< Atũmwo 23 >

1 Nake Paũlũ agĩkũũrĩra athuuri a Kĩama kĩu maitho akĩmeera atĩrĩ, “Ariũ a Baba, nĩndungatĩire Ngai ndĩ na thamiri ĩtarĩ ũcuuke nginya mũthenya wa ũmũthĩ.”
Paulo olhou fixamente para os membros do Conselho Judaico e disse: “Meus irmãos judeus, durante toda minha vida tenho respeitado o nosso Deus e não me lembro de ter feito nada que soubesse ser errado/malévolo”.
2 Nake Anania mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene, agĩatha andũ arĩa maarũgamĩte hakuhĩ na Paũlũ mamũringe kanua.
Quando Ananias, o sumo sacerdote, [ouviu as palavras de Paulo, ]ele mandou que os homens que ficavam perto de Paulo dessem um tapa na boca dele.
3 Hĩndĩ ĩyo Paũlũ akĩmwĩra atĩrĩ, “Wee rũthingo rũrũ rũhakĩtwo mũnyũ mwerũ, we nĩwe ũkũringwo nĩ Ngai! Ũikarĩte hau ũnduĩre ciira kũringana na watho, no wee ũkaregana na watho, ũgaathana atĩ ningwo!”
Então Paulo disse a Ananias: “Deus castigará o senhor [por isso], seu hipócrita [MET]! O senhor fica sentado ali, julgando-me com base na lei [que Deus deu a Moisés. ]Mas o senhor [mesmo ]desobedece essa mesma lei, porque mandou que me batessem {[que esses homens ]me batessem} [sem existir prova de eu ter feito algo errado!” ]
4 Nao andũ arĩa maarũgamĩte hakuhĩ na Paũlũ makĩmũũria atĩrĩ, “Anga nĩũkũũmĩrĩria kũruma mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene?”
Os homens que ficavam perto de Paulo [o repreenderam, dizendo: ]“Você não tem medo de insultar o [servo ]de Deus, [nosso ]sumo sacerdote?”
5 Nake Paũlũ akĩmacookeria atĩrĩ, “Ariũ a Baba, ndikũmenyete atĩ ũcio nĩwe mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene; nĩgũkorwo nĩ kwandĩkĩtwo atĩrĩ: ‘Ndũkanaarie ũũru igũrũ rĩa mũnene wa andũ anyu.’”
Paulo respondeu: “Meus irmãos judeus, [sinto muito. ]Eu não sabia que o homem [que mandou um de vocês me dar um tapa na boca ]era o sumo sacerdote. [Se tivesse sabido isso, eu não teria insultado nosso sumo sacerdote, ]pois [sei que ]está escrito {[que ]Moisés escreveu} [na nossa lei]: ‘Não falem mal de um governante do seu povo!’”
6 Na rĩrĩ, Paũlũ aamenya atĩ amwe ao maarĩ Asadukai, na arĩa angĩ Afarisai, akĩanĩrĩra Kĩama-inĩ kĩu, akiuga atĩrĩ, “Ariũ a Baba, niĩ ndĩ Mũfarisai, na njiarĩtwo nĩ Mũfarisai. Ndĩraciirithio nĩ ũndũ wa kĩĩrĩgĩrĩro gĩakwa gĩa kũriũkio kwa arĩa akuũ.”
Paulo percebeu que alguns [membros do Conselho ]eram saduceus, ao passo que outros eram fariseus. Portanto, [para provocar uma briga entre fariseus e saduceus e despistá-los das acusações contra ele mesmo, ]Paulo gritou em voz alta no [salão do ]Conselho: “Meus irmãos judeus, sou fariseu, como meu pai. Fui processado {[Vocês ]me processaram} [aqui ]porque espero confiante de que [algum dia Deus ]fará com que as pessoas que já morreram voltem à vida”.
7 Rĩrĩa oigire ũguo, gũkĩgĩa na ngarari gatagatĩ ka Afarisai na Asadukai, nakĩo kĩũngano kĩu gĩkĩamũkana.
Quando ele disse isso, os fariseus e saduceus começaram a brigar entre si [sobre se aqueles que já morreram ressuscitarão ou não. ]
8 (Asadukai moigaga gũtirĩ ũriũkio, na gũtirĩ araika, o na kana maroho, no Afarisai nĩmetĩkĩtie maũndũ macio mothe.)
Os saduceus creem que após a morte das pessoas, estas não podem voltar a viver. Eles também negam a existência de anjos e outros tipos de espíritos. Por outro lado, os fariseus acreditam [que todos os mortos voltarão à vida algum dia. Eles também creem ]na existência de anjos e outros tipos de espíritos.
