Atũmwo 2
1 Hĩndĩ ĩrĩa mũthenya wa Bendegothito wakinyire-rĩ, acio othe magĩkorwo maarĩ handũ hamwe.
Bedigosidi eso (Ha: i Manu Gamibi Lolo Nasu) da doaga: loba, Yesu Ea hou lalegagui dunu huluane da diasu afadafa amo ganodini gilisili esalebe ba: i.
2 Na o rĩmwe mũgambo ta wa rũhuho rũnene rũkũhurutana na hinya ũgĩũka kuuma igũrũ, ũkĩiyũra nyũmba yothe ĩrĩa maaikarĩte.
Hedolowane, muagado fo bagade ea sia: agoane gulibagei, isu bagadewane diasu ganodini gulibagesu.
3 Makĩona kĩndũ gĩatariĩ ta nĩnĩmbĩ cia mwaki iria ciagayũkanĩte igĩikara igũrũ rĩa mũndũ o mũndũ.
Amalalu, dunu huluane ilia da lalu gona: su ea ba: su agoane dunu eno dunu eno amo da: iya wilalebe agoane ba: i.
4 Othe makĩiyũrio Roho Mũtheru na makĩambĩrĩria kwaria na thiomi ingĩ o ta ũrĩa Roho aamahotithirie.
Amalalu, ilia huluane da Gode Ea A: silibu Hadigidafa Gala amoga nabai ba: i. A: silibu da ilima gasa iabeba: le, ilia sia: hisu hisu amoga sia: nanebe ba: i.
5 Na rĩrĩ, kũu Jerusalemu nĩ gwaikaraga Ayahudi etigĩri Ngai kuuma ndũrĩrĩ-inĩ ciothe cia thĩ.
Amo esoha, eno Godema dawa: su Yu dunu, ilia eno osobo bagade soge huluane amoga Yelusaleme moilai bai bagade amoga misi esalu.
6 Rĩrĩa maiguire mũgambo ũcio, gĩkundi kĩa andũ gĩgĩcookanĩrĩra kĩgegete, tondũ o mũndũ aamaiguaga makĩaria na rũthiomi rwake kĩũmbe.
Amo gulibagesu amola sia: hisu hisu ilia nababeba: le, dunu bagohame gilisi. Ilia huluane ilia sia: dafa amoga Yesu Ea fa: no bobogesu dunu da sia: dalebe ba: loba, bagadewane fofogadigi.
7 Nao makĩgega mũno, makĩũrania atĩrĩ, “Githĩ andũ aya othe maraaria ti andũ a Galili?
Fofogadigili, ilia amane sia: i, “Amo dunu waha sia: hisu hisu sia: dalebe, ilia da Ga: lili dunu fawane.
8 Nĩ kĩĩ kĩratũma mũndũ o mũndũ witũ amaigue makĩaria na rũthiomi rwa kũrĩa aaciarĩirwo?
Amaiba: le, ilia ninia sia: dafa amoga habodane sia: dalula: ?
9 Andũ a Parithi, na a Media, na a Elamu; o na andũ arĩa matũũraga Mesopotamia, na Judea, na Kapadokia, na Ponto, na Asia,
Ninia soge da hisu hisu bagohame. Amo da Badia, Midia, Ilame, Mesoubouda: imia, Yudia, Ga: badousia, Bonadase amola A: isia.
10 na Firigia, na Pamufilia, na Misiri, na mĩena ya Libia ĩrĩa ĩrĩ gũkuhĩ na Kurene, na ageni a kuuma Roma,
Falidia, Ba: mafilia, Idibidi, Libia soge (Sailini gadenene soge), amo soge huluane amoga ninia misi. Mogili ninia da Louma sogega esala dunu.
11 (Ayahudi hamwe na andũ arĩa meegarũrĩte magatuĩka Ayahudi); na andũ a Kirete, na a Arabia, tũramaigua makĩaria na thiomi ciitũ ũhoro wa magegania ma Ngai!”
Ninia mogili da Yu dunu, mogili da Dienadaile dunu (Gode hame dawa: su dunu) amo sinidigili bu Yu dafawaneyale dawa: su fi amoma gilisi. Mogili ninia da Galidi amola Ala: ibia, amo sogega misi. Be ninia huluane da ninia sia: dafa amoga amo dunu ilia Gode Ea gasa bagade hawa: hamosu amo sia: dalebe naba.”
