1 Akorinitho 14
1 Rũmagĩrĩrai mĩthiĩre ya wendani, na mwĩrirĩrie mũno iheo cia kĩĩroho, na makĩria mwĩriragĩrie kĩheo kĩa ũheani ũhoro wa Ngai.
Mululondage ulugano nukhunogwa fincho eikhikungilwa khya munumbula, ukhulutiila fincho muve vanyakhuhumya amalago.
2 Nĩgũkorwo mũndũ ũrĩa wothe waragia na rũthiomi-rĩ, ti andũ aaragĩria no nĩ Ngai aaragĩria. Ti-itherũ, gũtirĩ mũndũ ũtaũkagĩrwo nĩ ũrĩa aroiga; no nĩ maũndũ ma hitho aaragia na roho wake.
Manya umwene uveinchova munjovele sinchova na vanu pu inchova nu Nguluve. Manya asikhuli uveikhulumanya ulwa khuva inchova gago galighu vatitu mu Mepo umbalanche.
3 No mũndũ ũrĩa ũheanaga ũhoro wa Ngai aaragĩria andũ akamekĩra hinya, na akamomĩrĩria, na akamahooreria.
Puleino umwene uveihumya uvanya malago, inchova na vanu pakhuva kangancha mulweidekho nukhuvanchesya.
4 Mũndũ ũrĩa waragia na rũthiomi nĩ we mwene wĩongagĩrĩra hinya, no ũrĩa ũheanaga ũhoro wa Ngai nĩ kanitha ongagĩrĩra hinya.
Umwene uveinchova munjovele eikhikangancha yumwene, pu leino ula veihumya uvunya malago ikhugukangancha upelela.
5 No nyende inyuothe mwaragie na thiomi, no makĩria ingĩenda inyuothe mũrathage mohoro. Mũndũ ũrĩa ũrathaga ũhoro nĩakĩrĩte ũrĩa waragia na thiomi, tiga no akorirwo nĩegũtaũra thiomi icio, nĩguo kanitha wongererwo hinya.
Pu leino ninogwa ukhuta umwe mwivooni mnchovage munjovele. Pu ukhulutiila khugoni muhumyage uvunya malago, umwene uveihumya ihumya uvunyamalago imbaha fincho ukhulutiila ula uveinchova munjovele (Pupanonu aveipo unyakhuganula) ukhuta upelela guve nuvumanyi.
6 No rĩu, ariũ na aarĩ a Ithe witũ, ingĩũka kũrĩ inyuĩ na njarie na thiomi-rĩ, ingĩmũguna nakĩ, tiga no ndĩmũreheire ũguũrio, kana ũmenyo, kana ũrathi, o na kana kiugo kĩa ũrutani?
Pu leino valukolo lwango neinginche khulyumwe nukhunchov munjovele panikhuvatanga khiikhi? Pusanigela epo humbe neive ninhova numwe khunjeila ya luvonekhelo ewo ya vanyamalago ewo khunjeila ya vumanyisi.
7 O na ha ũhoro ũkoniĩ indo iria itarĩ muoyo iria igambaga, indo ta mũtũrirũ kana kĩnanda kĩa mũgeeto-rĩ, mũndũ angĩgĩkũũrana atĩa rwĩmbo rũrĩa rũrenda kũinwo, tiga hakorirwo na ngũũrani njega ya mĩgambo?
Eingave ifinu ifilinchila wuumi ndei khiwiwi ewo ikhinubi finave safikuta mukhusutana, puyimanyikhikha ndakhikhi khyukhileikhu eikhinemiwa?
8 Ningĩ-rĩ, angĩkorwo karumbeta gatikũruta mũgambo ũgũkũũrĩkana ũrĩa ũkuuga-rĩ, nũũ ũngĩkĩhaarĩria gũthiĩ mbaara-inĩ?
Ulwa khuva ulukelema lwihumya isavuti eiyisayimanyekhikha pu umunu ikhulumanya ndakhikhi ukhuta gwu seikhi gwa khwisavala khuligoha?
9 Ũguo noguo ũhoro wanyu ũtariĩ. Tiga mwaririe na ciugo ikũmenyeka na rũthiomi rwanyu-rĩ, nĩ mũndũ ũrĩkũ ũngĩmenya ũrĩa mũroiga? Mũngĩkorwo o mũkĩarĩria rĩera.
