhithe leleKhanani, lokuhlupheka okukhulu; labobaba bethu kabatholanga ukudla.
12 Rĩrĩa Jakubu aiguire atĩ Misiri nĩ kwarĩ na ngano, agĩtũma maithe maitũ kuo hĩndĩ ya mbere.
Kodwa uJakobe esezwile ukuthi kukhona amabele eGibhithe, wathuma obaba bethu okokuqala.
13 Na rĩrĩa maathiire riita rĩa keerĩ-rĩ, Jusufu akĩĩmenyithania kũrĩ ariũ a ithe, nake Firaũni akĩmenya ũhoro wa nyũmba ya Jusufu.
Kwathi ngokwesibili uJosefa waziswa kubafowabo, labakibo kaJosefa babonakaliswa kuFaro.
14 Thuutha wa ũguo-rĩ, Jusufu agĩtũmanĩra ithe Jakubu na nyũmba yake yothe moke, nao othe maarĩ andũ mĩrongo mũgwanja na atano.
UJosefa wasethumela wabizela kuye uyise uJakobe, lalo lonke usendo lwakhe, kulemiphefumulo engamatshumi ayisikhombisa lanhlanu.
15 Nake Jakubu agĩikũrũka, agĩthiĩ Misiri, kũrĩa we na maithe maitũ maakuĩrĩire.
UJakobe wasesehlela eGibhithe, wasesifa yena labobaba bethu;
16 Mĩĩrĩ yao nĩyacookirio Shekemu na ĩgĩthikwo mbĩrĩra-inĩ ĩrĩa Iburahĩmu aagũrĩte na mbeeca kuuma kũrĩ ariũ a Hamori kũu Shekemu.
basebethwalelwa eShikemi, balaliswa engcwabeni uAbrahama ayelithenge ngentengo yemali kumadodana kaHamori weShikemi.
17 “Rĩrĩa ihinda rĩakuhĩrĩirie rĩa Ngai kũhingia kĩĩranĩro gĩake kũrĩ Iburahĩmu-rĩ, mũigana wa andũ aitũ kũu Misiri nĩwongererekete mũno.
Kwathi sesisondele isikhathi sesithembiso uNkulunkulu ayesifunge kuAbrahama, bakhula abantu banda eGibhithe,
18 Hĩndĩ ĩyo mũthamaki ũngĩ ũtooĩ ũhoro wa Jusufu agĩtuĩka wa gũthamaka Misiri.
kwaze kwavela enye inkosi, eyayingamazi uJosefa.
19 Agĩĩka andũ aitũ ũũru mũno na akĩhinyĩrĩria maithe maitũ na ũndũ wa kũmaringĩrĩria na hinya mate tũkenge twao nĩgeetha tũkue.
Yona yasiphatha ngobuqili isizukulu sakithi, yabahlupha obaba bethu, ukubalahlisa insane zabo, ukuze zingaphili.
20 “Ihinda-inĩ rĩu Musa nĩaciarirwo, nake aarĩ mwana mũthaka mũno. Akĩrererwo mũciĩ gwa ithe ihinda rĩa mĩeri ĩtatũ.
Ngalesosikhathi kwazalwa uMozisi, waba muhle kuNkulunkulu; owondliwa endlini kayise inyanga ezintathu.
21 Rĩrĩa aigirwo nja-rĩ, mwarĩ wa Firaũni akĩmuoya akĩmũrera ta mwana wake.
Eselahliwe, indodakazi kaFaro yamdobha, yazondlela yena ukuthi abe yindodana.
22 Musa agĩthomithio na ũũgĩ wothe wa andũ a Misiri na aarĩ na hinya wa mĩario na ciĩko.
Njalo uMozisi wafundiswa kuyo yonke inhlakanipho yamaGibhithe; wasesiba lamandla ngamazwi langemisebenzi.
23 “Rĩrĩa Musa aakinyirie mĩaka mĩrongo ĩna-rĩ, agĩtua itua rĩa gũceerera andũ ao a Isiraeli.
