Atũmwo 13
1 Na rĩrĩ, kanitha-inĩ wa Antiokia nĩ kwarĩ na anabii na arutani: nao nĩo Baranaba, na Simeoni ũrĩa wetagwo na rĩĩtwa rĩngĩ Nigeri, na Lukio ũrĩa woimĩte Kurene, na Manaeni (ũrĩa wareranĩirio na Herode ũrĩa mũthamaki), o na Saũlũ.
Mu mubungano waku Antiyokeya mwalikuba bashinshimi ne beshikwiyisha aba; Banabasi ne Shimoni walikukwiweti muntu mushipa, ne Lusiya waku Kulene, ne Manaeni uyo walalelwa pamo ne Mwami Helode, kayi ne Saulo.
2 Rĩrĩa mahooyaga Mwathani mehingĩte kũrĩa irio, Roho Mũtheru akiuga atĩrĩ, “Nyamũrĩrai Baranaba na Saũlũ nĩ ũndũ wa wĩra ũrĩa ndĩmetĩire.”
Busuba nabumbi mpobalabungana kwambeti bamutembaule Lesa, ne kwambeti balikanishe kulya cakulya, Mushimu Uswepa walabambileti, “Kamumbikilani palubasu Banabasi ne Saulo, kwambeti benga basebense ncito njendalabakuwila.”
3 Nĩ ũndũ ũcio thuutha wa kwĩhinga kũrĩa irio na kũhooya Ngai, makĩmaigĩrĩra moko, na makĩmatũma mathiĩ.
Lino panyuma pakulikanisha kulya ne kupaila ne kubika makasa palyendibo, balabatuma.
4 Andũ acio eerĩ, matũmĩtwo nĩ Roho Mũtheru, magĩthiĩ nginya Seleukia na makĩhaica marikabu makiuma kũu magĩthiĩ nginya Kuporo.
Banabasi ne Saulo, balatumwa ne Mushimu Uswepa, balaya ku Selukeya. Kufuma uko balatanta bwato ne kuya kushika pansumbu ya Saipulasi.
5 Rĩrĩa maakinyire Salamisi, makĩhunjia kiugo kĩa Ngai thunagogi-inĩ cia Ayahudi. Nake Johana aarĩ hamwe nao arĩ ta mũteithia wao.
Mpobalashika mu munshi wa Salamu, balakambauka maswi a Lesa mu manda akupaililamo a Bayuda. Balikuba ne Yohane uyo walikubanyamfwilisha.
6 Magĩthiĩ matuĩkanĩirie gĩcigĩrĩra kĩu gĩothe nginya magĩkinya Pafo. Kũu magĩkora Mũyahudi warĩ mũragũri na mũnabii wa maheeni wetagwo Bari-Jesũ,
Balendana pansumbu ponse, mpaka balashika ku munshi wa Pafosi. Uko nkobalacana mung'anga, lina lyakendi, Bala-yesu Muyuda, mushinshimi mubepeshi.
7 nake aatungatagĩra barũthi ũrĩa wetagwo Serigio Paũlũ. Barũthi ũcio warĩ mũndũ mũũgĩ, agĩtũmanĩra Baranaba na Saũlũ tondũ nĩendaga kũigua kiugo kĩa Ngai.
Uyu muntu walikuba munendi Mwendeleshi Selegiyo Paulo, muntu wacenjela. Uyu Selegiyo Paulo, walakuwa Banabasi ne Saulo, pakwinga walikuyandishisha kunyumfwa maswi a Lesa.
8 No rĩrĩ, Elumo ũcio mũragũri (amu ũguo nĩguo rĩĩtwa rĩake riugĩte) akĩmakararia na akĩgeria kũgarũra barũthi ũcio nĩgeetha ndagetĩkie.
Elimasi mung'anga usa, Elimasi nilina nalimbi lya Bala-Yesu mu Cigiliki. Walatotekana nabo, kwelekesha kushinkilisha mwendeleshi kwambeti katashoma muli Yesu.
