Sprueche 6
1 Mein Sohn, hast du dich für deinen Nächsten verbürgt, für einen andern dich durch Handschlag verpflichtet,
Synu mój! jeźlibyś ręczył za przyjaciela twego, a dałbyś obcemu rękę twoję:
2 bist du durch ein mündliches Versprechen gebunden und hast du dich durch eine Zusage verstricken lassen,
Usidliłeś się słowy ust twoich, pojmanyś mowami ust twoich.
3 so tu doch ja dies, mein Sohn, damit du wieder frei wirst – denn du bist in die Gewalt deines Nächsten gefallen –: Gehe hin, wirf dich vor ihm nieder und bestürme deinen Nächsten mit Bitten!
Przetoż uczyń tak, synu mój! a wyzwól się, gdyżeś wpadł w rękę przyjaciela twego; idźże, upokórz się, a nalegaj na przyjaciela twego.
4 Gönne deinen Augen keinen Schlaf und deinen Augenlidern keinen Schlummer!
Nie dawaj snu oczom twoim, ani drzemania powiekom twoim.
5 Mache dich frei von ihm wie eine Gazelle aus der Hand (des Jägers) und wie ein Vogel aus der Hand des Vogelstellers! –
Wyrwij się jako łani z rąk myśliwca i jako ptak z ręki ptasznika.
6 Gehe hin zur Ameise, du Fauler, sieh ihr Tun an, damit du klug wirst.
Idź do mrówki, leniwcze! obacz drogi jej, a nabądź mądrości;
7 Obgleich sie kein Oberhaupt, keinen Vorsteher und Gebieter hat,
Która, choć nie ma wodza, ani przełożonego, ani pana,
8 sorgt sie doch im Sommer für ihren Unterhalt, sammelt in der Erntezeit ihre Nahrung ein.
Przecież w lecie gotuje pokarm swój, a zgromadza w żniwa żywność swoję.
9 Wie lange noch willst du liegen bleiben, du Fauler? Wann endlich willst du von deinem Schlaf dich erheben?
Leniwcze! dokądże leżeć będziesz? kiedyż wstaniesz ze snu swego?
10 »Noch ein wenig Schlaf, ein wenig Schlummer, noch ein wenig die Hände falten, um auszuruhen!«
Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał.
11 So kommt denn die Verarmung an dich heran wie ein Schnellläufer und der Mangel wie ein gewappneter Mann. –
A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój, jako mąż zbrojny.
12 Ein nichtswürdiger Mensch, ein heilloser Mann ist, wer mit Lug und Trug des Mundes umhergeht,
Człowiek niepobożny, mąż złośliwy chodzi w przewrotności ust;
13 wer mit den Augen blinzelt, mit den Füßen scharrt, mit den Fingern Zeichen gibt,
Mruga oczyma swemi, mówi nogami swemi, ukazuje palcami swemi;
14 wer hinterlistige Pläne im Herzen ersinnt, allezeit böse Anschläge schmiedet und Händel anstiftet.
Przewrotności są w sercu jego, myśli złe na każdy czas, a zwady rozsiewa.
15 Darum wird ihn das Verderben plötzlich ereilen; unvermutet wird er zerschmettert werden unheilbar. –
Przetoż prędko przyjdzie upadek jego; nagle skruszony będzie bez uleczenia.
16 Sechs Dinge sind es, die der HERR haßt, und sieben sind seinem Herzen ein Greuel:
Sześć jest rzeczy, których nienawidzi Pan, a siódma jest obrzydliwością duszy jego;
17 hochmütige Augen, eine Lügenzunge und Hände, die unschuldiges Blut vergießen;
Oczów wyniosłych, języka kłamliwego, i rąk wylewających krew niewinną;
18 ein Herz, das tückische Anschläge schmiedet, Füße, die eilends zu bösem Tun laufen;
Serca, które knuje myśli złe; nóg, które się kwapią bieżeć ku złemu;
19 wer als falscher Zeuge Lügen aussagt und Hader anstiftet unter Brüdern.