Kwathi eselesikhathi seminyaka engamatshumi amane agcweleyo, kwafika enhliziyweni yakhe ukuthi ahambele abafowabo abantwana bakoIsrayeli.
24 Nĩonire mũndũ ũmwe wao akĩnyariirwo nĩ mũndũ wa Misiri. Nĩ ũndũ ũcio agĩthiĩ kũmũũrĩria na akĩmũrĩhĩria na ũndũ wa kũũraga mũndũ ũcio Mũmisiri.
Kwathi ebona omunye ephathwa kubi, wamvikela wamphindisela ohlutshwayo, watshaya umGibhithe;
25 Musa eeciirĩtie atĩ andũ ao nĩmangĩonire atĩ Ngai nĩamũhũthagĩra nĩgeetha amahonokie, no-o matiamenyire ũguo.
njalo wayethemba ukuthi abafowabo bazaqedisisa ukuthi uNkulunkulu ubanika inkululeko ngesandla sakhe; kodwa kabaqedisisanga.
26 Mũthenya ũyũ ũngĩ Musa agĩthiĩ agĩkora andũ eerĩ a Isiraeli makĩrũa. Akĩgeria kũmaiguithania akĩmeeraga atĩrĩ, ‘Andũ aya, inyuĩ mũrĩ a ithe ũmwe; nĩ kĩĩ kĩratũma mwende gwĩkana ũũru?’
Njalo ngosuku olulandelayo wazibonakalisa kubo ababesilwa, wabalamula ngamandla, esithi: Madoda, lingabazalwane; liphathanelani kubi?
27 “No mũndũ ũrĩa wekĩte ũcio ũngĩ ũũru agĩikania Musa, akĩmwĩra atĩrĩ, ‘Nũũ wagũtuire mwathi na mũtuithania wa maciira maitũ?
Kodwa lowo owayemona umakhelwane wamsunduza, esithi: Ubekwe ngubani ukuba ngumbusi lomahluleli phezu kwethu?
28 Ũrenda kũnjũraga o ta ũrĩa ũrooragire Mũmisiri ira?’
Usufuna ukungibulala yini, njengoba ubulele umGibhithe izolo?
29 Rĩrĩa Musa aiguire ũguo akĩũra agĩthiĩ bũrũri wa Midiani, kũrĩa aatũũrire arĩ ta mũgeni na akĩgĩa na ariũ eerĩ.
Ngalelilizwi uMozisi wasebaleka, waba ngowemzini elizweni leMadiyani, lapho azala khona amadodana amabili.
30 “Na rĩrĩ, mĩaka mĩrongo ĩna yarĩkia gũthira-rĩ, mũraika akiumĩrĩra Musa arĩ nĩnĩmbĩ-inĩ cia mwaki iria ciakanaga kĩhinga-inĩ kũu werũ-inĩ hakuhĩ na Kĩrĩma gĩa Sinai.
Kwathi sekugcwaliseke iminyaka engamatshumi amane, kwabonakala kuye enkangala yentaba iSinayi ingilosi yeNkosi phakathi kwelangabi lomlilo esihlahleni.
31 Rĩrĩa onire ũguo, akĩgega nĩ kĩrĩa onire. Na rĩrĩa aakuhagĩrĩria nĩguo one wega-rĩ, akĩigua mũgambo wa Mwathani ũkiuga atĩrĩ:
Kwathi uMozisi esebonile wamangala ngalowombono; esasondela ukuthi akhangelisise, ilizwi leNkosi lafika kuye lisithi:
32 ‘Niĩ nĩ niĩ Ngai wa maithe manyu, Ngai wa Iburahĩmu, na Isaaka, o na Jakubu.’ Musa akĩinaina nĩ gwĩtigĩra na ndaigana kũrora.
Mina nginguNkulunkulu waboyihlo, uNkulunkulu kaAbrahama loNkulunkulu kaIsaka loNkulunkulu kaJakobe. UMozisi wasethuthumela, kazaba lesibindi sokukhangelisisa.