9 Hĩndĩ ĩyo Saũlũ, ũrĩa wetagwo na rĩĩtwa rĩngĩ Paũlũ aiyũrĩtwo nĩ Roho Mũtheru, agĩkũũrĩra Elumo maitho, akĩmwĩra atĩrĩ,
Nomba Saulo, uyo walikukwiweti Paulo, walesulilwa ne Mushimu Uswepa, walamulangishisha
10 “Wee ũrĩ mwana wa mũcukani na ũrĩ thũ ya maũndũ marĩa mothe mega! Ũiyũrĩtwo nĩ mĩthemba yothe ya maheeni na waara. Ndũrĩ hĩndĩ ũgaatiga kuogomia njĩra iria ciagĩrĩire cia Mwathani?
walamwambileti, “Obe mwanendi Muyungaushi, mulwani wabululami, obe weshikulicenjelesha ne bwipishi, nukaleke lilyoni kufulunganya makani akubinga a Mwami Lesa?
11 Na rĩrĩ, guoko kwa Mwathani nĩgũgũũkĩrĩire. Nĩũgũtuĩka mũtumumu na kwa ihinda ndũgũkorwo ũkĩona ũtheri wa riũa.” O hĩndĩ ĩyo akĩona marundurundu, na akĩgĩĩo nĩ nduma, akĩambĩrĩria kũhambahambata, agĩcaragia mũndũ wa kũmũnyiita guoko amũtongorie.
Pacindi copele cino Mwami Lesa nakomboloshe ne kukupa mulandu, nushipilwe nteti ulibonepo lisuba kwakacindi kang'ana.” Popelapo mushinshe wa shikunku walamufweka mumenso. Elimasi walashipilwa walatatika kulipuntapunta, kulangaula muntu welela kumutanguninako kaliwamwikata kucikasa.
12 Nake barũthi oona ũrĩa gwekĩka, agĩĩtĩkia, nĩgũkorwo nĩagegirio nĩ ũrutani ũcio ũkoniĩ Mwathani.
Mwendeleshi usa mpwalabona calenshika, walashoma. Walakankamana pakunyumfwa mbyobalikwiyisha bya Mwami Yesu.
13 Paũlũ na andũ arĩa maarĩ nao, moima Pafo makĩhaica marikabu magĩthiĩ Periga kũu bũrũri wa Pamufilia, kũrĩa Johana aamatigire agĩcooka Jerusalemu.
Paulo ne banendi balatanta bwato ku Pafosi kuya ku Pega, mucibela ca Pamfiliya. Nomba Yohane walabashiya walabwela combenyuma ku Yelusalemu.
14 Moima Periga, magĩthiĩ na mbere magĩkinya Antiokia ya bũrũri wa Pisidia. Na mũthenya wa Thabatũ magĩtoonya thunagogi magĩikara thĩ.
Mpobalafuma ku Pega, balapitilila mpaka balashika ku Antiyokeya mucibela ca Pisidiya. Pa busuba bwa Sabata balengila mu ng'anda mobalikupailila Bayuda, balekala panshi.
15 Thuutha wa gũthomwo kwa Maandĩko ma Watho na ma Anabii, anene a thunagogi makĩmatũmanĩra makĩmeera atĩrĩ; “Ariũ a Ithe witũ, angĩkorwo mũrĩ na ũhoro wa kũũmĩrĩria andũ-rĩ, maarĩriei.”
Bamakulene bang'anda yakupaililamo mpobalabelenga maswi mulibuku lya Milawo ya Mose, ne mulibuku lyabashinshimi bakulukulu, balabatumina maswi akwambeti, “Mobanse, na mukutepo maswi akuyuminishako bantu balikuno, tulamusengenga ngamwambapo.”
16 Paũlũ akĩrũgama, na aarĩkia kũmakiria na guoko akĩmeera atĩrĩ: “Andũ aya a Isiraeli o na inyuĩ andũ-a-Ndũrĩrĩ arĩa mũhooyaga Ngai, ta thikĩrĩriai!
Popelapo Paulo walanyamuka ne kubamweneka bantu ne makasa ne kwambeti. “Amwe Baislayeli baname, ne njamwe mwense mukute kutembaula Lesa, kamunyumfwani!
