Apostelgeschichte 17
1 Sie nahmen ihren Weg über Amphipolis und Apollonia und kamen nach Thessalonich, wo die Synagoge der Juden war.
Кала онэ прожыле Амфиполи тай Аполония, авиле андэ Фесалоника, кай сас иудеёско синагога.
2 Paulus ging nach seiner Gewohnheit zu ihnen und besprach sich drei Sabbathe mit ihnen aus den Schriften.
Павло, сар вов и терэлас всавори вряма, жыля кордэ и трин суботы сикавэлас лэнди андав Пистросаримос,
3 Er erschloß sie ihnen und legte ihnen dar, daß der Christus mußte leiden und von den Toten auferstehen, und daß Dieser ist eben der Jesus Christus, Den ich euch verkündige.
роспхэнэлас и допхэнэлас, со Христости трэбуй сас тэ грыжолпэ тай тэ жундёл андай мулэ. — Исусо, пала Саво мэ тумэнди пхэнав, исин Христосо, — пхэнэлас Павло.
4 Und etliche unter ihnen ließen sich überzeugen, und hielten sich zu Paulus und Silas, auch eine große Menge der gottesfürchtigen Griechen, und der vornehmsten Frauen nicht wenige.
Лэнди патяйле коискачи иудеёря, кадя ж бут грекоря, савэ тэлёнас лэ Дэвлэсти и бут жанглэ жувля. Ай всаворэ онэ жыле палав Павло и Сила.
5 Die ungläubigen Juden aber, voll Neides, nahmen etliche schlechte Leute vom Marktpöbel zu sich, erregten einen Auflauf und setzten die Stadt in Bewegung. Sie zogen vor Jasons Haus, und suchten sie unter die Menge zu führen.
Авэр иудеёря холяйле пала када, онэ аракхле пэ тарго найлашэн манушэн, линэ лэн пэса, стидэ бут манушэн и вазгле всаворо форо. Онэ прастае кав чер Иасоноско, кай тэ родэн котэ Павлос и Силас тай тэ выандярэн лэн манушэндэ.
6 Da sie sie aber nicht fanden, schleppten sie Jason und etliche Brüder vor die Stadtober- sten und schrien: Diese, die den ganzen Erdkreis aufregen, sind auch hierher gekommen, und sie hat Jason zur Herberge.
Нэ кала на аракхле лэн котэ, онэ поцырдэ Иасонос и аврэн пхралэн кай форостирэ пхурэдэра. — Кала мануша ваздэн лэ манушэн пай всавори люма, ай икхатар авиле и кардэ, — цыписавэнас онэ,
7 Diese alle handeln den Verordnungen des Kaisers entgegen, und sagen: Ein anderer -Jesus - sei König.
— ай Иасоно приля лэн андо пэско чер. Онэ отжан лэ императоростирэ упхэнимастар и пхэнэн, со исин авэр тхагар, Савэс акхарэн Исусо.
8 So brachten sie das Volk und die Stadtobersten, die solches hörten, in Aufregung.
Народо и форостирэ пхурэдэра ашундэ када тай здарайле.
9 Nachdem sie aber von Jason und den anderen Sicherheit genommen, entließen sie dieselben.
Онэ линэ лав и ловэ пав Иасоно и аврэн, ко сас лэса тай отмукле лэн.
10 Die Brüder aber entließen alsbald in der Nacht Paulus und Silas gen Beröa. Als sie dort angekommen waren, begaben sie sich in die Synagoge der Juden.
Тунчи, сар качи авиля и рят, пхрала отбишалдэ лэ Павлос и Силас андэ Верия. Кала онэ авиле кордэ, жыле андэ иудеёндири синагога.
11 Diese waren besser gesinnt, als die in Thessalonich, und nahmen das Wort mit aller Bereitwilligkeit auf und forschten täglich in den Schriften, ob es sich also verhielte.
Верийцоря сас майотпхэрнадэ воденца, сар и фесалоникийцоря. Онэ всаворя зораса прилинэ кода, со пхэнэлас Павло, и кажно дес розлэнас Пистросаримос, кай тэ полэн, када чячимос чи нат.