33 “Nake Mwathani akĩmwĩra atĩrĩ, ‘Ruta iraatũ ciaku, nĩgũkorwo hau ũrũgamĩte nĩ handũ hatheru.
INkosi yasisithi kuye: Khulula amanyathela enyaweni zakho; ngoba indawo omi kiyo ingumhlabathi ongcwele.
34 Ti-itherũ nĩnyonete kũhinyĩrĩrio kwa andũ akwa kũu bũrũri wa Misiri. Nĩnjiguĩte gũcaaya kwao, na nĩnjikũrũkĩte thĩ nĩguo ndĩmohorithie. Rĩu ũka nĩngũgũtũma ũcooke Misiri.’
Ngikubonile lokukubona ukuhlutshwa kwabantu bami abaseGibhithe, njalo ngizwile ukububula kwabo; sengehlile ukuthi ngibakhulule; khathesi-ke woza, ngizakuthuma eGibhithe.
35 “Ũyũ nowe Musa ũrĩa maaregete makiuga atĩrĩ, ‘Nũũ ũgũtuĩte mwathi witũ na mũtũciirithia?’ Ngai we mwene nĩamũtũmire atuĩke mũnene na mũkũũri wao, na ũndũ wa mũraika ũrĩa wamuumĩrĩire kĩhinga-inĩ.
UMozisi lo abamalayo besithi: Ubekwe ngubani ukuba ngumbusi lomahluleli? - nguye uNkulunkulu amthumayo ukuba ngumbusi lomkhululi ngesandla sengilosi eyabonakala kuye esihlahleni.
36 Akĩmatongoria makiuma Misiri na agĩĩka morirũ na akĩringa ciama arĩ kũu Misiri, o na Iria-inĩ Itune, na ihinda rĩa mĩaka mĩrongo ĩna kũu werũ-inĩ.
Yena wabakhupha, esenze izimangaliso lezibonakaliso elizweni leGibhithe loLwandle oluBomvu, lenkangala iminyaka engamatshumi amane.
37 “Ũyũ nowe Musa ũrĩa werire andũ a Isiraeli atĩrĩ, ‘Ngai nĩakamũtũmĩra mũnabii ta niĩ kuuma kũrĩ andũ anyu kĩũmbe.’
Nguye lowo uMozisi owathi kubantwana bakoIsrayeli: INkosi uNkulunkulu wenu uzalivusela umprofethi kubazalwane benu onjengami; lizamuzwa yena.
38 We aarĩ kĩũngano-inĩ kũu werũ-inĩ, arĩ hamwe na mũraika ũrĩa wamwarĩirie Kĩrĩma-inĩ gĩa Sinai, na aarĩ hamwe na maithe maitũ; nake nĩamũkĩrire ciugo irĩ muoyo nĩgeetha atũkinyĩrie.
Nguye lowo owayesebandleni enkangala, kanye lengilosi eyakhuluma laye entabeni iSinayi kanye labobaba bethu; owemukela amazwi aphilayo, ukuze asinike;
39 “No rĩrĩ, maithe maitũ nĩmaregire kũmwathĩkĩra. Handũ ha ũguo-rĩ, o makĩmũrega, na thĩinĩ wa ngoro ciao makĩĩrirĩria gũcooka Misiri.
yena obaba bethu abangavumanga ukumlalela, kodwa bamsunduzela eceleni, basebebuyela eGibhithe ngenhliziyo zabo,
40 Nao makĩĩra Harũni atĩrĩ, ‘Tũthondekere ngai iria irĩtũtongoragia. Nĩgũkorwo mũndũ ũyũ ũgwĩtwo Musa, ũrĩa watũtongoririe tũkiuma bũrũri wa Misiri, tũtiũĩ ũrĩa onete!’
besithi kuAroni: Senzele onkulunkulu abazahamba phambi kwethu; ngoba uMozisi lo, owasikhupha elizweni iGibhithe, kasazi ukuthi wehlelwe yini.
