Sprueche 22
1 Ein guter Name ist wertvoller als großer Reichtum, und Anmut ist besser als Silber und Gold.
Lepsze jest dobre imię, niż bogactwa wielkie; a przyjaźń lepsza, niż srebro i złoto.
2 Reiche und Arme begegnen einander; der HERR hat sie alle gemacht.
Bogaty i ubogi spotkali się z sobą; ale Pan jest obydwóch stworzycielem.
3 Der Kluge sieht das Unglück und verbirgt sich; aber die Einfältigen tappen hinein und müssen es büßen.
Ostrożny widząc złe ukrywa się; ale prostacy wprost idąc wpadają w szkodę.
4 Der Lohn der Demut und der Furcht des HERRN ist Reichtum, Ehre und Leben.
Pokory i bojaźni Pańskiej nagrodą jest bogactwo, i sława i żywot.
5 Dornen und Schlingen sind auf dem Wege des Verkehrten; wer seine Seele bewahren will, bleibe fern davon!
Ciernie i sidła są na drodze przewrotnego; kto strzeże duszy swej, oddala się od nich.
6 Gewöhnt man einen Knaben an den Weg, den er gehen soll, so läßt er nicht davon, wenn er alt wird!
Ćwicz młodego według potrzeby drogi jego; bo gdy się zstarzeje, nie odstąpi od niej.
7 Der Reiche herrscht über die Armen, und wer borgt, ist des Gläubigers Knecht.
Bogaty nad ubogimi panuje; ale ten, co pożycza, sługą bywa tego, który mu pożycza.
8 Wer Unrecht sät, wird Unheil ernten, und die Rute seines Übermuts liegt bereit.
Kto sieje nieprawość, żąć będzie utrapienie, a rózga gniewu jego ustanie.
9 Gesegnet wird der Mitleidige; denn er gibt dem Armen von seinem Brot.
Oko dobrotliwe, toć będzie ubłogosławione; bo udziela chleba swego ubogiemu.
10 Vertreibe den Spötter, so nimmt der Streit ein Ende, und das Zanken und Schmähen hört auf.
Wyrzuć naśmiewcę, a ustanie zwada; owszem uspokoi się swar i pohańbienie.
11 Wer Herzensreinheit liebt und anmutige Lippen hat, dessen Freund ist der König.
Kto miłuje czystość serca, a jest wdzięczność w wargach jego, temu król przyjacielem będzie.
12 Die Augen des HERRN behüten die Erkenntnis, aber er verwirrt die Reden des Betrügers.
Oczy Pańskie strzegą umiejętności; ale przedsięwzięcia przewrotnego podwraca.
13 Der Faule spricht: «Es ist ein Löwe draußen; der könnte mich auf offener Straße zerreißen!»
Leniwiec mówi: Lew na dworzu, w pośród ulicy bym był zabity.
14 Ein Hurenmaul ist eine tiefe Grube; wen der HERR strafen will, der fällt hinein.
Usta obcych niewiast są dół głęboki; na kogo się Pan gniewa, wpadnie tam.
15 Torheit steckt dem Knaben im Herzen; aber die Rute der Zucht wird sie ihm austreiben.
Głupstwo przywiązane jest do serca młodego; ale rózga karności oddali je od niego.
16 Wer einen Armen drückt, bereichert ihn; wer einem Reichen gibt, schadet ihm nur.
Kto ciemięży ubogiego, aby sobie przysporzył, także kto daje bogatemu: pewnie zubożeje.
17 Neige dein Ohr und höre die Worte der Weisen, und dein Herz merke auf meine Lehre!
Nakłoń ucha twego, a słuchaj słów mądrych, a serce twoje przyłóż ku nauce mojej;
18 Denn das ist lieblich, wenn du sie in deinem Innern bewahrst, wenn sie allzumal bereitstehen auf deinen Lippen.
Boć to będzie uciechą, gdy je zachowasz w sercu twojem, gdy będą społem sporządzone w wargach twoich;
19 Damit du dein Vertrauen auf den HERRN setzest, lehre ich dich heute, ja, dich!
Aby było w Panu ufanie twoje; oznajmujęć to dziś, a ty tak czyń.
20 Habe ich dir nicht Vortreffliches geschrieben mit Ratschlägen und Lehren,
Izalim ci nie napisał znamienitych rzeczy z strony rad i umiejętności,
21 daß ich dir kundtäte die zuverlässigen Worte der Wahrheit, damit du wahrheitsgetreuen Bescheid gebest denen, die dich senden?
Abym ci do wiadomości podał pewność powieści prawdziwych, abyś umiał odnosić słowa prawdy tym, którzy cię posłali.
22 Beraube den Schwachen nicht, weil er schwach ist, und unterdrücke den Elenden nicht im Tor!
Nie odzieraj nędznego, przeto że nędzny jest; ani ubogiego w bramie uciskaj.
23 Denn der HERR wird ihre Sache führen und wird denen, die sie berauben, das Leben rauben.
Albowiem Pan się podejmie sprawy ich, i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
24 Geselle dich nicht zu einem Zornmütigen und begib dich zu keinem Hitzkopf,
Nie bądź przyjacielem gniewliwemu, a z mężem popędliwym nie obcuj,
25 damit du dir nicht seinen Wandel angewöhnest und er dir nicht zum Fallstrick deiner Seele werde.
Byś snać nie przywykł ścieszkom jego, a nie włożył sidła na duszę swoję.
26 Sei nicht unter denen, welche in die Hand geloben, die sich für Schulden verbürgen;
Nie bywaj między tymi, którzy ręczą; ani między rękojmiami za długi;
27 denn wenn du nicht bezahlen kannst, warum soll man dir dein Bett wegnehmen?
Bo jeźlibyś nie miał czem zapłacić, przeczżeby kto miał brać pościel twoją pod tobą?
28 Verrücke die ewige Grenze nicht, welche deine Väter gemacht haben.
Nie przenoś starej granicy, którą uczynili ojcowie twoi.
29 Siehst du jemand emsig in seinem Geschäft, der darf sich vor Könige stellen; er wird nicht bei unbedeutenden Leuten dienen.
Widziałżeś męża rątszego w sprawach swoich? Takowyć przed królami staje, a nie staje przed podłymi.
