Atũmwo 14
1 Na rĩrĩ, Paũlũ na Baranaba marĩ kũu Ikonia, magĩtoonya thunagogi ya Ayahudi o ta mũtugo. Marĩ kũu makĩaria na ũhoti mũingĩ mũno o nginya Ayahudi aingĩ na andũ-a-Ndũrĩrĩ magĩĩtĩkia.
在以哥念发生了相同的事情。保罗和巴拿巴来到犹太人的会堂讲道。他们的言语如此令人信服，很多犹太人和说希腊语的朝拜者都相信了耶稣。
2 No Ayahudi arĩa maaregire gwĩtĩkia nĩmathogothire andũ-a-Ndũrĩrĩ, makĩmathũkia meciiria nĩgeetha mookĩrĩre ariũ na aarĩ a Ithe witũ.
但那些拒绝相信耶稣的犹太人，却去煽动异教徒的情绪，毒害他们的心，让他们反对信徒。
3 Nĩ ũndũ ũcio Paũlũ na Baranaba magĩikara kũu ihinda iraaya, makĩaria marĩ na ũcamba nĩ ũndũ wa Mwathani, o we wekĩrire ndũmĩrĩri ya wega wake hinya na ũndũ wa kũmahotithia kũringa ciama na morirũ.
但保罗和巴拿巴在那里停留了很久，以主为名勇敢传道，主也通过他们实现了神迹奇事，以此证实他的恩典之道。
4 Andũ a itũũra rĩu inene makĩgayũkana; amwe magĩĩtĩkania na Ayahudi, nao arĩa angĩ magĩĩtĩkania na atũmwo.
于是城里民众分成了两派，一派服从犹太人，一派支持使徒。
5 Nĩ kwarĩ na ndundu yathugundĩtwo nĩ andũ-a-Ndũrĩrĩ na Ayahudi, hamwe na atongoria ao, nĩguo mameeke ũũru, na mamahũũre na mahiga nyuguto.
但随后异教徒、犹太人以及他们的首领，决定攻击保罗和巴拿巴，用石头打他们。
6 No nao makĩmenya ũhoro ũcio, na makĩũrĩra matũũra manene ma bũrũri wa Likaonia, na nĩmo Lisitera, na Deribe, o na bũrũri ũrĩa wagũthiũrũrũkĩirie,
但两人发现了这个阴谋，于是逃到吕高尼地区，来到路司得和特庇这两座城，
7 kũrĩa maathiire na mbere kũhunjia ũhoro mwega.
在那里传递福音。
8 Nakuo kũu Lisitera nĩ kwarĩ mũndũ warĩ mwonju magũrũ, na aatũũrĩte arĩ mwonju kuuma gũciarwo na ndetwarĩte na magũrũ o narĩ.
路司得城有一个残疾人，双脚都动不了。他生下来就瘸腿，从未走过路。
9 Nake agĩthikĩrĩria Paũlũ akĩaria. Paũlũ aamũrora, akĩona atĩ aarĩ na wĩtĩkio wa kũhonio,
他坐在那里听保罗讲道。当保罗看向他，发现相信上帝可以将他治愈，
10 akĩmwĩta na mũgambo mũnene, akĩmwĩra atĩrĩ, “Rũgama na magũrũ maku!” Na o hĩndĩ ĩyo, mũndũ ũcio akĩrũga na igũrũ, akĩambĩrĩria gwĩtwara.
于是保罗大声说：“用你的双脚站起来吧！”那人就跳起来，开始行走。
11 Rĩrĩa gĩkundi kĩu kĩa andũ kĩonire ũrĩa Paũlũ eekĩte, gĩkĩanĩrĩra na rũthiomi rwa Likaonia gĩkiuga atĩrĩ, “Ngai nĩciikũrũkĩte kũrĩ ithuĩ itariĩ ta andũ!”
目睹保罗所为，众人用吕高尼语大声说：“上帝以人的样子降临到我们中间！”
12 Magĩĩta Baranaba Zeu, nake Paũlũ makĩmwĩta Herime tondũ nĩwe warĩ mwaria ũrĩa mũnene.
于是他们称巴拿巴为希腊神宙斯，称保罗为赫米，因为大部分时候都是保罗在讲话。
13 Mũthĩnjĩri-ngai ya Zeu, ũrĩa hekarũ yake yarĩ o hau nja ya itũũra, akĩrehe ndegwa na mahũa maatumĩtwo ta thũmbĩ hau kĩhingo-inĩ gĩa itũũra inene, tondũ we na gĩkundi kĩu kĩa andũ nĩmendaga kũmarutĩra magongona.
城门外一座宙斯庙的祭司，牵来几头公牛、手拿花环来到城门处，打算在众人面前进行献祭。
14 No rĩrĩa atũmwo acio Baranaba na Paũlũ maaiguire ũguo, magĩtembũranga nguo ciao, makĩhanyũka, magĩtoonya kũrĩ kĩrĩndĩ, makĩanagĩrĩra atĩrĩ,
但巴拿巴和保罗两个使徒听说这个消息，便撕开衣服，跳进民众中大喊：
15 “Andũ aya, mũreka ũguo nĩkĩ? Ithuĩ tũrĩ o andũ ta inyuĩ. Tũmũreheire ũhoro mwega, wa kũmwĩra mũgarũrũke mũtigane na maũndũ marĩa matarĩ kĩene, mũcookerere Ngai ũrĩa ũtũũraga muoyo, o we ũrĩa wombire igũrũ na thĩ na iria na indo ciothe iria irĩ kuo.