41 Hĩndĩ ĩyo nĩguo maathondekire mũhianano watariĩ ta njaũ. Makĩũrutĩra magongona, na makĩgĩa na hĩndĩ ya gũkũngũĩra kĩrĩa maathondekete na moko mao.
Basebesenza ithole ngalezonsuku, baletha umhlatshelo esithombeni, bajabula ngemisebenzi yezandla zabo.
42 No Ngai akĩmahutatĩra, na akĩmarekereria mahooyage ciũmbe cia igũrũ. Ũhoro ũyũ ũtwaranĩte na ũrĩa kwandĩkĩtwo ibuku-inĩ rĩa anabii, atĩrĩ: “‘Nĩmwandutĩire magongona na maruta mĩaka mĩrongo ĩna kũu werũ-inĩ, inyuĩ nyũmba ya Isiraeli?
Kodwa uNkulunkulu wafulathela, wabanikela ukuthi bakhonze ibutho lezulu; njengokulotshiweyo encwadini yabaprofethi ukuthi: Laletha kimi yini imihlatshelo leminikelo iminyaka engamatshumi amane enkangala, ndlu kaIsrayeli?
43 Nĩmũtũũgĩrĩtie ihooero rĩa Moleku, na njata ya ngai yanyu ĩrĩa ĩĩtagwo Refani, mĩhianano ĩrĩa mwathondekire ya kũhooyaga. Tondũ ũcio, nĩngatũma mũtahwo mũtwarwo’ kũhĩtũka Babuloni.
Njalo lathatha ithabhanekele likaMoloki lenkanyezi kankulunkulu wenu uRefani, imifanekiso elayenza ukuthi liyikhonze; njalo ngizalithuthela ngaphambili kweBhabhiloni.
44 “Maithe maitũ maarĩ na hema ĩrĩa yetagwo gĩikaro kĩa Ũira kũu werũ-inĩ. Nayo yathondeketwo o ta ũrĩa Ngai eerĩte Musa, kũringana na mũhianĩre ũrĩa onete.
Obaba bethu babelalo ithabhanekele lobufakazi enkangala, njengokulayela kwalowo owakhuluma loMozisi, ukuthi alenze ngomfanekiso ayewubonile;
45 Maarĩkia kwamũkĩra hema-rĩ, maithe maitũ, matongoretio nĩ Joshua magĩũka nayo rĩrĩa menyiitĩire bũrũri kuuma kũrĩ ndũrĩrĩ iria Ngai aarutũrũrire ciehere mbere yao. Nayo ĩgĩtũũra kũu bũrũri ũcio o nginya hĩndĩ ya Daudi,
okwathi futhi obaba bethu abalandelayo sebelemukele balingenisa kanye loJoshuwa empahleni yezizwe, uNkulunkulu azixotsha phambi kobuso babobaba, kwaze kwaba sensukwini zikaDavida;
46 ũrĩa wakenire nĩ gwĩtĩkĩrĩka nĩ Ngai, na akĩhooya etĩkĩrio aakĩre Ngai wa Jakubu gĩikaro.
owathola umusa phambi kukaNkulunkulu, wacela ukutholela uNkulunkulu kaJakobe ithabhanekele.
47 No Solomoni nĩwe wamwakĩire nyũmba.
Kodwa uSolomoni wamakhela indlu.
48 “No rĩrĩ, Ũrĩa-ũrĩ-Igũrũ-Mũno ndaikaraga nyũmba ciakĩtwo nĩ andũ. O ta ũrĩa mũnabii oigĩte atĩrĩ:
Kodwa oPhezukonke kahlali ethempelini elenziwe ngezandla, njengokutsho komprofethi ukuthi:
49 “‘Igũrũ nĩkuo gĩtĩ gĩakwa kĩa ũnene, nayo thĩ nĩ gaturwa ka makinya makwa. Ũngĩkĩnjakĩra nyũmba ya mũthemba ũrĩkũ? Ũguo nĩguo Mwathani ekũũria. Kana kĩhurũko gĩakwa kĩngĩkorwo kũ?