Vavawa nayumwe mungahumye khululimi eilimenyu eilesali khwelevekha, pu umwunu ikhulumanyaga ndakhikhi eikhyumwinjova paasikhuli uveikhukhimanya eikhyumwinjova.
10 Ti-itherũ nĩ kũrĩ mĩthemba mĩingĩ ya thiomi gũkũ thĩ, no gũtirĩ rũthiomi o na rũmwe rũtarĩ ũrĩa ruugaga.
Sanisanisya ukhuta khulinjovele nyingi mukhilunga hange yeisikhuli na yimo eiyeitava nonu.
11 No angĩkorwo ndingĩmenya ũrĩa mũndũ aroiga-rĩ, niĩ ngĩrĩ mũrũrĩrĩ harĩ mũndũ ũcio ũraaria, nake nĩ mũrũrĩrĩ harĩ niĩ.
Pu leino neingave sanieyimanyile eigenji khyala uveinjova munjovele navope eikhyuinchova munjovele eiva igenji khulyune.
12 Ũguo noguo o na inyuĩ mũtariĩ. Kuona atĩ nĩmwĩrirĩirie mũno iheo cia kĩĩroho-rĩ, kĩgeragiei kuongerera iheo iria ciakaga kanitha ũkagĩa na hinya.
Vulevule nayumwe pakhuva mwinogwa ukhuvumanya uwayeilweli uwa Mepo, munogwe fincho ukhuta mtigage ukhugukanganja upelela.
13 Na tondũ ũcio-rĩ, mũndũ ũrĩa waragia na rũthiomi rũgeni nĩahooyage nĩguo ahote gũtaũra ũrĩa aroiga.
Leino ula uveinhova munjovele adovage avepo avepo unyakhuganula.
14 Nĩ ũndũ-rĩ, ingĩkorwo ndĩrahooya ngĩthiomaga-rĩ, roho wakwa nĩguo ũrahooya, no meciiria makwa matirĩ na maciaro.
Manya neigadove munjove einumbula yango yeidova, pu uluhala lwango luleimbula sekhe.
15 Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, ngũgĩĩka atĩa? Niĩ ndĩrĩhooyaga Ngai na roho wakwa, na ningĩ hooyage na meciiria makwa; o na kũina ndĩrĩinaga na roho wakwa, na ningĩ nyinage na meciiria makwa o namo.
Nei gahe ndakhiikhi? Nidova khunumbula yango, pu nidova khuluhala lwango khange. Nikhwimba khunumbula yango, puyanikhwimba khuluhala lwango khange.
16 Ningĩ-rĩ, ũngĩkorwo ũkĩgooca Ngai na roho waku tu-rĩ, mũndũ wa arĩa marĩ gatagatĩ kanyu ũtarataũkĩrwo, angĩkiuga “Ameni” atĩa mahooya-inĩ maku ma gũcookia ngaatho, kuona atĩ ndaramenya ũrĩa ũroiga?
Pu ungaginie uNguluve khimumbula pa ula ugeni pwikwanda ndakhiikhi ukhuta “Amina” Uve wuvusana, umwene vusalumanyile ugu winchova?
17 No ũkorwo ũgĩcookia ngaatho wega mũno, no mũndũ ũcio ũngĩ ndanongererwo hinya nĩ ũhoro ũcio.
Pu lweli uve vusana vunonu, puleino uyunge ulesikheipulikha.
18 Nĩngũcookeria Ngai ngaatho nĩgũkorwo niĩ nĩnjaragia na thiomi makĩria manyu inyuothe.
Nikhuginia uNguluve ulwa khuva ninjova munjovele ukhulutiila umwe mwivoni.
19 No kanitha-inĩ-rĩ, nĩ kaba njarie ciugo ithano ndĩramenya wega nĩguo ngĩrute andũ arĩa angĩ ũhoro nacio, gũkĩra njarie ciugo ngiri ikũmi cia gũthioma.
Puleino mupelela huba neinjove munjove amamenyu gahano mumbumanyi waango ukhuta puneivamanyieye avange, khulikho ukhunjova amamenyu ava elfu kumi munjovele.
20 Ariũ na aarĩ a Ithe witũ, tigagai gwĩciiragia ta ciana. Harĩ ũhoro wa maũndũ marĩa mooru-rĩ, tuĩkai tũkenge, no mwĩciirĩrie-inĩ wanyu mũtuĩke andũ agima.
