< Sprueche 3 >
1 Mein Sohn, vergiß meine Lehre nicht, und dein Herz bewahre meine Gebote!
Yaa ilma ko, barumsa ani siif kennu hin dagatin; ajaja koos garaatti qabadhu;
2 Denn sie werden dir Verlängerung der Tage und Jahre des Lebens und viel Frieden bringen.
isaan bara baayʼee fi umurii dheeraa, nagaa fi badhaadhummaa siif dabaluutii.
3 Gnade und Wahrheit werden dich nicht verlassen! Binde sie um deinen Hals, schreibe sie auf die Tafel deines Herzens,
Jaalallii fi amanamummaan yoom iyyuu sirraa hin fagaatin; morma keetti hidhadhu; gabatee garaa kee irrattis barreeffadhu.
4 so wirst du Gunst und Wohlgefallen erlangen in den Augen Gottes und der Menschen.
Ati karaa kanaan fuula Waaqaatii fi fuula namaa duratti surraa fi maqaa gaarii ni argatta.
5 Vertraue auf den HERRN von ganzem Herzen und verlaß dich nicht auf deinen Verstand;
Garaa kee guutuun Waaqayyoon amanadhu; hubannaa kees hin abdatin;
6 erkenne ihn auf allen deinen Wegen, so wird er deine Pfade ebnen.
karaa kee hunda keessatti isa dursi; innis daandii kee siif qajeelcha.
7 Halte dich nicht selbst für weise; fürchte den HERRN und weiche vom Bösen!
Ani ogeessa ofiin hin jedhin; Waaqayyoon sodaadhu; waan hamaa irraas fagaadhu.
8 Das wird deinem Leib gesund sein und deine Gebeine erquicken!
Wanni kun dhagna keetiif fayyaa kenna; lafee kee illee ni haaromsa.
9 Ehre den HERRN mit deinem Gut und mit den Erstlingen all deines Einkommens,
Qabeenya keetiin, mataa midhaan keetii hundaanis Waaqayyoon kabaji;
10 so werden sich deine Scheunen mit Überfluß füllen und deine Keltern von Most überlaufen.
yoos gombisaan kee hamma irraan dhangalaʼutti guutama; iddoon cuunfaa wayinii keetiis daadhiidhaan guutamee irraan dhangalaʼa.
11 Mein Sohn, verwünsche nicht die Züchtigung des HERRN und laß dich seine Strafe nicht verdrießen;
Yaa ilma ko, adabbii Waaqayyoo hin tuffatin; dheekkamsa isaas hin jibbin.
12 denn welchen der HERR lieb hat, den züchtigt er, wie ein Vater den Sohn, dem er wohlwill.
Waaqayyo akkuma abbaa ilma ofii isaa jaallatu tokkootti warra jaallatu ni adabaatii.
13 Wohl dem Menschen, der Weisheit findet, dem Menschen, der Verstand bekommt!
Namni ogummaa argatu kan hubannaas argatu eebbifamaa dha;
14 Denn ihr Erwerb ist besser als Gelderwerb, und ihr Gewinn geht über feines Gold.
ogummaan meetii caalaa faayidaa qabaatii; warqee caalaas buʼaa namaaf buusa.
15 Sie ist kostbarer als Perlen, und alle deine Schätze sind ihr nicht zu vergleichen.
Gatiin ishee gatii lula diimaa caala; wanni ati akka malee hawwitu kam iyyuu isheedhaan wal qixxaachuu hin dandaʼu.
16 In ihrer Rechten ist langes Leben, in ihrer Linken Reichtum und Ehre.
Jireenyi dheeraan harka ishee mirgaa keessa jira; badhaadhummaa fi ulfinni harka ishee bitaa keessa jiru.
17 Ihre Wege sind liebliche Wege und alle ihre Pfade Frieden.
Karaan ishee karaa nama gammachiisuu dha; daandiin ishee hundis nagaa dha.