Izulu kimi liyisihlalo sobukhosi, lomhlaba uyisenabelo senyawo zami; lizangakhela indlu enjani, kutsho iNkosi; kumbe yiyiphi indawo yami yokuphumula?
50 Githĩ ti guoko gwakwa gwathondekire indo ici ciothe?’
Isandla sami kasizenzanga yini zonke lezizinto?
51 “Inyuĩ andũ aya aremi, o inyuĩ mũtarĩ aruu ngoro na matũ! Inyuĩ mũtariĩ o ta maithe manyu: Inyuĩ mũtũũraga mũreganĩte na Roho Mũtheru!
Lina ntamo zilukhuni njalo abangasokanga enhliziyweni lendlebeni, lina limelana njalonjalo loMoya oyiNgcwele; njengaboyihlo, linjalo lani.
52 Nĩ kũrĩ mũnabii ũtaanyariirirwo nĩ maithe manyu? Mooragire o na andũ arĩa maarathire ũhoro wa gũũka kwa Ũrĩa Mũthingu. Na rĩu nĩmũmũkunyanĩire na mũkamũũraga;
Nguwuphi owabaprofethi oyihlo abangamzingelanga? Basebebulala labo abamemezela ngaphambili ngokuza koLungileyo, yena lo lina khathesi eselabangabanikeli lababulali bakhe;
53 o inyuĩ mwamũkĩrire watho ũrĩa waathanirwo kũgerera araika no mũkĩaga kũwathĩkĩra.”
elemukela umlayo ngokuhlela kwezingilosi, kodwa kaliwulondolozanga.
54 Rĩrĩa maiguire maũndũ macio-rĩ, makĩrakara mũno, na makĩmũhagaranĩria magego.
Bathi sebezwile lezizinto, bahlabeka enhliziyweni zabo, bamgedlela amazinyo.
55 No Stefano, aiyũrĩtwo nĩ Roho Mũtheru, Agĩcũthĩrĩria igũrũ akĩona riiri wa Ngai, na Jesũ arũgamĩte guoko-inĩ kwa ũrĩo kwa Ngai.
Kodwa yena egcwele uMoya oNgcwele, wajolozela ezulwini, wabona inkazimulo kaNkulunkulu, loJesu emi ngakwesokunene sikaNkulunkulu,
56 Akiuga atĩrĩ, “Onei, nĩndĩrona igũrũ rĩhingũkĩte nake Mũrũ wa Mũndũ arũgamĩte guoko-inĩ kwa ũrĩo kwa Ngai.”
wasesithi: Khangelani, ngibona amazulu evulekile, leNdodana yomuntu imi ngakwesokunene sikaNkulunkulu.
57 Maigua ũguo makĩhumbĩra matũ mao, makĩhanyũka harĩ we makiugagĩrĩria na mũgambo mũnene.
Kodwa bamemeza ngelizwi elikhulu, bavala indlebe zabo, batheleka phezu kwakhe bengqondonye;
58 makĩmũkururia, makĩmumia nja ya itũũra, na makĩambĩrĩria kũmũhũũra na mahiga nyuguto. Nao, aira makĩiga nguo ciao magũrũ-inĩ ma mwanake wetagwo Saũlũ.
basebemkhuphela ngaphandle komuzi, bamkhanda ngamatshe; labafakazi babeka phansi izembatho zabo enyaweni zejaha elithiwa nguSawuli.
59 Rĩrĩa maamũhũũraga na mahiga nyuguto, Stefano nĩahooire Ngai, akiuga atĩrĩ, “Mwathani Jesũ, amũkĩra roho wakwa.”
Bamkhanda ngamatshe uStefane, ebiza esithi: Nkosi Jesu, yemukela umoya wami.
60 Agĩcooka agĩturia ndu, akĩanĩrĩra, akiuga atĩrĩ, “Mwathani, ndũkamoorie rĩĩhia rĩĩrĩ.” Na aarĩkia kuuga ũguo, agĩkoma.
Waseguqa ngamadolo, wamemeza ngelizwi elikhulu esithi: Nkosi, ungababaleli lesisono. Esetshilo lokhu walala.
