< Atũmwo 20 >

1 Na rĩrĩ, ngũĩ ĩyo yarĩkia gũthira, Paũlũ agĩtũmanĩra arutwo, na aarĩkia kũmomĩrĩria, akĩmoigĩra ũhoro agĩthiĩ Makedonia.
Logo que tudo se acalmou, Paulo reuniu os irmãos e conversou com eles para animá-los. Depois, ele se despediu e foi para a Macedônia.
2 Agĩtuĩkanĩria mĩena ya kuo, akĩaragia ciugo nyingĩ cia kũũmĩrĩria andũ, na marigĩrĩrio agĩkinya bũrũri wa Ũyunani,
Ele viajou por aquela região, compartilhando muitas palavras de encorajamento com as pessoas que criam e, então, viajou para a Grécia.
3 kũrĩa aaikarire mĩeri ĩtatũ. Hĩndĩ ĩrĩa Paũlũ eeharagĩria kũhaica marikabu athiĩ Suriata, agĩtua itua gũcookera Makedonia, tondũ Ayahudi nĩmaciirĩire kũmwĩka ũũru.
Após ter ficado uma temporada de três meses lá e, exatamente quando estava próximo de sua viagem para a Síria, soube que os judeus estavam tramando contra ele. Assim, ele decidiu voltar pela Macedônia.
4 Paũlũ aathiire marĩ hamwe na Sopatiro mũrũ wa Puro, mũndũ wa kuuma Berea, na Arisitariko, na Sekundo, andũ a kuuma Thesalonike, na Gayo wa kuuma Deribe, o hamwe na Timotheo, ningĩ na Tikiko, na Tirofimo, andũ a kuuma bũrũri wa Asia.
Ele teve como companheiros de viagem as seguintes pessoas: Sópatro, da cidade de Bereia, filho de Pirro, Aristarco e Segundo, de Tessalônica, Gaio de Derbe, Timóteo, Tíquico e Trófimo, da província da Ásia.
5 Andũ acio magĩthiĩ mbere magĩtweterera kũu Teroa.
Eles seguiram na frente e esperaram por nós na cidade de Trôade.
6 No ithuĩ tũkĩhaica marikabu, tũkiuma Filipi thuutha wa Gĩathĩ kĩa Mĩgate ĩtarĩ Mĩĩkĩre Ndawa ya Kũimbia, na thuutha wa mĩthenya ĩtano, tũgĩkora andũ arĩa angĩ kũu Teroa, nakuo tũgĩikara mĩthenya mũgwanja.
Depois da Festa dos Pães sem Fermento, nós saímos de barco da cidade de Filipos e os encontramos cinco dias depois em Trôade, onde ficamos por uma semana.
7 Mũthenya wa mbere wa kiumia nĩtwagomanire hamwe nĩguo twenyũre mũgate. Paũlũ akĩarĩria andũ, na tondũ nĩatanyĩte gũthiĩ mũthenya ũcio warũmĩrĩire-rĩ, agĩthiĩ na mbere kwaria nginya ũtukũ gatagatĩ.
Era o primeiro dia da semana, e nós nos reunimos para partir o pão, enquanto Paulo falava para o povo. Ele estava planejando sair na manhã seguinte e, assim, continuou a falar até à meia-noite.
8 Nĩ kwarĩ na matawa maingĩ maakanaga kũu nyũmba ya igũrũ kũrĩa twagomanĩte.
(O salão no andar superior, onde estávamos reunidos era iluminado por vários lampiões.)
9 Nake mwanake wetagwo Eutiko aikarĩte ndirica-inĩ, na o ũrĩa Paũlũ aathiaga na mbere na kwaria-rĩ, noguo mwanake ũcio akĩragĩrĩria gũtoorio nĩ toro. Rĩrĩa aakomire, akĩgũa thĩ kuuma ngoroba ya gatatũ nao mamuoya magĩkora nĩ mũkuũ.
Um jovem, chamado Êutico, estava sentado na janela e começou a se sentir muito sonolento. Enquanto Paulo continuava a falar, Êutico dormiu e caiu do terceiro andar. Quando eles o levantaram do chão, ele estava morto.
10 Paũlũ agĩikũrũka, agĩkomera mwanake ũcio akĩmũkumbatĩria akĩmeera atĩrĩ, “Tigai kũmaka, arĩ muoyo!”
Paulo desceu, inclinou-se sobre o corpo do rapaz e o abraçou. Paulo disse: “Não se preocupem! Ele está vivo.”
11 Agĩcooka akĩambata nyũmba ya igũrũ, akĩenyũra mũgate na akĩrĩa. Na thuutha wa kũmaarĩria nginya gũgĩkĩa-rĩ, akiuma kũu, agĩthiĩ.
Paulo subiu novamente para o salão, partiu o pão e o comeu junto com os outros que lá estavam. Ele continuou a conversar com eles até de madrugada e, depois, foi embora.
12 Nao andũ makĩinũkia mwanake ũcio arĩ muoyo, na mahooreire ngoro mũno.
Eles levaram o jovem Êutico para casa vivo e bem e ficaram muito agradecidos por isso.