18 Sie ist ein Baum des Lebens denen, die sie ergreifen; und wer sie festhält, ist glücklich zu preisen.
Isheen warra jabeessanii ishee qabataniif muka jireenyaa ti; warri itti cichanii ishee qabatan immoo ni eebbifamu.
19 Der HERR hat die Erde mit Weisheit gegründet und die Himmel mit Verstand befestigt.
Waaqayyo ogummaadhaan hundee lafaa buuse; hubannaadhaanis samiiwwan iddoo isaanii kaaʼe;
20 Durch seine Erkenntnis brachen die Fluten hervor und träufelten die Wolken Tau.
beekumsa isaatiin tuujubawwan gargar qoodaman; duumessoonnis fixeensa coccobsan.
21 Solches, mein Sohn, laß niemals aus den Augen; bewahre Überlegung und Besonnenheit!
Yaa ilma ko ogummaa fi hubannaa dhugaa eeggadhu; isaanis fuula kee duraa hin dhabamin;
22 Sie werden deiner Seele zum Leben dienen und zum Schmuck deinem Hals.
isaan jireenya siif taʼu; morma kee miidhagsuufis faaya mormaa siif taʼu.
23 Dann wirst du sicher deines Weges gehen, und dein Fuß stößt nicht an.
Yoos ati karaa kee nagumaan deemta; miilli kees hin gufatu;
24 Ohne Furcht wirst du dich niederlegen, und liegst du, so wird dein Schlaf süß sein.
ati yoo raftu hin sodaattu; hirribni kees yoo ati raftu sitti miʼaawa.
25 Du brauchst keinen plötzlichen Schrecken zu fürchten, auch nicht den Untergang der Gottlosen, wenn er kommt.
Balaa akkuma tasaa sitti dhufu yookaan badiisa hamoota galaafatu hin sodaatin;
26 Denn der HERR wird in deinem Herzen sein und deinen Fuß bewahren vor dem Fallstrick.
Waaqayyo irkoo siif taʼaatii; akka miilli kee kiyyoodhaan hin qabamnes si eega.
27 Verweigere keinem Bedürftigen eine Wohltat, wenn es in deiner Hände Macht steht, sie zu erweisen!
Ati yeroo waan tokko gochuudhaaf aangoo qabdutti, warra wanni gaariin isaaniif malu irraa waan sana hin hanqisin.
28 Sprich nicht zu deinem Nächsten: «Gehe hin und komme wieder; morgen will ich dir geben!» während du es doch hast.
Utuu amma waa qabduu, ollaa keetiin, “Yeroo biraa deebiʼii kottu; ani bori siifin kennaatii” hin jedhin.
29 Ersinne nichts Böses wider deinen Nächsten, der arglos bei dir wohnt.
Ollaa kee kan si amanee si cina jiraatu miidhuuf jettee waan hamaa itti hin yaadin.
30 Hadere mit keinem Menschen ohne Ursache, wenn er dir nichts Böses zugefügt hat.
Nama tokko utuu inni homaa si hin godhin akkasumaan hin miidhin.
31 Sei nicht neidisch auf den Gewalttätigen und erwähle dir keinen seiner Wege!
Nama dabaatti hin hinaafin; yookaan karaa isaa tokko illee hin filatin.
32 Denn der Verkehrte ist dem HERRN ein Greuel, aber mit Aufrichtigen ist er vertraut.
Waaqayyo nama jalʼaa ni jibbaatii; nama qajeelaa garuu ofitti aanfata.
33 Der Fluch des HERRN ist im Hause des Gottlosen, aber die Wohnung der Gerechten segnet er.
Abaarsi Waaqayyoo mana nama hamaa irra buʼa; inni garuu mana nama qajeelaa ni eebbisa.
34 Wenn er der Spötter spottet, so gibt er den Demütigen Gnade.
Inni qoostota of tuultotatti ni qoosa; warra gad of qabaniif immoo ayyaana kenna.
35 Die Weisen ererben Ehre, die Toren aber macht die Schande berühmt.
Ogeeyyiin ulfina dhaalu; gowwoota garuu inni ni qaanessa.