17 Ngai wa andũ a Isiraeli nĩathuurire maithe maitũ; agĩtũma andũ acio matheereme hĩndĩ ĩrĩa maatũũraga Misiri, na akĩmaruta bũrũri ũcio na hinya mũnene,
Lesa wamushobo wetu afwe Baislayeli, walasala bamashali betu bakulukulu, walabafulisha kabacili bensu mucishi ca Injipito. Walabapulisha mucishico ne cikasa cakendi cangofu.
18 nĩakirĩrĩirie mĩtugo yao ihinda rĩa ta mĩaka mĩrongo ĩna marĩ werũ-inĩ,
Walabalama cena byaka makumi ana mucinyika, nikukabeti balikwalilwa kumunyumfwila.
19 akĩniina ndũrĩrĩ mũgwanja kũu Kaanani naguo bũrũri wacio akĩũhe andũ aake ũtuĩke igai rĩao.
Lesa walashina mishobo isanu ne ibili ya bantu balikwikala mucishi ca Kenani, walabalamuna cishico ne kupa Baislayeli kuba cishi cabo.”
20 Ũhoro ũcio wothe wekĩkire ihinda-inĩ rĩa ta mĩaka magana mana ma mĩrongo ĩtano. “Thuutha wa ũguo, Ngai akĩmahe atiirĩrĩri bũrũri o nginya hĩndĩ ya Samũeli ũrĩa warĩ mũnabii.
“Ibi byonse byalamanta byaka pepi myanda ina ne makumi asanu. Kufumapo walabapa bomboloshi kushika kucindi ca Samiyele.
21 Hĩndĩ ĩyo andũ makiuga maheo mũthamaki, nake Ngai akĩmahe Saũlũ mũrũ wa Kishu, wa mũhĩrĩga wa Benjamini, nake agĩathana mĩaka mĩrongo ĩna.
Bantu balasenga kwambeti Lesa abape Mwami, neco Lesa walabapa Saulo, mwanendi Kisi, wamucikombo ca Benjameni, uyo walabendelesha byaka makumi ana.
22 Thuutha wa kweheria Saũlũ, agĩtua Daudi mũthamaki wao. Akĩruta ũira ũmũkoniĩ, akiuga atĩrĩ, ‘Nĩnyonete Daudi mũrũ wa Jesii arĩ mũndũ ũkenagia ngoro yakwa; we nĩarĩĩkaga ũrĩa wothe ngwenda eke.’
Kufumapo Lesa walamufulapo Saulo, ne kubikapo Dafeti kuba Mwami wabo. Pali Dafeti Lesa walambeti, ‘Ndacana Dafeti, mwanendi Jese, emuntu ngonsuni, kayi nakense bintu byonse mbyondayandanga.’
23 “Kuuma rũciaro-inĩ rwa mũndũ ũyũ, Ngai nĩareheire andũ a Isiraeli Mũhonokia, na nĩwe Jesũ, o ta ũrĩa eeranĩire.
Kufuma mubashikululwa bamucikombo ca Dafeti, Lesa walasalamo Yesu kuba Mupulushi wa Baislayeli, mbuli ncalalaya.
24 Jesũ atanooka, Johana nĩahunjagĩria andũ othe a Isiraeli ũhoro wa kwĩrira mehia na ũhoro wa kũbatithio.
Yesu katanatatika ncito, Yohane walikukambaukila Baislayeli bonse, kwambeti basanduke kushiya bwipishi bwabo ne kubatishiwa.
25 Na rĩrĩa Johana aarĩkagia wĩra wake nĩoririe atĩrĩ: ‘Mwĩciiragia niĩ nĩ niĩ ũũ? Niĩ ti niĩ we. Aca niĩ ti niĩ, nowe nĩegũũka thuutha wakwa, o we ũrĩa niĩ itagĩrĩirwo kuohora ndigi cia iraatũ ciake.’
Cindi Yohane ncalikuba pepi kupwisha ncito yakendi, walabepusha bantu, ‘Inga amwe mulayeyengeti ame njame bani? Ame ntame uyo ngomulapembelelenga sobwe. Nsombi palesanga naumbi panyuma pakame, ngondelela kubula kufulula nkwabilo shakendi.”