13 No ithuĩ tũgĩthiĩ mbere tũgĩtoonya marikabu tũgĩthiĩ nginya Aso, kũrĩa twathiire tũkĩoyaga Paũlũ. Aathondekete mũbango ũyũ mbere tondũ we athiĩte kũu magũrũ.
Nós fomos na frente e embarcamos para o porto de Assôs. Chegando lá, deveríamos esperar por Paulo, que tinha decidido viajar a pé.
14 Hĩndĩ ĩrĩa aatũtũngire kũu Aso, tũkĩmũkuua na marikabu, tũgĩthiĩ nginya Mitilene.
E ele, de fato, nos encontrou em Assôs. Ele embarcou, e todos fomos para a cidade de Mitilene.
15 Mũthenya ũcio ũngĩ warũmĩrĩire tũkĩhaica marikabu, tũgĩthiĩ tũgĩkinya harĩa haaringaine na Kio, na thuutha wa mũthenya ũcio tũgĩkinya Samo, naguo mũthenya ũcio ũngĩ warũmĩrĩire, tũgĩkinya Mileto.
Partindo dali, chegamos à ilha de Quios e, no dia seguinte, paramos por pouco tempo na ilha de Samos e, no dia seguinte, chegamos ao porto de Mileto.
16 Paũlũ nĩatuĩte itua rĩa gũthiĩ ahĩtũkĩte Efeso na marikabu nĩguo ndagate mahinda kũu bũrũri wa Asia, nĩ ũndũ nĩehĩkaga nĩguo kwahoteka akinye Jerusalemu, mũthenya wa Bendegothito.
Paulo tinha planejado não parar em Éfeso, pois não queria se demorar na província da Ásia. Ele estava ansioso para chegar em Jerusalém a tempo do Dia de Pentecostes.
17 Paũlũ arĩ kũu Mileto, agĩtũmana Efeso, agĩĩta athuuri a kanitha moke harĩ we.
De Mileto, Paulo enviou uma mensagem aos presbíteros da igreja de Éfeso.
18 Nao maakinya, akĩmeera atĩrĩ, “Inyuĩ nĩ mũũĩ ũrĩa ndaatũũraga ihinda rĩrĩa rĩothe ndaaikarire na inyuĩ, kuuma o mũthenya wa mbere ũrĩa ndookire bũrũri wa Asia.
Quando eles chegaram, Paulo lhes disse: “Vocês sabem como eu sempre me comportei enquanto estive com vocês, desde o primeiro dia em que eu cheguei na província da Ásia.
19 Nĩndatungatĩire Mwathani ndĩnyiihĩtie mũno na ndĩ na maithori, o na gũtuĩka nĩndageririo mũno nĩ ũndũ Ayahudi nĩmaathugundaga kũnjĩka ũũru.
Eu servi ao Senhor com humildade e lágrimas. Eu suportei os problemas e a tensão causados pelas conspirações dos judeus contra mim.
20 Inyuĩ nĩmũũĩ atĩ ndirĩ ndatithia kũhunjia ũndũ o wothe ũngĩmũguna no ndĩmũrutagĩra mbere ya andũ othe na ngathiiaga o nyũmba o nyũmba.
No entanto, eu nunca deixei de ajudar vocês e de ensinar em público e também de casa em casa.
21 Na ngoimbũrĩra Ayahudi o hamwe na Ayunani atĩ no nginya magarũrũke kũrĩ Ngai na ũndũ wa kwĩrira na magĩe na wĩtĩkio thĩinĩ wa Mwathani witũ Jesũ.
Eu disse, tanto aos judeus quanto aos gregos, que deviam se arrepender, buscar a Deus e terem fé em nosso Senhor Jesus Cristo.
22 “Na rĩrĩ, nĩ ũndũ wa kũringĩrĩrio nĩ Roho Mũtheru, ndĩrathiĩ Jerusalemu itekũmenya maũndũ marĩa makaangora ndĩ kũu.
Agora, obedecendo ao Espírito, vou para Jerusalém, não sabendo o que irá acontecer comigo lá.
23 Ũndũ ũrĩa njũũĩ tu nĩ atĩ, Roho Mũtheru nĩandaaraga atĩ matũũra-inĩ mothe, njeera na mathĩĩna nĩcio injetereire.
Tudo o que sei é que, em toda a cidade que visito, o Espírito Santo me avisa que tanto a prisão quanto o sofrimento me acompanharão.
24 No rĩrĩ, ndirona gũtũũra muoyo kũrĩ na bata harĩ niĩ, korwo no ndĩĩkie ihenya na ndĩĩkie wĩra ũrĩa Mwathani Jesũ aaheete, na nĩguo wĩra wa kuumbũra Ũhoro-ũrĩa-Mwega wa wega wa Ngai.
Mas, não considero que a minha vida tenha um valor assim tão grande para mim. Pois, eu apenas quero completar a minha missão e o trabalho que o Senhor Jesus me deu de anunciar as boas novas da graça de Deus.