9 Gũkĩgĩa na ngũĩ nene, nao arutani a watho amwe arĩa maarĩ Afarisai makĩrũgama na makĩaria megũmĩire mũno, makiuga atĩrĩ, “Ithuĩ tũtirona ũũru wa mũndũ ũyũ. Ĩ kũngĩkorwo nĩ roho kana mũraika ũmwarĩirie?”
Portanto, eles estavam divididos e começaram [a argumentar], gritando uns aos outros. Alguns dos mestres das leis [que Deus deu a Moisés, ]que eram fariseus, levantaram-se e disseram: “Nós (excl) afirmamos que este homem não fez nada de errado. É possível que um anjo ou algum outro Espírito [realmente ]tenha falado com ele [e que aquilo que ele diz seja verdade”. ]
10 Nacio ngarari ikĩneneha mũno, o nginya mũnene wa mbũtũ akĩigua guoya nĩkuona ta Paũlũ angĩtarũrangwo tũcunjĩ nĩo. Agĩatha mbũtũ cia thigari ciikũrũke, imweherie harĩo na hinya, na imũtware nyũmba ya thigari.
Então [os fariseus e saduceus ]passaram a argumentar ainda mais ferozmente [uns com os outros.] Consequentemente, o comandante ficou com medo de que Paulo acabasse despedaçado por eles {que eles fossem despedaçar Paulo}. Por isso ele mandou soldados [do quartel ]levarem Paulo à força para fora do alcance dos membros do Conselho, escoltando-o de volta ao quartel e [os soldados assim fizeram.]
11 Ũtukũ ũrĩa warũmĩrĩire, Mwathani akĩrũgama hakuhĩ na Paũlũ, akĩmwĩra atĩrĩ, “Wĩyũmĩrĩrie! O ũguo ũheanĩte ũhoro wakwa gũkũ Jerusalemu, noguo ũkaũheana kũu Roma.”
Naquela noite, [Paulo teve numa visão na qual ]o Senhor [Jesus se aproximou e ]ficou perto dele. O Senhor [lhe ]disse: “Seja corajoso! Você já falou de mim às pessoas [aqui ]em Jerusalém e agora deve falar de mim também aos habitantes de Roma”.
12 Rũciinĩ rũrũ rũngĩ, Ayahudi makĩgĩa na ndundu na makĩĩhĩta mwĩhĩtwa matikaarĩe kana manyue matooragĩte Paũlũ.
Na manhã seguinte, [alguns ]dos judeus [MTY] [que odiavam Paulo ]se reuniram em segredo e conversaram [sobre como poderiam matá-lo. ]Eles se comprometeram a não comerem e nem beberem nada até matá-lo. Pediram que Deus os amaldiçoasse [se não cumprissem o prometido. ]
13 Andũ arĩa maathugundĩte ndundu ĩyo maarĩ makĩria ya mĩrongo ĩna.
Havia mais de 40 homens nesse grupo de conspiradores.
14 Magĩthiĩ kũrĩ athĩnjĩri-Ngai arĩa anene na athuuri makĩmeera atĩrĩ, “Ithuĩ nĩtwĩhĩtĩte mwĩhĩtwa wa kwaga kũrĩa kĩndũ kana kũnyua nginya tũũrage Paũlũ.
Eles foram ter com/encontrar os principais sacerdotes e presbíteros [dos judeus ]e lhes disseram: “Deus nos ouviu prometer que nós (excl) não iríamos comer e [nem beber ]nada até matarmos (excl) Paulo.
15 Na rĩrĩ, inyuĩ mũrĩ hamwe na Kĩama gĩa Athuuri ũriai mũnene wa mbũtũ amũrehe mbere yanyu, mwĩtuĩte ta mũrenda gũtuĩria wega ũhoro wa ciira wake. Ithuĩ nĩtwĩhaarĩirie kũmũũraga atanakinya haha.”
[Pedimos ](excl), portanto, [que ]o senhor e os demais membros do Conselho Judaico (OU, em benefício de todo o Conselho Judaico) se dirijam ao comandante, pedindo que ele traga Paulo [do quartel ]para comparecer diante do Conselho. Digam ao comandante que desejam interrogar Paulo um pouco mais. Mas nós (excl) estaremos à espreita para matar Paulo enquanto ele estiver no caminho para cá”.
16 No rĩrĩa mwanake wa mwarĩ wa nyina na Paũlũ aaiguire ũhoro wa ithugunda rĩu, agĩthiĩ nyũmba ya thigari akĩĩra Paũlũ.
Mas o filho da irmã de Paulo ouviu o que aqueles judeus estavam conspirando, portanto ele se dirigiu ao quartel e informou Paulo do fato.
