Sprueche 29

1 Ein Mann, der allen Warnungen trotzt, geht plötzlich unheilbar zugrunde.

Człowiek, który czyni twardym [swój] kark mimo częstych nagan, zostanie nagle zniszczony i pozbawiony ratunku.

2 Wenn die Gerechten sich mehren, freut sich das Volk; wenn aber die Gottlosen herrschen, seufzt es.

Gdy sprawiedliwi są u władzy, lud się weseli, a gdy panują niegodziwi, lud wzdycha.

3 Wer Weisheit liebt, macht seinem Vater Freude; wer aber mit Huren geht, bringt sein Vermögen durch.

Kto miłuje mądrość, raduje swego ojca, a kto zadaje się z nierządnicami, trwoni majątek.

4 Durch Recht bringt ein König das Land in guten Stand; ein Erpresser aber richtet es zugrunde.

Król utwierdza ziemię sądem, ale kto przyjmuje dary, burzy ją.

5 Wer seinem Nächsten schmeichelt, stellt seinen Füßen ein Netz.

Człowiek, który pochlebia swemu bliźniemu, rozciąga sieć przed jego nogami.

6 In der Übertretung des Bösewichts ist ein Fallstrick; aber der Gerechte wird jauchzen und frohlocken.

Grzech złego człowieka jest jego sidłem, ale sprawiedliwy śpiewa i weseli się.

7 Der Gerechte berücksichtigt das Recht der Armen; der Gottlose aber ist rücksichtslos.

Sprawiedliwy zważa na sprawę ubogich, [a] niegodziwemu nie zależy na jej poznawaniu.

8 Leichtsinnige Leute stecken die Stadt in Brand; die Weisen aber dämpfen den Zorn.

Szydercy prowadzą miasto w sidła, ale mądrzy odwracają gniew.

9 Wenn ein Weiser mit einem Toren rechtet, so zürnt oder lacht dieser und es gibt keine Ruhe.

Jeśli mądry człowiek spiera się z głupim, czy się gniewa, czy się śmieje, nie [ma] pokoju.

10 Die Blutgierigen hassen den Unschuldigen und trachten den Redlichen nach dem Leben.

Krwiożercy nienawidzą prawego, ale sprawiedliwi szukają jego duszy.

11 Ein Tor läßt all seinem Unmut den Lauf; aber ein Weiser hält ihn zurück.

Głupi ujawnia cały swój umysł, a mądry zachowuje go na później.

12 Wenn ein Fürst auf Lügenworte achtet, so werden alle seine Diener gottlos.

Jeśli władca słucha kłamstw, to wszyscy jego słudzy są niegodziwi.

13 Der Arme und der Wucherer treffen einander; der HERR gibt ihnen beiden das Augenlicht.

Ubogi i zdzierca spotykają się, a PAN obu oświeca oczy.

14 Ein König, der die Geringen treulich richtet, dessen Thron wird beständig sein.

Tron króla, który sądzi ubogich według prawdy, będzie umocniony na wieki.

15 Rute und Zucht gibt Weisheit; aber ein sich selbst überlassener Knabe bereitet seiner Mutter Schande.

Rózga i upomnienia dają mądrość, a samowolne dziecko przynosi wstyd swojej matce.

16 Wo viele Gottlose sind, da mehren sich die Sünden; aber die Gerechten werden ihrem Fall zusehen.

Gdy niegodziwi się mnożą, to mnoży się i przestępstwo, lecz sprawiedliwi ujrzą ich upadek.

17 Züchtige deinen Sohn, so wird er dir Ruhe verschaffen und deiner Seele Wonne bereiten.

Karć swego syna, a da ci odpocząć i przyniesie rozkosz twojej duszy.

18 Wo keine Weissagung ist, wird das Volk zügellos; aber wohl ihm, wenn es das Gesetz bewahrt!

Gdy nie ma proroctwa, lud ginie, a kto przestrzega prawa, jest błogosławiony.

19 Mit bloßen Worten erzieht man sich keinen Knecht; denn wenn er sie auch versteht, so beugt er sich doch nicht darunter.

Sługi nie poprawi się słowami, bo choć rozumie, jednak nie odpowiada.

20 Siehst du einen Mann, der übereilte Worte spricht, so kannst du für einen Toren mehr Hoffnung haben als für ihn.

Widzisz człowieka, który jest pochopny w swoich słowach? Więcej nadziei dla głupca niż dla niego.

21 Verzärtelt man seinen Knecht von Jugend auf, so will er schließlich ein Junker sein.

Kto czule wychowuje sługę od młodości, na ostatek będzie go miał za syna.

22 Ein zorniger Mann richtet Hader an und ein hitziger viel Sünde.

Człowiek gniewliwy wszczyna spór, a człowiek porywczy mnoży grzechy.

23 Der Hochmut des Menschen erniedrigt ihn; aber ein Demütiger bekommt Ehre.

Pycha człowieka poniża go, ale pokorny w duchu dostąpi chwały.

24 Wer mit Dieben teilt, haßt seine Seele; er hört den Fluch und zeigt es nicht an.

Wspólnik złodzieja nienawidzi swojej duszy; słyszy przekleństwa, a nie wydaje [go].

25 Menschenfurcht ist ein Fallstrick; wer aber auf den HERRN vertraut, hat nichts zu fürchten.

Strach przed człowiekiem zastawia sidła, ale kto ufa PANU, będzie bezpieczny.

26 Viele suchen das Angesicht eines Fürsten; aber von dem HERRN kommt das Recht eines jeden.

Wielu zabiega o względy władcy, ale sąd każdego człowieka pochodzi od PANA.

27 Ein verkehrter Mensch ist den Gerechten ein Greuel; wer aber richtig wandelt, den verabscheuen die Gottlosen.

Bezbożny budzi odrazę w sprawiedliwych, a kto postępuje uczciwie, budzi odrazę w niegodziwych.