26 “Ariũ a Ithe witũ, o inyuĩ ciana cia Iburahĩmu, o na inyuĩ andũ-a-Ndũrĩrĩ arĩa mwĩtigĩrĩte Ngai, ũhoro ũyũ wa ũhonokio nĩ ithuĩ tũtũmĩirwo.
“Mobanse, mobashikululwa ba Abulahamu, ne njamwe mwense mukute kukambilila Lesa, ni kuli njafwe Lesa nkwalatumini mulumbe uwu walupulusho.
27 Andũ a Jerusalemu na anene ao matiakũũranire Jesũ, no nĩ ũndũ wa ũrĩa maamũtuĩrĩire ciira, makĩhingia ciugo cia anabii iria ithomagwo o mũthenya wa Thabatũ.
Bantu bekala mu Yelusalemu ne batangunishi baliya kumwinshiba Yesu, kayi baliya kwanyumfwishisha maswi abashinshimi bakulukulu awo ngobalikubelenga pabusuba bwa Sabata bulibonse. kakuli balakwanilisha calambwa ne bashinshimi bakulukulu, pakumombolosha Yesu kwambeti ashiniwe.”
28 O na gũtuĩka mationire gĩtũmi kĩiganu gĩa gũtũma ooragwo, nĩmathaithire Pilato aathane ooragwo.
Nikukabeti baliya kucana mulandu welela lufu, balamusenga Pilato kwambeti Yesuyo ashiniwe.
29 Na maarĩkia kũhingia maũndũ mothe marĩa maandĩkĩtwo ũhoro wake, makĩmũcurũria kuuma mũtĩ-igũrũ, makĩmũiga mbĩrĩra.
Mpobalapwisha kwinsa byonse, mbuli ncebyalembwa mu Mabala a Lesa bilambanga sha Yesu, abo balikukonkela kwiyisha kwakendi, balamuselushapo palusanda, ne kuya kumubika mumanda.
30 No rĩrĩ, Ngai nĩamũriũkirie kuuma kũrĩ arĩa akuũ,
Nomba Lesa walamupundusha kubafu,
31 na kwa ihinda rĩa mĩthenya mĩingĩ nĩonirwo nĩ andũ arĩa moimĩte nao Galili, magathiĩ Jerusalemu. Na rĩu acio nĩo aira aake kũrĩ andũ aitũ.
walabonekela kwa masuba angi ku bantu basa balikumushindikila kufuma ku Galileya kuya ku Yelusalemu katanafwa. Bantu aba ebakamboni bakendi kubantu bamu Islayeli.
32 “Tũramwĩra ũhoro mwega: Ũhoro ũrĩa Ngai eerĩire maithe maitũ,
Neco afwe tulesa kukambauka Mulumbe Waina wa bishomesho Lesa mbyalalaya bamashali betu bakulukulu.
33 nĩatũhingĩirie ithuĩ ciana ciao, na ũndũ wa kũriũkia Jesũ. O ta ũrĩa kwandĩkĩtwo thĩinĩ wa Thaburi ya keerĩ atĩrĩ: “‘Wee ũrĩ Mũrũ wakwa; ũmũthĩ nĩndatuĩka Thoguo.’
Ibyo mbyalalaya latwinshili afwe, tobashukululwa babo, pakumupundusha Yesu kubafu. Mbuli ncecalembwa Mukutembaula kwacibili kwambeti, Obe omwaname, lelo ndaba baiso.
34 Naguo ũhoro wa ma wa atĩ Ngai nĩamũriũkirie kuuma kũrĩ arĩa akuũ nĩguo ndakabuthe-rĩ, nĩ warĩtio na ciugo ici: “‘Nĩngakũhe irathimo iria theru na iria itarĩ hĩndĩ ingĩaga iria cierĩirwo Daudi.’
Lesa walamupundusha Yesu kubafu kwambeti katabola sobwe. Calenshika mbuli ncalambeti, Ninkakupe colwe caswepa, kayi cancinencine, ico ncendalamulaya Dafeti.