12 Mamakĩte na makagega makĩũrania atĩrĩ, “Ũũ nĩ kuuga atĩa?”
Fofogadigili amola gogolewane, ilia gilisili sia: dasu, “Amo mabe hou ea bai da adila: ?”
13 Amwe ao, o na kũrĩ ũguo, nĩmamathirĩkirie, makiuga atĩrĩ, “Aya nĩkũrĩĩo marĩĩtwo nĩ ndibei.”
Be mogili ilia Yesu Ea fa: no bobogesu dunu ilia hou ba: beba: le, oufesega: ne amane sia: i, “Amo dunu da adini ba: iba: le, feloale hamosa.”
14 Hĩndĩ ĩyo Petero akĩrũgama hamwe na arĩa ikũmi na ũmwe, akĩanĩrĩra na akĩarĩria gĩkundi kĩu kĩa andũ akĩmeera atĩrĩ, “Inyuĩ andũ aitũ Ayahudi o na inyuĩ inyuothe mũtũũraga Jerusalemu, rekei ndĩmũtaarĩrie ũhoro ũyũ; thikĩrĩriai wega ũrĩa nguuga.
Amalalu, Bida amola eno asunasi dunu gidayale, ilia wa: legadole, amola Bida da ha: giwane amo dunu huluanema amane sia: i, “Yu dunu amola Yelusalemega esala dunu huluane, nabima! Amo hou dilia waha ba: sa, amo ea bai na dilima olelemu.
15 Andũ aya ti arĩĩu, ta ũrĩa mũreciiria. Rĩu nĩ thaa ithatũ tu cia rũciinĩ!
Goe dunu, ilia da adini ba: i dilia dawa: sa. Hame mabu! Wali da hahabe fawane, 9ougologo fawane.
16 Aca gũtitariĩ ta ũguo, ũhoro ũyũ nĩguo warĩtio nĩ mũnabii Joeli, akiuga atĩrĩ:
Be amo hou dilia waha ba: sa da musa: balofede dunu Youele da agoane olelei, amane,
17 “‘Ngai ekuuga atĩrĩ, matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria nĩngaitĩrĩria andũ othe Roho wakwa. Ariũ na aarĩ anyu nĩmakarathaga mohoro, Aanake anyu nĩmakonaga cioneki, nao athuuri anyu marootage irooto.
‘Gode da amane sia: sa, ‘Soge wadela: mu eso gadenesea, Na da Na A: silibu Hadigidafa Gala osobo bagade fi dunu huluane ilima hano agoane sogadigimu. Dilia egefe amola didiwi, ilia da eno dunuma Na Sia: olelemu. Dilia ayeligi dunu da esala ba: la: lumu, amola dilia da: i dunu da simasia ba: mu.
18 O na ningĩ nĩngaitĩrĩria ndungata ciakwa cia arũme na cia andũ-a-nja Roho wakwa matukũ-inĩ macio, nacio nĩikarathaga mohoro.
Dafawane! Na hawa: hamosu dunu amola uda, ilima Na A: silibu Na da imunuba: le, ilia da Na sia: olelemu.
19 Nĩngonania morirũ kũu igũrũ matu-inĩ, na nyonanie ciama gũkũ thĩ, cia thakame, na cia mwaki, na cia ndogo ĩkwambata.
Na da muagado amo ganodini musa: hame ba: su dawa: digima: ne olelesu hamomu. Amola osobo bagadega gasa bagade hawa: hamomu. Dilia da maga: me, lalu bagade amola lalu mobi ba: mu.
20 Riũa nĩrĩkagarũrwo rĩtuĩke nduma, naguo mweri ũtuĩke ta thakame, mbere ya mũthenya ũcio mũnene wa Mwathani ũrĩa ũrĩ riiri gũkinya.
Eso da hadigi fisili amola oubi da haliga: iwane ba: mu, Amasea, Hina Gode amo Ea Eso bagadedafa amola hadigidafa da doaga: i dagoi ba: mu.