Valukolo lwango mulekhe ukhuva vaana mukhusaya khwinyo. Pu leino ukhukongana nuvuvivi, muve ndavana avafyele, pu mukhusanga khwinyo mukhave vanu vadulufu.
21 Thĩinĩ wa Watho nĩ kwandĩkĩtwo atĩrĩ: “Nĩngaarĩria andũ aya na tũnua twa andũ maaragia na thiomi ngʼeni, ndĩmaarĩrie na tũnua twa andũ maaragia na mwarĩrie wa kũngĩ, no o na ndeeka ũguo matikanjigua,”
Yei sembiwe mundagilo, “Khuvano avanjovele eiyinge na khumilomo gya vagenji ninchovaga na vanu ava pu savakhamuliekhage,” inchova uNtwa.
22 Nĩ ũndũ ũcio, kwaria na thiomi nĩ kĩmenyithia kũrĩ andũ arĩa matetĩkĩtie no ti kĩmenyithia kũrĩ arĩa metĩkĩtie; no kũratha ũhoro nĩ kwa arĩa metĩkĩtie, ti kwa arĩa matetĩkĩtie.
Khukhuta eindimi khihwani, pu sakhuveidekhi, pu khuvala avasaveidekhi. Pu ukhuhumya uvunya malago khihwani, pu sa khuvavo avasavikhidekha pu savuli yavo aveidekhi.
23 Tondũ ũcio kanitha wothe ũngĩũngana na andũ othe maarie na thiomi-rĩ, na hacooke hatoonye andũ matooĩ ũhoro wa thiomi, kana andũ matetĩkĩtie-rĩ, githĩ matingiuga atĩ mũrĩ agũrũki?
Eena eingave upelela gyooni gulundamine pupaninie navooni vanchovage inchovele, na vagenji navatava veidekhi vingile, pasavakhate umwe muleinu mkwale?
24 No mũndũ ũtarĩ mwĩtĩkia kana mũndũ ũtarĩ mũtaũkĩre nĩ ũhoro ũcio angĩtoonya rĩrĩa andũ othe mararatha mohoro-rĩ, mũndũ ũcio nĩekũiguithio nĩ andũ othe atĩ nĩ mwĩhia na aciirithio nĩo othe,
Pu leino eingave mwivoni mwihumya uvunya malago nuvitava mwidekhi ewo eigenji pu akhingila, pwayikhwidekhila na gala ugwipuleikha. Ayihegiwa ne gooni aginchoviwa.
25 na maũndũ marĩa atũire ahithĩte ngoro-inĩ nĩmakoimbũka. Nĩ ũndũ ũcio egũithie thĩ ahooe Ngai, akiugaga atĩrĩ, “Ti-itherũ Ngai arĩ gatagatĩ-inĩ kanyu!”
Aga munumbula giva pavuvalafu, puakhole igwa nukhufugafuga nu khwisaya khwa Nguluve. Ale ikhwidekha ukhuta uNguluve alei pagati na gati indyumwe.
26 Tũgũkiuga atĩa, ariũ na aarĩ a Ithe witũ? Rĩrĩa muongana hamwe-rĩ, o mũndũ ahota gũkorwo arĩ na rwĩmbo, kana arĩ na ũndũ arenda kũrutana, kana arĩ na ũndũ aguũrĩirio, kana arĩ na thiomi, kana arĩ na ũtaũri wa thiomi. Maũndũ macio mothe no nginya mekagwo nĩ ũndũ wa gwĩkĩra kanitha hinya.
Khinukhikhi eikhikonga leino, valukolo lwango? upu mulundamana pupaninie, nu yange alei nulwimbo, nagakhumanyisya, aleinamavoneghelo, einjovele ewo uvugamunchi. nuvombage khila khinu ukhuta nugukanganche upelela.
27 Angĩkorwo nĩ gũkwario na rũthiomi-rĩ, nĩ kwario nĩ andũ eerĩ, na makĩingĩha atatũ, na o mũndũ aarie riita rĩake, na no nginya hagĩe na mũndũ ũngĩ wa gũtaũra.
Eingave yuyoni einchova munjovele, vave epo vavili ewo vadatu na pu khila munu mukhavalelo khamwene. Nu munu lusutu aganule eikhinchoviwe.