25 “Na rĩu nĩnjũũĩ gũtirĩ o na ũmwe thĩinĩ wanyu wa andũ arĩa ndanathiĩ ngĩhunjagĩria ũhoro wa ũthamaki ũgacooka kũnyona rĩngĩ.
Agora, eu tenho certeza de uma coisa: de que vocês, para quem eu anunciei o Reino de Deus, não me verão novamente.
26 Nĩ ũndũ ũcio, ngũmwĩra ũmũthĩ atĩ gũtirĩ thakame ya mũndũ o na ũmwe ngoorio.
Assim, declaro a vocês, hoje, que eu não sou responsável caso alguém se perca.
27 Nĩ ũndũ niĩ ndirĩ ndatithia kũmũhunjĩria wendi wa Ngai ũrĩ wothe.
Eu não hesitei em contar a vocês tudo o que Deus queria que soubessem.
28 Mwĩmenyererei inyuĩ ene, na mũmenyerere rũũru ruothe rũrĩa Roho Mũtheru amũtuĩte arori aruo. Tuĩkai arĩithi a kanitha wa Ngai, ũrĩa aagũrire na thakame yake mwene.
Cuidem-se e cuidem também de todo o rebanho que o Espírito Santo lhes deu para que o acompanhem e o guardem. Cuidem da igreja de Deus, a qual ele comprou com o sangue do seu próprio Filho.
29 Nĩnjũũĩ atĩ ndaarĩkia gũthiĩ, njũũi ndĩĩani nĩigooka gatagatĩ-inĩ kanyu na itigacaaĩra rũũru rũrũ.
Eu sei que, depois que eu for embora, lobos ferozes chegarão para atacá-los e irão espalhar o rebanho.
30 O na ningĩ kuuma harĩ inyuĩ nĩgũkoimĩra andũ, na mogomie ũhoro-wa-ma nĩgeetha maguucĩrĩrie arutwo mamarũmĩrĩre.
Surgirão, dentro do seu próprio grupo, homens que irão torcer o que é certo e bom para conseguirem seguidores para eles mesmos.
31 Nĩ ũndũ ũcio ikaragai mwĩhũgĩte! Ririkanai atĩ ihinda rĩa mĩaka ĩtatũ ndirĩ ndatigithĩria gutaara o ũmwe wanyu ũtukũ na mũthenya ngĩitaga maithori.
Então, cuidado! Não se esqueçam de que, por três anos, eu os ensinei por dias e noites, derramando lágrimas por vocês.
32 “Na rĩu ngũmũneana kũrĩ Ngai o na kũrĩ ũhoro wa wega wake, ũrĩa ũngĩhota kũmwaka wega mũrũme na mũgĩe na igai hamwe na andũ arĩa othe matheretio.
Agora, eu os deixo aos cuidados de Deus e com a mensagem de sua graça, ele que é capaz de fortalecê-los e de lhes dar a herança que pertence a todos os que se mantêm firmes com ele.
33 Niĩ ndirĩ ndacuumĩkĩra betha kana thahabu, o na kana nguo ya mũndũ o wothe.
Eu nunca desejei a prata, o ouro ou as roupas de ninguém.
34 Inyuĩ ene nĩmũũĩ atĩ ndaarutaga wĩra na moko makwa nĩ ũndũ wa mabata makwa niĩ mwene, na mabata ma andũ arĩa ndakoragwo nao.
Vocês sabem que eu trabalhei com minhas próprias mãos para suprir tudo o que eu e os que me acompanhavam precisávamos.
35 Maũndũ-inĩ marĩa mothe ndeekire, nĩndamuonirie atĩ no nginya tũteithagie andũ arĩa matarĩ hinya, na ũndũ wa kũruta wĩra mũritũ ta ũcio, tũkĩririkanaga ciugo iria ciaririo nĩ Mwathani Jesũ we mwene rĩrĩa oigire atĩrĩ, ‘Kũheana nĩ kũrĩ irathimo nyingĩ gũkĩra kũheo.’”
Em tudo o que fiz, mostrei-lhes que devemos trabalhar para ajudar os mais fracos, sempre nos lembrando das palavras do Senhor Jesus: ‘Há mais felicidade em dar do que em receber.’”
36 Aarĩkia kuuga ũguo, agĩturia ndu hamwe nao othe makĩhooya.
Quando ele acabou de falar, ajoelhou-se e orou com todos eles.
37 Nao othe makĩrĩra makĩmũhĩmbagĩria na makĩmũmumunya.
Eles todos choraram ao abraçá-lo e beijá-lo.
38 Ũndũ ũrĩa wamekĩrire kĩeha mũno makĩria, nĩ ũrĩa aameerire atĩ matigacooka kũmuona ũthiũ rĩngĩ. Magĩcooka makĩmumagaria nginya marikabu-inĩ.
O que mais os entristeceu foi ele ter dito que eles nunca mais o veriam de novo. Então, eles o acompanharam até o navio.

< Atũmwo 20 >