21 Na nĩgũgakinya atĩrĩ, atĩ mũndũ wothe ũgaakaĩra rĩĩtwa rĩa Mwathani nĩakahonokio.’
Amo esoga, nowa da Hina Ea Dioba: le, E ili gaga: ma: ne wele sia: sea, ilia da Gode Ea Gaga: su ba: mu!”
22 “Inyuĩ andũ aya a Isiraeli, thikĩrĩriai ũhoro ũyũ: Jesũ wa Nazarethi aarĩ mũndũ waheanĩtwo nĩ Ngai kũrĩ inyuĩ na ũndũ wa ciama, na morirũ, na cionereria, iria Ngai aaringire gatagatĩ-inĩ kanyu agereire harĩ we, o ta ũrĩa inyuĩ ene mũũĩ.
Dilia Isala: ili dunu huluane, nabima! Yesu, Na: salede dunu, E da musa: hame ba: su dawa: digima: ne olelesu liligi bagohame Gode Ea gasaga hamobeba: le, E da Hina Gode Ea Hou dilima moloiwane olelei. Dilia amo hou huluane dawa: Bai E da guiguda: hamoiba: le, dilia huluane ba: i dagoi.
23 Mũndũ ũyũ aaneanirwo moko-inĩ manyu, kũringana na ũrĩa Ngai aatuĩte na ũrĩa aamenyete o mbere; na inyuĩ, mũteithĩrĩirio nĩ andũ arĩa aaganu, mũkĩmũũraga na njĩra ya kũmwambithia mũtharaba-inĩ.
Amo hou, Gode da hanaiba: le, E da musa: dawa: lalu amola ilegei dagoi. Udigili hame, be hanaiba: le, Gode da Yesu dilima i. Amalalu, dilia da Yesu eno wadela: i hamosu dunu ilima i. Dilia sia: beba: le, ilia Yesu bulufalegeiga medole legei.
24 No Ngai akĩmũriũkia kuuma kũrĩ arĩa akuũ, akĩmuohora ruo-inĩ rwa gĩkuũ, tondũ gũtingĩahotekire atũũre anyiitĩtwo nĩkĩo.
Be Gode da Yesu uhini, wa: legadolesi dagoi. E da bogosu ea gasa bagade hou fisili, E da bogosu ganodini dialumu hamedei galu.
25 Tondũ Daudi oigire atĩrĩ ũhoro wake: “‘Nĩndonaga Mwathani arĩ mbere yakwa hĩndĩ ciothe. Tondũ arĩ guoko-inĩ gwakwa kwa ũrĩo-rĩ, ndingĩenyenyeka.
Da: ibidi da musa: , Yesu Ea hou olelema: ne, amane sia: i, ‘Na da Hina Gode mae yolele, na midadi esalu ba: i. E da mae yolesili, gadenene esalebeba: le, na da hame beda: mu.
26 Nĩ ũndũ ũcio ngoro yakwa nĩnjanjamũku, naruo rũrĩmĩ rwakwa rũgakena; o naguo mwĩrĩ wakwa nĩũgũtũũra ũrĩ na mwĩhoko,
Amaiba: le na da hahawane bagade, amola na da nodone sia: nana. Na da osobo bagade dunu fawane, be na da dafawane hamoma: beyale dawa: beba: le, hame beda: mu.
Dia da na a: silibu bogoi sogebi amoga hame yolesimu. Na da Di mae yolesili hawa: hamosu dunu esala. Amaiba: le, Di da na da: i hodo dasama: ne, bogoi uli dogoiga hame yolesimu (Hadēs g86)
28 Nĩũũmenyithĩtie njĩra cia muoyo; nĩũkanjiyũria gĩkeno ndĩ harĩa ũrĩ.’
Dia da esalusu logo ahoasu huluane nama olelei dogoi. Na amola Di, ani gilisili esalumuba: le, na da hahawane bagade ba: mu.”
29 “Ariũ na aarĩ a Ithe witũ, no ndĩmwĩre ndĩ na ũũmĩrĩru atĩ ithe witũ Daudi nĩakuire na agĩthikwo, na mbĩrĩra yake ĩrĩ o gũkũ nginya ũmũthĩ ũyũ.
