Sprueche 26

1 Wie der Schnee zum Sommer und der Regen zur Ernte, so wenig paßt Ehre für den Narren.

Jako śnieg w lecie, i jako deszcz we żniwa; tak głupiemu nie przystoi chwała.

2 Wie ein Sperling davonflattert und eine Schwalbe wegfliegt, so ein unverdienter Fluch: er trifft nicht ein.

Jako się ptak tam i sam tuła, i jako jaskółka lata: tak przeklęstwo niezasłużone nie przyjdzie.

3 Dem Pferd eine Geißel, dem Esel ein Zaum und dem Narren eine Rute auf den Rücken!

Bicz na konia, ogłów na osła, a kij potrzebny jest na grzbiet głupiego.

4 Antworte dem Narren nicht nach seiner Narrheit, damit du ihm nicht gleichest;

Nie odpowiadaj głupiemu według głupstwa jego, abyś mu i ty nie był podobny.

5 antworte aber dem Narren nach seiner Narrheit, damit er sich nicht weise dünke.

Odpowiedz głupiemu według głupstwa jego, aby się sobie nie zdał być mądrym.

6 Es haut sich die Füße ab und muß Ärger schlucken, wer seine Sachen durch einen Narren besorgen läßt.

Jakoby nogi obciął, tak się bezprawia dopuszcza, kto się głupiemu poselstwa powierza.

7 Schwach wie die Beine des Lahmen, so ist ein [weiser] Spruch im Munde des Toren.

Jako nierówne są golenie u chromego: tak jest powieść w ustach głupich.

8 Wie wenn man einen Stein in der Schleuder festbindet, so ist's, wenn man einem Toren Ehre erweist.

Jako kiedy kto przywiązuje kamień drogi do procy: tak czyni ten, który uczciwość głupiemu wyrządza.

9 Ein Dorn geriet in die Hand eines Trunkenen und ein Spruch in den Mund der Toren!

Jako ciernie, gdy się dostaną w rękę pijanego: tak przypowieść jest w ustach głupich.

10 Ein Händelsüchtiger verletzt alle und nimmt Toren und Landstreicher in seinen Sold.

Wielki Pan stworzył wszystko, a daje zapłatę głupiemu, daje także zapłatę przestępcom.

11 Wie ein Hund, der zu seinem Gespei zurückkehrt, so ist ein Narr, der seine Dummheit wiederholt.

Jako pies wraca się do zwrócenia swego: tak głupi powtarza głupstwo swoje.

12 Siehst du einen Mann, der sich selbst weise dünkt, so kannst du für einen Toren mehr Hoffnung haben als für ihn!

Ujrzyszli człowieka, co się sobie zda być mądrym, nadzieja o głupim lepsza jest, niżeli o nim.

13 Der Faule spricht: «Es ist ein Löwe draußen, ein Leu ist mitten auf der Straße!»

Leniwy mówi: lew na drodze, lew na ulicach.

14 Die Tür dreht sich in der Angel und der Faule in seinem Bett.

Jako się drzwi obracają na zawiasach swoich: tak leniwiec na łóżku swojem.

15 Der Faule steckt seine Hand in die Schüssel; er bringt sie kaum mehr zum Mund zurück!

Leniwiec rękę kryje do zanadrzy swych, a ciężko mu jej podnosić do ust swoich.

16 Ein Fauler dünkt sich weiser als sieben, die verständige Antworten geben.

Leniwiec zda się sobie być mędrszym, niżeli siedm odpowiadających z rozsądkiem.

17 Es packt einen vorüberlaufenden Hund bei den Ohren, wer sich in einen Streit mischt, der ihn nichts angeht.

Jakoby też psa za uszy łapał, kto się mimo idąc w cudzą zwadę wdaje.

18 Wie ein Wahnsinniger, der feurige und todbringende Pfeile abschießt,

Jako szalony wypuszcza iskry i strzały śmiertelne:

19 so ist ein Mensch, der seinen Nächsten betrügt und dann spricht: «Ich habe nur gescherzt!»

Tak jest każdy, który podchodzi przyjaciela swego, a mówi: Azam ja nie żartował?

20 Wo kein Holz mehr ist, erlischt das Feuer; und wenn der Verleumder fort ist, so hört der Hader auf.

Gdy niestaje drew, gaśnie ogień; tak gdy nie będzie klatecznika, ucichnie zwada.

21 Zur Glut braucht es Kohlen und zum Feuer Holz, und um Streit anzufangen, einen zänkischen Mann.

Jako węgiel martwy służy do rozniecenia, i drwa do ognia; tak człowiek swarliwy do rozniecenia zwady.

22 Die Worte des Verleumders sind wie Leckerbissen; sie dringen ins Innerste des Leibes.

Słowa obmówcy są jako słowa zranionych; a wszakże przenikają do wnętrzności żywota.

23 Silberschaum über Scherben gezogen, also sind feurige Lippen und ein böses Herz.

Wargi nieprzyjacielskie i serce złe są jako srebrna piana, którą polewają naczynie gliniane.

24 Mit seinen Lippen verstellt sich der Hasser, und in seinem Herzen nimmt er sich Betrügereien vor.

Ten, co kogo nienawidzi, za inszego się udaje wargami swemi; ale w sercu swojem myśli o zdradzie.

25 Wenn er schöne Worte macht, so traue ihm nicht; denn es sind sieben Greuel in seinem Herzen.

Gdyć się ochotnym mową swą ukazuje, nie wierz mu: bo siedmioraka obrzydliwość jest w sercu jego.

26 Hüllt sich der Haß in Täuschung, so wird seine Bosheit doch offenbar in der Gemeinde.

Nienawiść zdradliwie bywa pokryta; ale odkryta bywa złość jej w zgromadzeniu.

27 Wer [andern] eine Grube gräbt, fällt selbst hinein; und wer einen Stein wälzt, zu dem kehrt er zurück.

Kto drugiemu dół kopie, wpada weń; a kto kamień toczy, na niego się obraca.

28 Eine Lügenzunge haßt die von ihr Zermalmten, und ein glattes Maul richtet Verderben an.

Człowiek języka kłamliwego ma utrapienie w nienawiści, a usta łagodne przywodzą do upadku.