12 Viele von ihnen wurden gläubig, und auch von den griechischen ehrbaren Frauen und Männern nicht wenige.
Бут лэндар патяйле, кадя ж патяйле пативалэ гречянки и бут грекоря.
13 Als aber die Juden in Thessalonich erfuhren, daß auch in Beröa das Wort Gottes von Paulus verkündigt wurde, kamen sie und bewegten auch dort das Volk.
Нэ кала иудеёря андэ Фесалоника ужангле пала кода, со Павло роспхэнэл лав Дэвлэско андэ Верия, онэ авиле кордэ и ашыле тэ ваздэн и тэ холярэн лэ манушэн.
14 Die Brüder aber schafften Paulus alsbald fort an das Meer; Silas aber und Timotheus blieben allda.
Тунчи и пхрала бишалдэ лэ Павлос кай море, ай о Сила и Тимофеё ашылепэ андо форо.
15 Die aber Paulus geleiteten, führten ihn bis nach Athen und gingen wieder ab, mit dem Auftrag an Silas und Timotheus, daß sie ehestens zu ihm kommen sollten.
Кола, ко проандярэлас лэ Павлос, авиле лэса андэ Афиноря, ай тунчи жыле палпалэ, колэсти со Павло дя лэнди запхэнимос, соб о Сила и Тимофеё майсыго тэ авэн лэстэ.
16 Während Paulus sie in Athen erwartete, ergrimmte sein Geist in ihm, wie er die Stadt so voller Götzenbilder sah.
Кала Павло ажутярэлас лэн андэ Афиноря, вов дикхля, со кадя бут идолоря андэ кадва форо и калэстар лэсти сас наймишто по води.
17 Und er redete nun in der Synagoge zu den Juden und Gottesfürchtigen, und auf dem Markte den ganzen Tag zu denen, die sich herzufanden.
Вов дэлас дума андэ синагога лэ иудеёнца и колэнца, савэ тэлёнас лэ Дэвлэсти, ай кадя ж кажно дес пэ тарго колэнца, ко авэлас кордэ.
18 Etliche aber der Epikureer und der stoischen Philosophen stritten sich mit ihm, und einige sagten: Was will doch dieser Schwätzer da; andere: Er will fremde Götter bei uns ankündigen; weil er ihnen von Jesus und der Auferstehung predigte.
Лэса дэнас дума коисавэ философоря — эпикурейцоря и стоикоря. Екх пушэнас: — Со кадва шыбало камэл тэ пхэнэл? Ай авэр пхэнэнас: — Вов пхэнэл амэнди пала авэр дэвла, — колэсти со Павло роспхэнэлас Радосаво Лав палав Исусо и Жундимос.
19 Sie aber nahmen ihn und führten ihn auf den Areopag und sprachen: Können wir erfahren, was das für eine neue Lehre ist, die du vorträgst?
Онэ андэ Павлос андо Ареопаго и мангле: — Роспхэн амэнди, со када за нэво сытяримос, саво ту дэс дума?
20 Denn du bringst ganz neue Dinge vor unsere Ohren, und wir wollen hören, wie es sich damit verhält.
Ту роспхэнэс пала варисо, со амэ на полас, и амэнди камэлпэ тэ жанас, со када кацаво исин.
21 Alle Athener und auch die Fremden, die sich allda aufhielten, hatten für nichts mehr Sinn, als von etwas Neuem zu reden oder zu hören.
Афиняноря и мануша авэр пхувьятар, савэ жувэнас котэ, майфэдэр камэнас тэ дэн дума чи тэ ашунэн варисо нэво.
22 Paulus trat denn mitten auf dem Areopag auf und sprach: Ihr Männer von Athen, ich sehe, daß ihr vor allen anderen gottesfürchtig seid;
Тунчи Павло вщиля помашкар Ареопаго тай пхэндя: — Афиняноря! Мэ дикхав, со тумэ майбут всаворэндар тэлён лэ дэвлэнди.
23 Denn wie ich so herumging und eure Götterbilder ansah, traf ich auch auf einen Altar mit der Inschrift: Dem unbekannten Gott. Diesen nun, Den ihr, ohne Ihn zu kennen, verehrt, verkündige ich euch.