Na fi dunu! Na da ninia aowalali ada, hina bagade Da: ibidi, amo ea hou dilima moloiwane olelemu. E da musa: bogole, uli dogone sali dagoi. Ea uli dogoi da guiguda: diala.
30 Nowe aarĩ mũnabii na nĩamenyete atĩ Ngai nĩamwĩrire na mwĩhĩtwa atĩ nĩagaikarĩria ũmwe wa rũciaro rwake gĩtĩ gĩake kĩa ũnene.
E da balofede dunu galu. Amola e da Gode Ea fa: no hahawane dogolegele imunu hou dawa: i galu. Gode Ea ilegele sia: i da E da Da: ibidi egaga dunu, Da: ibidi defele, hina bagade dunu hamomu.
31 Nĩ ũndũ nĩamenyete ũhoro ũcio mbere, nĩaririe ũhoro wa kũriũka gwa Kristũ, atĩ ndaatiganĩirio mbĩrĩra-inĩ, o na kana mwĩrĩ wake ũkĩbutha. (Hadēs g86)
Da: ibidi da Gode Ea fa: no hamomu hou ba: beba: le, e da Mesaia Ea bu uhini wa: legadomu olelei amane, “Gode da bogosu sogebi amo ganodini amo dunu hame yolesi. Ea da: i hodo da bogoi uli dogoi ganodini dasai hame ba: i.” (Hadēs g86)
32 Ngai nĩariũkĩtie Jesũ ũcio, na ithuĩ ithuothe tũrĩ aira a ũhoro ũcio.
Defea! Amo Yesu Hi da bogole, Gode da E uhini bu wa: legadolesi dagoi. Amo hou huluane ninia ba: su.
33 Kuona atĩ nĩatũũgĩrĩtio guoko-inĩ kwa ũrĩo kwa Ngai, na nĩamũkĩrire kĩĩranĩro kĩa Roho Mũtheru kuuma kũrĩ Ithe, nake nĩatũitĩrĩirie Roho ta ũrĩa mũrona rĩu na mũkaigua.
E da wa: legadole, wali Ea ada Gode Ea lobo dafadili fisa. Gode Ea musa: olelei agoane, E da Gode Ea A: silibu Hadigidafa Gala lai dagoi. Amo hahawane dogolegele iasu E da ninima i dagoi, amo hou dilia waha ba: sa.
34 Nĩgũkorwo Daudi ndaambatire agĩthiĩ igũrũ, no nĩoigire atĩrĩ, “‘Mwathani nĩeerire Mwathani wakwa atĩrĩ: “Ikara guoko-inĩ gwakwa kwa ũrĩo,
Da: ibidi da Yesu defele, Hebene diasuga hame heda: i. Be Da: ibidi da amane sia: i, ‘Hina (Gode) da na Hina Gode Ema amane sia: i, ‘Na lobodafadili fili,
35 o nginya rĩrĩa ngaatua thũ ciaku gaturwa ka makinya maku.”’
ouesalu, amoganini Dia ha lai dunu amo Dia emo ligisisu hamoma: ne na da hasalimu,’ amane sia: i.
36 “Nĩ ũndũ ũcio andũ othe a Isiraeli nĩmamenye atĩrĩ: Ngai nĩ atuĩte Jesũ, o ũcio mwambire, Mwathani na Kristũ.”
Amaiba: le, Isala: ili dunu huluane, dawa: ma! Yesu, (dilia da bulufalegeiga fuga: i amo dunu), Gode da E Hina Gode amola Mesaia, hamoi dagoi!”
37 Rĩrĩa andũ maiguire ũhoro ũcio, ũkĩmatheeca ngoro, makĩũria Petero na atũmwo acio angĩ atĩrĩ, “Ariũ a Baba, twagĩrĩirwo nĩ gwĩka atĩa?”
Dunu huluane, amo sia: nababeba: le, ilia dogo dadiga gala: i agoane se bagade nabi. Ilia da Bida amola eno asunasi dunu ilima amane adole ba: i. “Nola! Ninia adi hamoma: bela: ?”
