Sprueche 6
1 Mein Kind, wirst du Bürge für deinen Nächsten und hast deine Hand bei einem Fremden verhaftet,
Synu mój! jeźlibyś ręczył za przyjaciela twego, a dałbyś obcemu rękę twoję:
2 so bist du verknüpft mit der Rede deines Mundes und gefangen mit den Reden deines Mundes.
Usidliłeś się słowy ust twoich, pojmanyś mowami ust twoich.
3 So tu doch, mein Kind, also und errette dich; denn du bist deinem Nächsten in die Hände kommen; eile, dränge und treibe deinen Nächsten!
Przetoż uczyń tak, synu mój! a wyzwól się, gdyżeś wpadł w rękę przyjaciela twego; idźże, upokórz się, a nalegaj na przyjaciela twego.
4 Laß deine Augen nicht schlafen noch deine Augenlider schlummern!
Nie dawaj snu oczom twoim, ani drzemania powiekom twoim.
5 Errette dich wie ein Reh von der Hand und wie ein Vogel aus der Hand des Voglers.
Wyrwij się jako łani z rąk myśliwca i jako ptak z ręki ptasznika.
6 Gehe hin zur Ameise, du Fauler, siehe ihre Weise an und lerne!
Idź do mrówki, leniwcze! obacz drogi jej, a nabądź mądrości;
7 Ob sie wohl keinen Fürsten noch Hauptmann noch HERRN hat,
Która, choć nie ma wodza, ani przełożonego, ani pana,
8 bereitet sie doch ihr Brot im Sommer und sammelt ihre Speise in der Ernte.
Przecież w lecie gotuje pokarm swój, a zgromadza w żniwa żywność swoję.
9 Wie lange, liegst du, Fauler? Wann willst du aufstehen von deinem Schlaf?
Leniwcze! dokądże leżeć będziesz? kiedyż wstaniesz ze snu swego?
10 Ja, schlaf noch ein wenig, schlummere ein wenig, schlage die Hände ineinander ein wenig, daß du schlafest,
Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał.
11 so wird dich die Armut übereilen wie ein Fußgänger und der Mangel wie ein gewappneter Mann.
A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój, jako mąż zbrojny.
12 Ein loser Mensch, ein schädlicher Mann, gehet mit verkehrtem Munde,
Człowiek niepobożny, mąż złośliwy chodzi w przewrotności ust;
13 winket mit Augen, deutet mit Füßen, zeiget mit Fingern,
Mruga oczyma swemi, mówi nogami swemi, ukazuje palcami swemi;
14 trachtet allezeit Böses und Verkehrtes in seinem Herzen und richtet Hader an.
Przewrotności są w sercu jego, myśli złe na każdy czas, a zwady rozsiewa.
15 Darum wird ihm plötzlich sein Unfall kommen und wird schnell zerbrochen werden, daß keine Hilfe da sein wird.
Przetoż prędko przyjdzie upadek jego; nagle skruszony będzie bez uleczenia.
16 Diese sechs Stücke hasset der HERR, und am siebenten hat er einen Greuel:
Sześć jest rzeczy, których nienawidzi Pan, a siódma jest obrzydliwością duszy jego;
17 hohe Augen, falsche Zungen, Hände, die unschuldig Blut vergießen;
Oczów wyniosłych, języka kłamliwego, i rąk wylewających krew niewinną;
18 Herz, das mit bösen Tücken umgehet; Füße, die behende sind, Schaden zu tun;
Serca, które knuje myśli złe; nóg, które się kwapią bieżeć ku złemu;
19 falscher Zeuge, der frech Lügen redet, und der Hader zwischen Brüdern anrichtet.
Świadka fałszywego, który mówi kłamstwo, i tego, który sieje rosterki między braćmi.
20 Mein Kind, bewahre die Gebote deines Vaters und laß nicht fahren das Gesetz deiner Mutter!
Strzeżże, synu mój! przykazania ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
21 Binde sie zusammen auf dein Herz allewege und hänge sie an deinen Hals:
Wiążże je zawżdy u serca twego, a wieszaj je u szyi twojej.
22 wenn du gehest, daß sie dich geleiten; wenn du dich legest, daß sie dich bewahren; wenn du aufwachest, daß sie dein Gespräch seien.
Gdziekolwiek pójdziesz, poprowadzi cię; gdy, zaśniesz strzedz cię będzie, a gdy się ocucisz, rozmawiać z tobą będzie,
23 Denn das Gebot ist eine Leuchte und das Gesetz ein Licht; und die Strafe der Zucht ist ein Weg des Lebens,
(Bo przykazanie jest pochodnią, nauka światłością, a drogą żywota są karności ćwiczenia.)
24 auf daß du bewahret werdest vor dem bösen Weibe, vor der glatten Zunge der Fremden.
Aby cię strzegły od niewiasty złej, i od łagodnego języka niewiasty obcej.
25 Laß dich ihre Schöne nicht gelüsten in deinem Herzen und verfahe dich nicht an ihren Augenlidern.
Nie pożądaj piękności jej w sercu twojem, a niech cię nie łowi powiekami swemi.
26 Denn eine Hure bringet einen ums Brot; aber ein Eheweib fähet das edle Leben.
Albowiem dla niewiasty wszetecznej zubożeje człowiek aż do kęsa chleba; owszem żona cudzołożna drogą duszę łowi.
27 Kann auch jemand ein Feuer im Busen behalten, daß seine Kleider nicht brennen?
Izaż może kto brać ogień do zanadrzy swoich, aby szaty jego nie zgorzały?
28 Wie sollte jemand auf Kohlen gehen, daß seine Füße nicht verbrannt würden?
Izaż może kto chodzić po rozpalonym węglu, aby się nogi jego nie poparzyły?
29 Also gehet es, wer zu seines Nächsten Weib gehet; es bleibt keiner ungestraft, der sie berühret.
Tak kto wchodzi do żony bliźniego swego, nie będzie bez winy, ktokolwiek się jej dotknie.
30 Es ist einem Diebe nicht so große Schmach, ob er stiehlt, seine Seele zu sättigen, weil ihn hungert.
Nie kładą hańby na złodzieja, jeżliż co ukradnie, chcąc nasycić duszę swoję, będąc głodnym;
31 Und ob er begriffen wird, gibt er's siebenfältig wieder und legt dar alles Gut in seinem Hause.
Ale gdy go zastaną, nagradza siedmiorako, albo wszystkę majętność domu swego daje.
32 Aber der mit einem Weibe die Ehe bricht, der ist ein Narr, der bringet sein Leben ins Verderben.
Lecz cudzołożący z niewiastą głupi jest, a kto chce zatracić duszę swoję, ten to czyni.
33 Dazu trifft ihn Plage und Schande, und seine Schande wird nicht ausgetilget.
Karanie i zelżywość odniesie, a hańba jego nie będzie zgładzona.
34 Denn der Grimm des Mannes eifert und schonet nicht zur Zeit der Rache
Bo zawisna miłość jest zapalczywością męża, a nie sfolguje w dzień pomsty.
35 und siehet keine Person an, die da versöhne, und nimmt's nicht an, ob du viel schenken wolltest.
Nie będzie miał względu na żaden okup, ani przyjmie, chociażby mu najwięcej darów dawano.
