Sprueche 30
1 Dies sind die Worte Agurs, des Sohns Jakes, Lehre und Rede des Mannes Leithiel, Leithiel und Uchal.
Lời của A-gu-ra, con trai Gia-kê, nói với Y-thi-ên và U-can:
2 Denn ich bin der allernärrischste, und Menschenverstand ist nicht bei mir.
Tôi là người ngu dốt nhất, và cũng không hiểu biết như người thường.
3 Ich habe Weisheit nicht gelernet, und was heilig sei, weiß ich nicht.
Tôi chưa được học sự khôn ngoan, cũng không có sự hiểu biết về Đấng Thánh.
4 Wer fähret hinauf gen Himmel und herab? Wer fasset den Wind in seine Hände? Wer bindet die Wasser in ein Kleid? Wer hat alle Enden der Welt gestellet? Wie heißt er und wie heißt sein Sohn? Weißt du das?
Ai đã lên trời, rồi xuống đất? Ai đã góp gió trong tay, bọc biển trong áo, tạo nên vũ trụ? Đấng ấy là Ai? Và Con Trai Ngài tên gì? Xin nói giúp tôi, nếu ngươi biết!
5 Alle Worte Gottes sind durchläutert und sind ein Schild denen, die auf ihn trauen.
Mọi lời của Đức Chúa Trời đều tinh luyện; Ngài là tấm khiên bảo vệ người nương cậy Ngài.
6 Tue nichts zu seinen Worten, daß er dich nicht strafe, und werdest lügenhaftig erfunden.
Đừng thêm gì vào lời của Ngài, kẻo Ngài bắt tội, vì người thêm thắt là người nói dối.
7 Zweierlei bitte ich von dir, die wollest du mir nicht weigern, ehe denn ich sterbe;
Đức Chúa Trời ôi, trước khi con chết, xin cho con hai điều:
8 Abgötterei und Lügen laß ferne von mir sein; Armut und Reichtum gib mir nicht; laß mich aber mein bescheiden Teil Speise dahinnehmen.
Giúp con khỏi dối trá, giả hình. Đừng để con nghèo khổ, cũng đừng cho con giàu có. Xin cho con lương thực vừa đủ cần dùng.
9 Ich möchte sonst, wo ich zu satt würde, verleugnen und sagen: Wer ist der HERR? Oder wo ich zu arm würde, möchte ich stehlen und mich an dem Namen meines Gottes vergreifen.
Nếu giàu có dư dật, con sẽ khước từ Chúa và hỏi: “Chúa Hằng Hữu là ai?” Nếu nghèo khổ, con sẽ trộm cắp, làm ô nhơ Danh Đức Chúa Trời.
10 Verrate den Knecht nicht gegen seinen HERRN; er möchte dir fluchen und du die Schuld tragen müssest.
Chớ vu khống người đầy tớ với chủ, người sẽ nguyền rủa con vì lỗi con tạo lấy.
11 Es ist eine Art, die ihrem Vater flucht und ihre Mutter nicht segnet;
Có người rủa cha, và không chúc phước cho mẹ.
12 eine Art, die sich rein dünkt und ist doch von ihrem Kot nicht gewaschen;
Có người tự thấy mình trong trắng, nhưng chưa được rửa sạch ô uế.
13 eine Art, die ihre Augen hoch trägt und ihre Augenlider emporhält;
Có người đôi mắt kiêu căng, với cái nhìn khinh người.
14 eine Art, die Schwerter für Zähne hat, die mit ihren Backenzähnen frißt und verzehret die Elenden im Lande und die Armen unter den Leuten.
Có người răng sắc như gươm, hàm răng như dao cạo. Họ nhai ngấu nghiến người nghèo, ăn nuốt người thiếu thốn.
15 Die Igel hat zwo Töchter: Bring her, bring her! Drei Dinge sind nicht zu sättigen, und das vierte spricht nicht: Es ist genug:
Con đỉa có hai miệng hút, chúng kêu gào “Hãy cho, Hãy cho!” Có ba vật chẳng hề thỏa mãn, và bốn loài không biết nói “Đủ rồi!”