17 Hĩndĩ ĩyo Paũlũ agĩĩta ũmwe wa anene a thigari igana rĩmwe, akĩmwĩra atĩrĩ, “Twara mwanake ũyũ kũrĩ mũnene wa mbũtũ; arĩ na ũndũ arenda kũmwĩra.”
[Ao ouvir isso, Paulo ]chamou um dos capitães/oficiais e lhe disse: “[Por favor, ]leve este jovem ao comandante, pois ele precisa comunicar-lhe algo [importante”. ]
18 Nĩ ũndũ ũcio mũnene ũcio akĩmuoya, akĩmũtwara kũrĩ mũnene wa mbũtũ. Mũnene ũcio wa thigari igana rĩmwe akĩmwĩra atĩrĩ, “Paũlũ, ũrĩa muohe nĩandũmanĩire anjĩĩra ndeehe mwanake ũyũ kũrĩ we tondũ arĩ na ũndũ arenda gũkwĩra.”
Por isso o capitão/oficial levou o sobrinho de Paulo ao comandante. O capitão/oficial disse ao comandante: “Aquele preso, Paulo, mandou-me [um recado ]com o seguinte pedido: “Por favor leve este jovem ao comandante, pois ele precisa comunicar-lhe algo [importante]”.
19 Mũnene ũcio wa mbũtũ akĩnyiita mwanake ũcio guoko, akĩmũtwara keeheri-inĩ, akĩmũũria atĩrĩ, “Nĩ atĩa ũrenda kũnjĩĩra?”
O comandante levou o jovem pela mão para um lugar à parte e lhe perguntou: “O que é que você precisa me dizer?”
20 Nake mwanake ũcio akĩmũcookeria atĩrĩ, “Ayahudi nĩmaiguanĩire makũũrie ũmarehere Paũlũ nĩguo arũgame mbere ya kĩama rũciũ, metuĩte ta marenda gũtuĩria ũhoro wake wega.
Ele disse: “[Há alguns ][SYN] judeus que pretendem pedir que o senhor leve Paulo amanhã para comparecer diante do Conselho Judaico. Eles alegarão que desejam fazer-lhe mais perguntas. [Mas não é verdade. ]
21 Ndũgetĩkĩre ũguo marenda, tondũ andũ makĩria ya mĩrongo ĩna ao mamuoheirie njĩra-inĩ. Nĩmehĩtĩte mwĩhĩtwa wa kwaga kũrĩa kana kũnyua nginya mamũũrage. Na rĩrĩ, nĩmehaarĩirie, metereire wĩtĩkĩre ihooya rĩao.”
Não faça aquilo que eles pedem, pois há mais de 40 [judeus ]escondidos, esperando [atacar o Paulo quando ele passar por aquele local, rumo ao Conselho. ]Eles até prometeram a Deus que não comerão nem beberão nada até matarem Paulo. Aqueles homens estão prontos [para fazê-lo ]e agora aguardam apenas a sua boa disposição de cumprir com o pedido deles”.
22 Nake mũnene ũcio wa mbũtũ akĩĩra mwanake ũcio athiĩ, na akĩmũkaania, akĩmwĩra atĩrĩ, “Ndũkeere mũndũ o na ũrĩkũ atĩ nĩũnginyĩirie ũhoro ũcio.”
O comandante disse ao sobrinho de Paulo: “Não diga a ninguém que me avisou do plano deles”. Então ele mandou embora o jovem.
23 Mũnene ũcio wa mbũtũ agĩcooka agĩĩta anene aake eerĩ a thigari igana rĩmwe akĩmaatha atĩrĩ, “Haarĩriai gĩkundi gĩa thigari magana meerĩ, na thigari mĩrongo mũgwanja iria ithiiaga ihaicĩte mbarathi, na thigari magana meerĩ iria ithiiaga ikuuĩte matimũ, nĩguo mathiĩ Kaisarea thaa ithatũ cia ũtukũ.
Então o comandante chamou dois dos seus oficiais/capitães e ordenou: “Aprontem um grupo de 200 soldados [para viajar. ]Assim como, levem consigo 70 soldados montados a cavalo e mais 200 lanceiros. [Todos vocês devem estar prontos ]para partir para [a cidade de ]Cesareia até às 21h00 hoje.
24 Na ningĩ mũhaarĩrie mbarathi cia gũkuua Paũlũ atwarwo kũrĩ Felike ũrĩa barũthi hatarĩ na ũgwati.”
Levem também cavalos para Paulo [e os companheiros dele ]montarem e escoltem-no em segurança até [o palácio do ]Governador Félix.”.