35 Ũndũ ũcio nĩwarĩtio handũ hangĩ atĩrĩ: “‘Wee ndũkareka ũrĩa waku Mũtheru abuthe.’
Ecebo cakendi Mukutembaula nakumbi kayi walambeti, Nteti mukalekelele Musebenshi wenu Washomeka kwambeti akabole.
36 “Nĩgũkorwo rĩrĩa Daudi aarĩkirie gũtungatĩra Ngai rũciaro-inĩ rwake, nĩakuire; agĩthikwo hamwe na maithe make naguo mwĩrĩ wake ũkĩbutha.
Awa maswi nkalambanga sha Dafeti, pakwinga Dafeti mubuyumi bwakendi mpwalakwanilisha kusebensa ncito njalamubambila Lesa, walafwa ne kubikwa mu manda uko nkobalabikwa bamashali bakulukulu, mubili wakendi walabola.
37 No ũrĩa Ngai aariũkirie kuuma kũrĩ arĩa akuũ ndaabuthire.
Nomba usa ngwalapundusha Lesa kubafu, mubili wakendi uliya kubolapo sobwe.
38 “Nĩ ũndũ ũcio, ariũ a Ithe witũ, ngwenda mũmenye atĩ ũhoro wa kũrekerwo kwa mehia nĩũhunjĩtio kũrĩ inyuĩ na ũndũ wa Jesũ.
Neco mobanse bame, kamwinshibani kwambeti, kupitila muli Yesu, Lesa lamulekelelenga bwipishi bwenu, ici encotulakambaukunga kulinjamwe.
39 Na mũndũ wothe ũmwĩtĩkĩtie nĩatuuagwo mũthingu maũndũ-inĩ mothe marĩa watho wa Musa ũtangĩamũtuire mũthingu.
Uliyense washoma Yesu walulamikwa pamenso a Lesa, uko nkomwelela kubula kukucana pakukonka Milawo ya Mose.
40 Mwĩmenyererei, nĩgeetha ũhoro ũrĩa anabii maaririe ndũkanamũkore, rĩrĩa moigire atĩrĩ:
Amwe cenjelani, kwambeti byalambwa ne bashinshimi bakulukulu bikabule kwinshika kuli njamwe, Ibyo mbyebalambeti,
41 “‘Ta rorai, inyuĩ anyũrũrania, gegaai na mũthire, nĩgũkorwo nĩngwĩka ũndũ matukũ-inĩ manyu, ũrĩa mũtangĩtĩkia, o na mũngĩĩrwo nĩ mũndũ.’”
“Kamunyumfwani amwe beshikucobola! Mukankamane ne kufwililila! Pakwinga mucindi cabuyumi bwenu ame ninkensepo cintu nceti mukabule kushoma sobwe, nambi muntu naumbi umusansulwila.”
42 Rĩrĩa Paũlũ na Baranaba moimaga thunagogi, andũ makĩmeera moke mũthenya ũrĩa warũmĩrĩire wa Thabatũ nĩguo mathiĩ na mbere kwaria ũhoro ũcio.
Paulo ne Banabasi mpobalikupula mung'anda yakupaililamo Bayuda, basa bantu balabasenga kwambeti bakese kayi pa Sabata, kwisa kupitilisha kukambauka pabintu ibi.
43 Hĩndĩ ĩrĩa mũcemanio wathirire, Ayahudi aingĩ na andũ arĩa meegarũrĩte magatuĩka Ayahudi makĩrũmĩrĩra Paũlũ na Baranaba, nao makĩmaarĩria na makĩmaringĩrĩria mathiĩ na mbere gũikara wega-inĩ wa Ngai.
Nomba bantu mpobalamwaika, Bayuda bangi pamo ne bantu nabambi balikukambilila Lesa balikukonkela ciyisho ca Bayuda, balakonkela Paulo ne Banabasi. Bantu aba babili balambila likoto lya bantu, ne kubayuminisha kwambeti bapitilishe kushoma munkumbo sha Lesa.