Мэ аракхлем екх жэртвенико, пэ саво сас пистросардо: «НАЙЖАНГЛЭ ДЭВЛЭСТИ». Мэ роспхэнав тумэнди пала Калэс Дэвлэс, Савэс тумэ на жанэн, ай всаекх тэлён Лэсти.
24 Der Gott, Der die Welt und alles darin geschaffen hat, ist der Herr des Himmels und der Erde, wohnt nicht in Tempeln, mit Händen gemacht;
О Дэл, Саво тердя всавори люма и вся, со пэр латэ, исин Рай болыбнаско и пхувьяко. Вов на жувэл андэ храморя, савэ тердэ вастэнца мануша.
25 Auch wird Er nicht von Menschenhänden bedient, als bedürfte Er jemandes, da Er Selbst allen Leben, Odem und alle Dinge gibt.
Лэ Дэвлэсти на трэбуй, соб и мануша тэ терэн бути Лэсти пэстирэ вастэнца, сар наче Лэсти варисо на хутилэл. Вов Ежэно дэл всаворэнди манушэнди жувимос, зор и вся авэр.
26 Auch ließ Er, aus einem Blute entsprossen, das Geschlecht aller Menschen auf dem ganzen Erdboden wohnen, indem Er bestimmte Zeiten und die Grenzen ihrer Wohnsitze festsetzte.
Екхэ манушэстар Вов тердя всаворэ манушэн, соб онэ тэ жувэн пай всавори пхув, и пхэндя кай и кала онэ авэна тэ жувэн.
27 Auf daß sie Gott suchten, ob sie Ihn nicht irgendwo mit Händen greifen und finden könnten, obwohl Er von keinem unter uns ferne ist;
Вов тердя када, соб мануша тэ родэн тай тэ аракхэн Дэвлэс, нэ Вов чячес исин найдур кажнонэс амэндар.
28 Denn in Ihm leben, weben und sind wir, wie auch etliche eurer Dichter gesagt haben: Wir sind Seines Geschlechtes.
Акэ, андэр Лэстэ амэ жувас, пхирас тай исин андэ люма, сар пхэнэн коисавэ тумарэ поэторя: «Ай амэ исин Лэско родо».
29 So wir nun vom Geschlechte Gottes sind, sollten wir nicht meinen, daß die Gottheit dem Gold, Silber oder Stein, einem Meißelbild der Kunst oder menschlicher Einbildung gleiche.
Ай кала амэ родо Дэвлэско, амэнди на трэбуй тэ гындосарас, со о Дэл мэзимэ пэ кода, со тердо сомнакастар, рупэстар чи барэстар вастэнца тай годяса манушэндиряса.
30 Die Zeiten der Unwissenheit übersehend, kündigt Gott jetzt allen Menschen an, daß sie Buße tun sollten.
Майанглал мануша на жанэнас Дэвлэс и Вов запхандэлас пэ када якха, нэ икхатар Вов припхэнэл всаворэнди пай всавори пхув тэ каисавэн.
31 Darum hat Er einen Tag gesetzt, an dem Er den ganzen Erdkreis mit Gerechtigkeit richten will, durch einen Mann, den Er verordnet und vor allen beglaubigt hat, da Er Ihn von den Toten auferweckte.
Вов тховдя дес, кала Вов авэла тэ сындосарэл всавори люма пав чячимос, тай вытидя Манушэс, Саво и авэла сындомари. Вов допхэндя када всаворэнди, кала жундярдя Лэс андай мулэ!
32 Da sie von der Auferstehung der Toten hörten, spotteten einige; andere aber sagten: Wir wollen dich darüber ein anderes Mal weiter hören.
Кала онэ ашундэ палай кода, со жундёна и мулэ, коисавэ лэндар ашыле тэ асан, ай авэр пхэндэ: — Пала када амэ поашунаса тут андэ авэр вряма.
33 Und so trat denn Paulus aus ihrer Mitte.
Тунчи Павло жылятар котар.
34 Einige Männer aber hielten sich zu ihm und glaubten, darunter auch der Areopagite Dionysius, und eine Frau, mit Namen Damaris, und andere mit ihnen.
Коискачи манушэн екхпатив патяйле тай жыле лэ Павлоса. Машкар лэндэ сас Дионисиё, мануш андав Ареопаго, инке жувли, савя акхарэнас Дамарь, и авэр.