Świadka fałszywego, który mówi kłamstwo, i tego, który sieje rosterki między braćmi.
20 Mein Sohn, halte das Gebot deines Vaters fest und laß nicht die Weisung deiner Mutter fahren!
Strzeżże, synu mój! przykazania ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
21 Binde sie dir beständig aufs Herz, schlinge sie dir um den Hals!
Wiążże je zawżdy u serca twego, a wieszaj je u szyi twojej.
22 Wenn du umhergehst, möge sie dich geleiten; wenn du dich niedergelegt hast, möge sie dich bewachen, und bist du aufgewacht, so möge sie sich mit dir unterreden.
Gdziekolwiek pójdziesz, poprowadzi cię; gdy, zaśniesz strzedz cię będzie, a gdy się ocucisz, rozmawiać z tobą będzie,
23 Denn das Gebot ist eine Leuchte und die Weisung ein Licht; und die Zurechtweisungen der Zucht sind der Weg zum Leben(sglück):
(Bo przykazanie jest pochodnią, nauka światłością, a drogą żywota są karności ćwiczenia.)
24 sie sollen dich bewahren vor dem bösen Weibe, vor der glatten Zunge einer fremden Frau.
Aby cię strzegły od niewiasty złej, i od łagodnego języka niewiasty obcej.
25 Trage in deinem Herzen kein Verlangen nach ihrer Schönheit und laß dich nicht von ihr durch ihre Blicke fangen!
Nie pożądaj piękności jej w sercu twojem, a niech cię nie łowi powiekami swemi.
26 Denn der Preis für eine Buhldirne beträgt höchstens einen Laib Brot, aber eine verheiratete Frau macht Jagd auf die kostbare Seele.
Albowiem dla niewiasty wszetecznej zubożeje człowiek aż do kęsa chleba; owszem żona cudzołożna drogą duszę łowi.
27 Kann wohl jemand Feuer in den Bausch des Gewandes fassen, ohne daß seine Kleider in Brand geraten?
Izaż może kto brać ogień do zanadrzy swoich, aby szaty jego nie zgorzały?
28 Oder kann jemand über glühende Kohlen gehen, ohne sich die Füße zu verbrennen?
Izaż może kto chodzić po rozpalonym węglu, aby się nogi jego nie poparzyły?
29 Ebenso ergeht es dem, der sich mit der Ehefrau eines andern einläßt: keiner, der sie berührt, kommt ungestraft davon.
Tak kto wchodzi do żony bliźniego swego, nie będzie bez winy, ktokolwiek się jej dotknie.
30 Man verachtet den Dieb nicht, wenn er stiehlt, um seine Gier zu stillen, wenn ihn hungert;
Nie kładą hańby na złodzieja, jeżliż co ukradnie, chcąc nasycić duszę swoję, będąc głodnym;
31 doch wenn er ertappt wird, mag (muß) er siebenfachen Ersatz leisten, (am Ende gar) das ganze Vermögen seines Hauses hingeben;
Ale gdy go zastaną, nagradza siedmiorako, albo wszystkę majętność domu swego daje.
32 wer aber mit einem verheirateten Weibe Ehebruch begeht, ist von Sinnen; nur wer sich selbst zugrunde richten will, tut so etwas.
Lecz cudzołożący z niewiastą głupi jest, a kto chce zatracić duszę swoję, ten to czyni.
33 Schläge und Schmach trägt er als Lohn davon, und seine Schande ist unauslöschlich;
Karanie i zelżywość odniesie, a hańba jego nie będzie zgładzona.
34 denn Eifersucht ist wilder Zorn eines Ehemannes, und am Tage der Rache übt er keine Schonung:
Bo zawisna miłość jest zapalczywością męża, a nie sfolguje w dzień pomsty.
35 er läßt sich auf keinerlei Sühnegeld ein und bleibt unerbittlich, magst du ihm auch noch so viele Geschenke bieten.
Nie będzie miał względu na żaden okup, ani przyjmie, chociażby mu najwięcej darów dawano.