28 Angĩkorwo gũtirĩ mũtaũri-rĩ, mwaria ũcio nĩagĩkire arĩ kũu kanitha-inĩ, na akĩĩarĩrie we mwene, na aarĩrie Ngai.
Pu eingave asikhuli umunu uvakhuganula, pu khila munu muvene avavinchova munjovele vanchige khimyemye mu pelela, pu khila munu anchovage mwene khwa Nguluve.
29 Aheani ũhoro eerĩ kana atatũ magĩrĩirwo maarie, nao andũ arĩa angĩ makũũrane wega ũrĩa kũreerwo.
Pu navanya malago vavili ewo vadatu vanchove na vange vapuveihinche nu khuganu khila eikhinchoviwa.
30 Na mũndũ ũikarĩte thĩ ho angĩgĩa na ũguũrio-rĩ, mwaria ũcio wa mbere nĩakire.
Pu leino uviatamile angavonekhiliwe nei lininie mumbu vombeli, ula uvi akhanchovaga munjovele anchige mye.
31 Nĩgũkorwo inyuothe no mũrathe ũhoro o mũndũ riita rĩake nĩguo andũ othe marutwo maũndũ na momĩrĩrio.
Ulwa khuva khila munu ndumwe avahile ukhuhumya uvunya malago umo pu nuyunge ukhuta khila munu amanyile pu vooni vakanganchiwe einumbula.
32 Namo maroho ma anabii nĩmathĩkagĩra anabii o ene.
Ulwa khuva inumbula incha vanyamalago chili pasi pavuloleli wa vanyamalago.
33 Nĩgũkorwo Ngai ti Ngai wa kĩrigiicano no nĩ wa thayũ. Ta ũrĩa kũrĩ thĩinĩ wa ciũngano ciothe cia andũ arĩa aamũre,
Ulwa khuva uNguluve sa Nguluve vuvunangi, pu valunochehencho. Nduvu yeileiwo khumipelela gyooni eigya veidekhi,
34 atumia magĩrĩirwo nĩgũikaraga makirĩte ki marĩ thĩinĩ wa kanitha. Matiĩtĩkĩrĩtio kwaria, no nĩmaikarage menyiihĩtie, o ta ũrĩa Watho uugĩte.
Puyivanogile avadala vanchigage niye mulembile. Ulwa khuva savikhwidekhi wa ukhunchova. Pu leino panogile ukhuta vave mbudekhedekhe, nduvu ululagilo lwinchova.
35 Angĩkorwo marĩ na ũndũ mangĩenda kũmenya-rĩ, nĩmoragie athuuri ao ene kwao mũciĩ; nĩgũkorwo nĩ ũndũ ũrĩ thoni atumia kwaragia thĩinĩ wa kanitha.
Eingave khuli khininie vinogwa ukhumanyila, pu vavavunchage avagosi vavo khukaya. Ulwa khuvu ncha soni khudala ukhunchova mutembile.
36 Hĩ! Anga kiugo kĩa Ngai kĩambĩrĩirie na inyuĩ? Kana hihi no inyuĩ inyuiki gĩakinyĩire?
Eilimenyu lya Nguluve lya humile khulyumwe? Pu leivafikhile umwe mwi vene?
37 Mũndũ o na ũ angĩĩciiria atĩ nĩ mũnabii, kana arĩ na iheo cia kĩĩroho-rĩ, nĩagĩtĩkĩre atĩ maũndũ maya ndĩramwandĩkĩra nĩ maũndũ marĩa maathanĩtwo nĩ Mwathani.
Pu umunu angivone ukhuta unyamalago ewo va munumbula, yielondiwa agamanye aga ugunikhuasimbila ukhula ndagilo ncha Ntwa.
38 No angĩagĩra ũndũ ũcio kĩene-rĩ, o nake we mwene nĩakagĩrwo kĩene.
Pu angalekhe ukhulumanya aga, mundekhe aleikhe ukhumanyikhikha.
39 Nĩ ũndũ ũcio, ariũ na aarĩ a Ithe witũ, mwĩrirĩriei kũrathaga mohoro, na mũtikagiragie ũhoro wa kwaria na thiomi.
Pu leino, valukolo lwango munogwe fincho ukhuhumya uvunyamalago, pu mulekhe ukhubeincha umunu uveiavenchaga ukhunchova munjovele.
40 No maũndũ mothe nĩmekagwo na mũtaratara ũrĩa wagĩrĩire, na mekagwo na kĩhaarĩro.
Pu gooni gavombekhage mbunonu na ndwidehano.