44 Mũthenya ũcio ũngĩ warũmĩrĩire wa Thabatũ, hakuhĩ andũ othe a itũũra rĩu inene magĩũka kũigua kiugo kĩa Mwathani.
Mpobwalashika busuba bwa Sabata, bantu bonse ba mumunshi uwo balabungana kwambeti banyumfwe maswi a Mwami.
45 Hĩndĩ ĩrĩa Ayahudi moonire kĩrĩndĩ kĩu, makĩnyiitwo nĩ ũiru na makĩaria ciugo njũru cia gũũkĩrĩra ũrĩa Paũlũ oigaga.
Nomba Bayuda basa mpobalabona likoto lyabantu, balanyumfwa munyono. Balatatika kumutoteka Paulo mbyalikwamba, kayi balamucobola.
46 Nao Paũlũ na Baranaba makĩmacookeria marĩ na ũcamba makĩmeera atĩrĩ, “No nginya tũngĩrambire kũheana kiugo kĩa Ngai kũrĩ inyuĩ. No rĩrĩ, kuona nĩmũraũrega na mũgetuĩra atĩ mũtiagĩrĩirwo nĩ muoyo wa tene na tene-rĩ, rĩu nĩtũkũgarũrũka tũthiĩ kũrĩ andũ-a-Ndũrĩrĩ. (aiōnios g166)
Paulo ne Banabasi balamba kwakubula buyowa, balambeti, “Cakubinga calikuba celela kwambeti tukambauke maswi a Lesa kulinjamwe nanshi. Nomba bonani mulakana mobene, mulalileshe mobene kwambeti nkamwelela kutambula buyumi butapu, nitumushiye, nitwenga kubantu bakunsa.” (aiōnios g166)
47 Nĩgũkorwo Mwathani atwathĩte agatwĩra atĩrĩ: “‘Nĩndĩmũtuĩte ũtheri wa gũtherera andũ-a-Ndũrĩrĩ, nĩguo mũtware ũhoro wa ũhonokio nginya ituri-inĩ cia thĩ.’”
Pakwinga Mwami walatwambileti, Ndakubiki kwambeti umunikile bantu bakunsa, Kwambeti bantu balimucishi conse bakapuluke pacebo cakobe.
48 Hĩndĩ ĩrĩa andũ-a-Ndũrĩrĩ maaiguire ũguo magĩkena na magĩtĩĩa kiugo kĩa Mwathani, nao andũ arĩa othe maathĩrĩirio muoyo-inĩ wa tene na tene magĩĩtĩkia. (aiōnios g166)
Mpobalanyumfweco bantu bakunsa, balakondwa ne kulumba maswi a Mwami. Abo Lesa mbwalasala kwambeti bakatambule buyumi butapu, balashoma. (aiōnios g166)
49 Nakĩo kiugo kĩa Mwathani gĩkĩhunja kũndũ guothe kũu bũrũri-inĩ.
Maswi a Mwami alamwaikila kuli konse mucimpansha ici.
50 No Ayahudi magĩakĩrĩria atumia arĩa meyamũrĩire Ngai na maarĩ igweta, o na anene a itũũra inene. Makĩrutithia ngũĩ ya gũũkĩrĩra Paũlũ na Baranaba nĩguo manyariirwo, na makĩmaingata moime bũrũri-inĩ wao.
Nomba Bayuda basa balayungaula batukashi bayampuwo abo balikukambilila Lesa ne batangunishi ba mumunshi. Balatatika kupensha Paulo ne Banabasi ne kubatandanya kufuma mucimpansha cabo.
51 Nĩ ũndũ ũcio makĩribariba rũkũngũ kuuma magũrũ mao kuonania, atĩ nĩmatigana nao na magĩthiĩ Ikonia.
Paulo ne Banabasi balapampamuna lusuko kumyendo kwabo, kwambeti lube bukamboni bwa kukana kwabo, kufumapo balaya ku Ikoniya.
52 Nao arutwo makĩiyũrwo ni gĩkeno, na makĩiyũrwo nĩ Roho Mũtheru.
Beshikwiya baku Antiyokeya balakondwa kayi balesulilwa ne Mushimu Uswepa.