“各位，怎么能这么做呢？我们也是人，天性与你们一样，我们来此向你们传递福音，就是为了让你们远离这些毫无意义的事，归从永生的上帝，就是那位创造天地大海和世间万物的上帝。
16 Tene, nĩarekereirie ndũrĩrĩ ciothe ithiiage na mĩthiĩre yacio nyene,
在过往的世界里，他允许各国各行其道，
17 no ndaigana gwĩtiga atarĩ na ũira wa kuonania atĩ arĩ kuo: nĩamuonetie ũtugi na ũndũ wa kũmuurĩria mbura yumĩte igũrũ na kũmũhe magetha hĩndĩ ya kĩmera; nĩamũheaga irio nyingĩ na akaiyũria ngoro cianyu na gĩkeno.”
尽管如此，他仍然通过行善事留下证明，向你们送来天堂之雨和四季的作物，为你们提供所需的食物，为你们心中带来快乐。”
18 No o na maarĩtie ciugo icio, nĩ maarĩ na wĩra mũritũ wa kũgiria gĩkundi kĩu kĩa andũ kĩmarutĩre igongona.
这番话勉强说服了众人，不再向他们献祭。
19 Na rĩrĩ, hĩndĩ ĩyo Ayahudi angĩ magĩũka moimĩte Antiokia na Ikonia, nao makĩguucĩrĩria gĩkundi kĩu kĩa andũ, gĩgĩcooka mwena wao. Gĩkundi kĩu gĩkĩhũũra Paũlũ na mahiga nyuguto, na gĩkĩmũkururia, gĩkĩmũruta nja ya itũũra, gĩĩciirĩtie nĩ mũkuũ.
但有些来自安提阿和以哥念的犹太人，成功挑唆民众用石头打保罗，然后以为他死了，就把他拖到城外。
20 No arutwo maarĩkia kũmũrigiicĩria, agĩũkĩra agĩcooka itũũra-inĩ. Mũthenya ũcio ũngĩ warũmĩrĩire, we na Baranaba makiuma kũu magĩthiĩ Deribe.
但就在信徒们围着他时，他竟然站起来，走回了城里。第二天，他跟巴拿巴一同到特庇去。
21 Paũlũ wa Baranaba makĩhunjia ũhoro mwega itũũra-inĩ rĩu na magĩtũma andũ aingĩ matuĩke arutwo. Magĩcooka makĩhũndũka magĩthiĩ Lisitera, na Ikonia, na Antiokia,
他们在那里向众人传递福音，让许多人都成为信徒，然后他们又回到路司得、以哥念和安提阿。
22 magĩĩkagĩra arutwo hinya na kũmomĩrĩria nĩgeetha matũũre marũmĩtie wĩtĩkio. Makameeraga atĩrĩ, “No nginya ithuĩ tũgerere mathĩĩna-inĩ maingĩ nĩguo tũtoonye ũthamaki-inĩ wa Ngai.”
他们鼓励信徒坚定信念，守住心中对耶稣的信，他们说：“只有经历诸多苦难，我们才能进入上帝之国。”
23 Paũlũ na Baranaba makĩmaamũrĩra athuuri a kanitha na makĩhooya Ngai mehingĩte kũrĩa irio, makĩmaneana kũrĩ Mwathani, o we ũrĩa meehokete.
两人为每个教会指派了长老，然后与众人一起祈祷和禁食，之后就将他们交给所信的主，受到主的关怀，
24 Thuutha wa gũtuĩkanĩria Pisidia, magĩkinya Pamufilia,
然后经过彼西底来到旁非利亚。
25 na maarĩkia kũhunjia kiugo kũu Periga, magĩikũrũka magĩthiĩ Atalia.
在别加讲道以后，他们又继续去往亚大利，
26 Moima Atalia makĩhaica marikabu, magĩcooka Antiokia, o kũrĩa maahoeirwo wega wa Ngai mbere nĩ ũndũ wa wĩra ũrĩa maarĩkĩtie kũruta.
从那里坐船返回安提阿，那里是他们旅程的起点，也是在那里受到上帝的恩典，致力于完成自己的使命，如今使命已经达成。
27 Maakinya kũu magĩcookanĩrĩria andũ a kanitha hamwe, makĩmeera ũrĩa wothe Ngai ekĩte agereire harĩo na ũrĩa aahingũrĩire andũ-a-Ndũrĩrĩ mũrango wa gwĩtĩkia.
他们抵达目的地后就召集教会的众人，讲述了上帝通过他们所做的一切，以及他如何向信他的异教徒敞开大门。
28 Nao magĩikara na arutwo kũu ihinda iraaya.
随后两人与信徒们一起生活了很久。