25 Agĩcooka akĩandĩka marũa ũũ:
Então o comandante escreveu uma carta para [mandar ao governador, ]na qual ele escreveu o seguinte:
26 Nĩ niĩ Kilaudio Lisia, Kũrĩ mũgaathe Barũthi Felike: Nĩndakũgeithia.
” [Sou eu, ]Cláudio Lísias, [que lhe escrevo esta missiva. ]O senhor, Félix, é o nosso governador, a quem respeitamos (excl), [e eu o ]saúdo [cordialmente. ]
27 Mũndũ ũyũ aranyiitĩtwo nĩ Ayahudi na mararĩ hakuhĩ kũmũũraga, no ndĩrathiĩ na thigari ciakwa ndĩramũthara, nĩgũkorwo nĩndĩramenyete atĩ nĩ raiya wa Roma.
[Mando-lhe ]este homem, [Paulo, porque ]ele foi preso por [certos ]judeus e estava para ser assassinado por eles {[certos ]judeus o agarraram e estavam para matá-lo}. Mas ouvi [alguém dizer ]que ele é cidadão romano, portanto eu e meus soldados fomos a onde ele estava e o livramos [daqueles judeus, para evitar sua morte nas mãos deles. ]
28 Nĩndĩrendaga kũmenya kĩrĩa maramũthitangagĩra, na nĩ ũndũ ũcio ndĩramũtwara Kĩama-inĩ kĩao.
Eu desejava me certificar das acusações dos judeus contra ele, portanto o levei ao Conselho Judaico deles.
29 Ndĩrakora atĩ athitangĩirwo maũndũ makoniĩ watho wao, no hatirarĩ ũndũ acuukĩirwo ũngĩratũmire atuĩrwo kũũragwo kana kuohwo.
Fiquei escutando [enquanto os membros do Conselho lhe faziam perguntas e ele as respondia. ]As coisas sobre as quais ele estava sendo acusado {de que o acusavam} se relacionavam exclusivamente com as leis [judaicas ]deles. Mas Paulo não desobedeceu nenhuma das nossas leis [romanas. Portanto nossos oficiais ]não devem justiçá-lo nem [mesmo ]prendê-lo no cárcere [MTY].
30 Rĩrĩa ndĩramenyithirio atĩ kũraarĩ na ithugunda rĩa kũũraga mũndũ ũcio, ndĩramũtũma kũrĩ we o hĩndĩ ĩyo. Ndĩracooka ndĩraatha andũ acio mamũthitangĩte makũrehere thitango ĩrĩa mamũthitangĩire.
Foi-me dito {[Alguém ]me disse} que alguns [SYN] judeus tramavam secretamente matar este homem, portanto o mandei imediatamente ao senhor, [para que o senhor possa garantir-lhe um processo justo aí]. Também mandei que os judeus seus acusadores [se dirijam à Cesareia para ]notificar o senhor [daquilo de que eles acusam Paulo”.]
31 Nĩ ũndũ ũcio thigari ikĩoya Paũlũ ũtukũ o ta ũrĩa ciaathĩtwo, ikĩmũtwara o nginya Antipatiri.
Então os soldados cumpriram a ordem dada {aquilo que [o comandante ]lhes tinha ordenado}, [levando consigo esta carta. Foram buscar Paulo e ]o levaram consigo durante a noite até a [cidade de ]Antipátride.
32 Naguo mũthenya ũyũ ũngĩ igĩtiga thigari iria ciathiiaga ihaicĩte mbarathi ithiĩ nake, nacio igĩcooka nyũmba ciao.
No dia seguinte, os soldados da infantaria voltaram ao quartel [em Jerusalém ]e os soldados da cavalaria continuavam acompanhando Paulo.
33 Thigari icio cia mbarathi ciakinya Kaisarea, ikĩnengera barũthi marũa na ikĩneana Paũlũ kũrĩ we.
Quando os da cavalaria que escoltavam Paulo chegaram a Cesareia, entregaram a carta ao governador e entregaram Paulo nas mãos dele. [Depois, os cavaleiros voltaram a Jerusalém. ]
34 Nake barũthi aathoma marũa, akĩũria kũrĩa Paũlũ oimĩte. Rĩrĩa aamenyire atĩ oimĩte Kilikia,
O governador leu a carta e depois disse a Paulo: “De que província você é natural?” [Paulo respondeu, ]“Sou da [província da ]Cilícia”.
35 akĩmwĩra atĩrĩ, “Ngaathikĩrĩria ciira waku andũ arĩa magũthitangĩte mooka.” Agĩcooka agĩathana Paũlũ aikare arangĩrĩtwo kũu nyũmba-inĩ ya ũthamaki ya Herode.
Então o governador disse: “Quando as pessoas que o acusam tiverem chegado, eu escutarei [aquilo que cada um de vocês disser ]e depois julgarei o seu caso”. Então ele mandou que Paulo fosse guardado {que os [soldados ]guardassem Paulo} no palácio que o Rei Herodes [mandara construir].

< Atũmwo 23 >