38 Nake Petero akĩmacookeria atĩrĩ, “Mwĩrirei na mũbatithio mũndũ o mũndũ thĩinĩ wa rĩĩtwa rĩa Jesũ Kristũ, nĩguo mũrekerwo mehia manyu. Na inyuĩ nĩ mũkwamũkĩra kĩheo kĩa Roho Mũtheru.
Bida da ilima bu adole i, “Dilia afae afae dilia wadela: i hou yolesili, sinidigili, Godema buhagima. Amasea, Yesu Gelesu Ea Dioba: le, ba: bodaise hamoma. E da dilia wadela: i hou gogolema: ne olofole, Gode Ea hahawane dogolegele iasu liligi (Gode Ea A: silibu Hadigidafa Gala) dilima imunu.
39 Kĩĩranĩro gĩkĩ nĩ kĩanyu na ciana cianyu, na andũ arĩa othe marĩ kũraya, na andũ arĩa othe Mwathani Ngai witũ ageeta moke harĩ we.”
Amo hahawane iasu, Gode da dilima, dilia mano, amola sedaga esala dunu, ilima imunusa: E da ilegele sia: i galu. Ninia Hina Gode da nowa dunuma E da misa: ne sia: sa, E da amo dunuma imunu.”
40 Akĩmataara na ciugo ingĩ nyingĩ, akĩmakaanagia; na akĩmathaitha, akĩmeera atĩrĩ, “Mwĩhonokiei kuuma kũrĩ rũciaro rũrũ ruogomu.”
Bida da Godema misa: ne sia: bagade ilima olelei. E amane sia: i, “Se dabe iasu bagade da dilia wadela: i fi dunu ilima doaga: mu. Amo mae lama: ne, dilia hou afadenema!”
41 Andũ arĩa meetĩkĩrire ndũmĩrĩri yake makĩbatithio, na mũthenya ũcio makĩongerereka andũ ta ngiri ithatũ.
Dunu bagohame da ea sia: dafawaneyale dawa: beba: le, hanoga fane salasu hou hamoi. Amo esoha dunu 3000 agoane, ilia da Yesu Ea fa: no bobogesu dunu gilisisu ilima madelai dagoi.
42 Nao nĩmerutĩire kũgwatĩria ũrutani wa atũmwo, na ngwatanĩro-inĩ, na ũhoro-inĩ wa kwenyũrana mũgate, na kũhooya.
Ilia da eso huluane asunasi dunu ilia olelesu nabasu. Ilia gilisili, Yesu Ea fa: no bobogesu fi hamone, Yesu Ea lolo nawane Godema sia: ne gadolalu.
43 Andũ othe makĩiyũrwo nĩ guoya, nao atũmwo magĩĩka morirũ maingĩ, na makĩringa ciama.
Asunasi dunu da musa: hame ba: su gasa bagade dawa: digima: ne olelesu bagohame hamobeba: le, dunu huluane da bagadewane fofogadigi.
44 Andũ arĩa othe meetĩkĩtie maarĩ hamwe, na nĩmagwatanagĩra indo ciothe.
Dafawaneyale dawa: su dunu huluane gilisili fi afadafa hamone, ilia liligi huluane gilisili gagui.
45 Makĩendia ithaka ciao na indo ciao, makaheaga mũndũ o wothe kũringana na bata wake.
Ilia da soge, diasu amola eno liligi bidi lale, amo muni lai da ilia fi ganodini hame gagui dunu ilima iasu.
46 O mũthenya nĩmagomanaga hekarũ-inĩ. Nĩmenyũraga mũgate marĩ mĩciĩ-inĩ yao, na makarĩĩanĩra marĩ na gĩkeno, na marĩ na ngoro theru,
Eso huluane ilia Debolo Diasu ganodini gilisisu. Amola ilia diasudafa amo ganodini ilia ha: i nanu, ilia hou fonobole, hahawane nasu.
47 makagoocaga Ngai, na magetĩkĩrĩka kũrĩ andũ othe. Nake Mwathani nĩongagĩrĩra thiritũ-inĩ yao andũ arĩa maahonokaga o mũthenya.
Eso huluane ilia Godema nodone sia: su. Dunu huluane da ilima hahawane galu. Amola eso huluane Hina Gode Yesu da ilia gilisisuma madelagima: ne, eno gaga: i dunu hiougi.
