Sprueche 3
1 Mein Sohn, vergiß meine Belehrung nicht und laß dein Herz meine Weisungen bewahren;
Synu mój! nie zapominaj zakonu mego, a przykazań moich niech strzeże serce twoje.
2 denn langes Leben und Jahre des Glücks und Wohlergehen werden sie dir in Fülle bringen. –
Boć długości dni i lat żywota, i pokoju przyczynią.
3 Liebe und Treue dürfen dich nicht verlassen: binde sie dir um den Hals, schreibe sie auf die Tafel deines Herzens,
Miłosierdzie i prawda niech cię nie opuszczają; uwiąż je u szyi twojej, napisz je na tablicy serca twojego.
4 so wirst du Gunst und Beifall gewinnen bei Gott und den Menschen. –
Tedy znajdziesz łaskę i rozum dobry przed oczyma Bożemi i ludzkiemi.
5 Vertraue auf den HERRN mit ganzem Herzen und verlaß dich nicht auf eigene Klugheit;
Ufaj w Panu ze wszystkiego serca twego, a na rozumie twoim nie spolegaj.
6 denke an ihn auf allen deinen Wegen, so wird er dir die Pfade ebnen. –
We wszystkich drogach twoich znaj go, a on prostować będzie ścieszki twoje.
7 Halte dich nicht selbst für weise; fürchte den HERRN und halte dich fern vom Bösen:
Nie bądź mądrym sam u siebie; ale się bój Pana, a odstąp od złego.
8 das wird Arznei für deinen Leib sein und Labsal für deine Glieder. –
To będzie zdrowiem żywotowi twemu, a odwilżeniem kościom twoim.
9 Ehre den HERRN mit (Gaben von) deinem Vermögen und mit den Erstlingen deines gesamten Feldertrags,
Czcij Pana z majętności twojej, i z pierwiastek wszystkich dochodów twoich.
10 so werden deine Scheunen mit Überfluß sich füllen und deine Kufen von Most überfließen. –
A gumna twoje napełnione będą obfitością, i od wina nowego prasy twoje rozpadać się będą.
11 Mein Sohn, verschmähe nicht die Zucht des HERRN und sei nicht unwillig über seine Strafe;
Synu mój! karania Pańskiego nie odrzucaj, i nie uprzykrzaj sobie ćwiczenia jego.
12 denn wen der HERR lieb hat, den züchtigt er, und zwar wie ein Vater den Sohn, mit dem er’s gut meint.
Bo kogo Pan miłuje, tego karze, a to jako ojciec, który się w synu kocha.
13 Wohl dem Menschen, der Weisheit erlangt hat, und wohl dem Manne, der Einsicht gewinnt!
Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który dostanie roztropności.
14 Denn besser ist ihr Erwerb als der von Silber, und ihr Besitz ist mehr wert als Gold;
Bo lepiej nią kupczyć, niżeli kupczyć srebrem: owszem pożyteczniejszy nad złoto dochód jej.
15 kostbarer ist sie als Perlen, und alle Kleinodien kommen ihr nicht gleich.
Droższa jest nad perły, a wszystkie najmilsze rzeczy twoje nie zrównają się z nią.
16 Langes Leben liegt in ihrer Rechten, in ihrer Linken Reichtum und Ehre.
Przedłużenie dni w prawicy jej, a w lewicy jej bogactwa i zacność.
17 Ihre Wege sind beglückende Wege, und alle ihre Pfade sind Wohlergehen.
Drogi jej rozkoszne, i wszystkie ścieszki jej spokojne.
18 Ein Baum des Lebens ist sie denen, die sie ergriffen haben, und wer sie festhält, ist glücklich zu preisen. –
Drzewem żywota jest tym, którzyby się jej chwycili; a którzy się jej trzymają, są błogosławionymi.
19 Der HERR hat durch Weisheit die Erde gegründet und den Himmel durch Einsicht festgestellt;
Pan mądrością ugruntował ziemię, a roztropnością umocnił niebiosa.
20 durch seine Erkenntnis sind die Fluten der Tiefe (als Quellen) hervorgebrochen, und die Wolken lassen den Tau herabträufeln. –
Umiejętnością jego rozstąpiły się przepaści, a obłoki rosą kropią.
21 Mein Sohn, laß sie nicht aus deinen Augen entschwinden; halte fest an kluger Überlegung und Besonnenheit:
Synu mój! niech to nie odstępuje od oczów twych: strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;
22 so werden sie Leben für deine Seele sein und ein schöner Schmuck für deinen Hals;
I będą żywotem duszy twojej, a ozdobą szyi twojej.
23 dann wirst du deinen Weg in Sicherheit wandeln und mit deinem Fuß nicht anstoßen.
Tedy będziesz chodził bezpiecznie droga twoją, a noga twoja nie potknie się.
24 Wenn du dich schlafen legst, braucht dir nicht zu grauen; und legst du dich nieder, so wird dein Schlummer süß sein;
Jeźli się układziesz, nie będziesz się lękał; a gdy się uspokoisz, wdzięczny będzie sen twój.
25 du brauchst dich nicht vor plötzlichem Schrecken zu fürchten, auch nicht vor der Vernichtung der Gottlosen, wenn sie hereinbricht;
Nie ulękniesz się strachu nagłego, ani spustoszenia bezbożników, gdy przyjdzie.
26 denn der HERR wird deine Zuversicht sein und deinen Fuß vor dem Fallstrick behüten.
Albowiem Pan będzie ufaniem twojem, a nogi twojej będzie strzegł od samołówki.
27 Versage keinem Bedürftigen eine Wohltat, wenn es in deiner Macht steht, sie zu erweisen.
Nie zbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy cię na to stanie, abyś dobrze czynił.
28 Sage nicht zu deinem Nächsten: »Geh (jetzt) und komm mal wieder!« und »Morgen will ich es dir geben«, während du es doch schon jetzt tun kannst. –
Nie mów bliźniemu twemu: Idź, a wróć się, a jutroć dam; gdyż to masz u siebie.
29 Ersinne nichts Böses gegen deinen Nächsten, während er arglos neben dir wohnt. –
Nie knuj złego przeciwko bliźniemu twemu, gdyż on z tobą dowiernie mieszka.
30 Fange mit keinem Menschen Streit ohne Ursache an, wenn er dir nichts Böses zugefügt hat. –
Nie wadź się z człowiekiem bez przyczyny, jeźliżeć nic złego nie wyrządził.
31 Sei nicht neidisch auf gewalttätige Menschen und verstehe dich nicht zu einem von ihren Wegen!
Nie zajrzyj mężowi gwałt czyniącemu, a nie obieraj żadnej drogi jego.
32 Denn wer sich auf Abwege begibt, ist dem HERRN ein Greuel, aber mit den Redlichen hält er treue Freundschaft.
Albowiem przewrotny jest obrzydliwością przed Panem; ale z szczerymi tajemnica jego;
33 Der Fluch des HERRN (lastet) auf dem Hause des Gottlosen, aber die Wohnung der Gerechten segnet er;
Przeklęstwo Pańskie jest w domu niezbożnika; ale przybytkowi sprawiedliwych błogosławi,
34 für die Spötter wird er selbst ein Spötter, aber den Demütigen gibt er Gnade.
Ponieważ on szydzi z pośmiewców, ale pokornym łaskę daje.
35 Zu Ehren gelangen die Weisen, aber den Toren verschafft die Schande einen Namen.
Mądrzy dziedzicznie sławę osiędą, ale głupi odniosą zelżywość.