16 die Hölle, der Frauen verschlossene Mutter, die Erde wird nicht Wassers satt, und das Feuer spricht nicht: Es ist genug. (Sheol h7585)
Âm phủ, lòng dạ son sẻ, đất không bao giờ đủ nước, và ngọn lửa hừng. (Sheol h7585)
17 Ein Auge das den Vater verspottet und verachtet, der Mutter zu gehorchen, das müssen die Raben am Bach aushacken und die jungen Adler fressen.
Mắt của người chế nhạo cha, khinh bỉ mẹ, sẽ bị quạ móc đi và phụng hoàng nuốt sống.
18 Drei Dinge sind mir zu wunderlich, und das vierte weiß ich nicht:
Có ba điều quá lạ lùng— không, bốn việc dị kỳ tôi không hiểu thấu:
19 des Adlers Weg im Himmel, der Schlangen Weg auf einem Felsen, des Schiffs Weg mitten im Meer und eines Mannes Weg an einer Magd.
Đường đại bàng bay trên không, lối rắn bò trên đá, đường tàu chạy trên biển, và đường tình ái giữa nam nữ.
20 Also ist auch der Weg der Ehebrecherin; die verschlinget und wischet ihr Maul und spricht: Ich habe kein Übels getan.
Còn thêm một điều nữa: Người đàn bà ngoại tình, phạm tội xong, chùi miệng nói: “Tôi có làm gì đâu.”
21 Ein Land wird durch dreierlei unruhig, und das vierte mag es nicht ertragen:
Có ba điều làm đất rung chuyển— không, bốn việc khiến đất không chịu nổi:
22 ein Knecht, wenn er König wird; ein Narr, wenn er zu satt ist;
Người nô lệ làm vua, người ngu xuẩn no đầy, thịnh vượng,
23 eine Feindselige, wenn sie geehelicht wird, und eine Magd, wenn sie ihrer Frauen Erbe wird.
người đàn bà ghen ghét lấy được chồng, đứa tớ gái lên làm bà chủ.
24 Vier sind klein auf Erden und klüger denn die Weisen:
Có bốn loài vật tuy nhỏ bé nhưng lại khôn ngoan lạ đời:
25 die Ameisen, ein schwach Volk, dennoch schaffen sie im Sommer ihre Speise;
Con kiến là loài yếu ớt, dự trữ thực phẩm suốt mùa hạ.
26 Kaninchen, ein schwach Volk, dennoch legt es sein Haus in den Felsen;
Con chồn ít năng lực, nhưng lại biết ẩn mình trong hốc đá.
27 Heuschrecken haben, keinen König, dennoch ziehen sie aus ganz mit Haufen;
Con châu chấu tuy không có vua, nhưng chúng bay thành đội ngũ.
28 die Spinne wirkt mit ihren Händen und ist in der Könige Schlössern.
Con thằn lằn mà người ta lấy tay bắt được, lại ở trong cung vua.
29 Dreierlei haben einen feinen Gang, und das vierte gehet wohl:
Có ba dã thú dáng đi hùng dũng đẹp đẽ— không, bốn loài có nước bước oai phong lẫm liệt:
30 Der Löwe, mächtig unter den Tieren, und kehrt nicht um vor jemand;
Con sư tử, chúa sơn lâm, chẳng lùi bước trước loài nào cả,
31 ein Wind von guten Lenden; und ein Widder; und der König, wider den sich niemand darf legen.
con công, con dê đực, và vị vua khi đi duyệt binh.
32 Hast du genarret und zu hoch gefahren und Böses vorgehabt, so lege die Hand aufs Maul.
Nếu con vì ngu dại mà tự kiêu hoặc mưu đồ việc ác, phải biết xấu hổ, lấy tay che miệng lại.
33 Wenn man Milch stößt, so macht man Butter draus; und wer die Nase hart schneuzet, zwingt Blut heraus; und wer den Zorn reizet, zwingt Hader heraus.
Đánh sữa ra bơ và đấm mũi gây chảy máu, cũng vậy, chọc giận sinh cãi nhau.
