Sprueche 20
1 Der Wein macht lose Leute und stark Getränk macht wild; wer dazu Lust hat, wird nimmer weise.
Wino czyni pośmiewcę, a napój mocny zwajcę; przetoż każdy, co się w nim kocha, nie bywa mądrym.
2 Das Schrecken des Königs ist wie das Brüllen eines jungen Löwen; wer ihn erzürnet, der sündiget wider sein Leben.
Strach królewski jest jako, ryk lwięcia; kto go rozgniewa, grzeszy przeciwko duszy swojej.
3 Es ist dem Mann eine Ehre, vom Hader bleiben; aber die gerne hadern, sind allzumal Narren.
Uczciwa rzecz każdemu, poprzestać zwady; ale głupim jest, co się w nią wdaje.
4 Um der Kälte willen will der Faule nicht pflügen; so muß er in der Ernte betteln und nichts kriegen.
Dla zimna leniwy nie orze; przetoż żebrać będzie we żniwa, ale nic nie otrzyma.
5 Der Rat im Herzen eines Mannes ist wie tiefe Wasser; aber ein Verständiger kann's merken, was er meinet.
Rada w sercu męża jest jako woda głęboka: jednak mąż rozumny naczerpnie jej.
6 Viele Menschen werden fromm gerühmet; aber wer will finden einen, der rechtschaffen fromm sei?
Większa część ludzi przechwala się uczynnością swoją; ale w samej rzeczy, któż takiego znajdzie?
7 Ein Gerechter, der in seiner Frömmigkeit wandelt, des Kindern wird's wohlgehen nach ihm.
Sprawiedliwy chodzi w uprzejmości swojej; błogosławieni synowie jego po nim.
8 Ein König, der auf dem Stuhl sitzt zu richten, zerstreuet alles Arge mit seinen Augen.
Król siedząc na stolicy sądowej rozgania oczyma swemi wszystko złe.
9 Wer kann sagen: Ich bin rein in meinem Herzen und lauter von meiner Sünde?
Któż rzecze: Oczyściłem serce moje? czystym jest od grzechu mego?
10 Mancherlei Gewicht und Maß ist beides Greuel dem HERRN.
Dwojaki gwicht i dwojaka miara, to oboje obrzydliwością jest Panu.
11 Auch kennet man einen Knaben an seinem Wesen, ob er fromm und redlich werden will.
Po zabawach swych poznane bywa i dziecię, jeźli czysty i prawy uczynek jego.
12 Ein hörend Ohr und sehend Auge, die macht beide der HERR.
Ucho, które słyszy, i oko, które widzi, Pan to oboje uczynił.
13 Liebe den Schlaf nicht, daß du nicht arm werdest; laß deine Augen wacker sein, so wirst du Brots genug haben.
Nie kochaj się w spaniu, byś snać nie zubożał, otwórz oczy swoje, a nasycisz się chlebem.
14 Böse, böse! spricht man, wenn man's hat; aber wenn's weg ist, so rühmet man es denn.
Złe to, złe to, mówi ten, co kupuje, a odszedłszy, ali się chlubi.
15 Es ist Gold und viel Perlen; aber ein vernünftiger Mund ist ein edel Kleinod.
Wargi umiejętne są jako złoto i obfitość pereł, i kosztowne klejnoty.
16 Nimm dem sein Kleid, der für einen anderen Bürge wird, und pfände ihn um des Unbekannten willen.
Weźmij szatę tego, któryć ręczył za obcego; a od tego, który ręczył za cudzoziemkę, weźmij zastaw jego.
17 Das gestohlene Brot schmeckt jedermann wohl; aber hernach wird ihm der Mund voll Kieseling werden.
Smaczny jest drugiemu chleb kłamstwa; ale potem piaskiem napełnione będą usta jego.
18 Anschläge bestehen, wenn man sie mit Rat führet; und Krieg soll man mit Vernunft führen.
Myśli radami utwierdzaj, a wojnę prowadź opatrznie.
19 Sei unverworren mit dem, der Heimlichkeit offenbart, und mit dem Verleumder und mit dem falschen Maul.
Kto objawia tajemnicę, zdradliwie się obchodzi; przetoż z tymy, którzy pochlebiają wargami swemi, nie miej towarzystwa.
20 Wer seinem Vater und seiner Mutter flucht, des Leuchte wird verlöschen mitten in Finsternis.
Kto złorzeczy ojcu swemu albo matce swojej, zgaśnie pochodnia jego w gęstych ciemnościach.
21 Das Erbe, danach man zuerst sehr eilet, wird zuletzt nicht gesegnet sein.
Dziedzictwu prędko z początku nabytemu naostatek błogosławić nie będą.
22 Sprich nicht: Ich will Böses vergelten. Harre des HERRN, der wird dir helfen.
Nie mów: Oddam złem. Oczekuj na Pana, a wybawi cię.
23 Mancherlei Gewicht ist ein Greuel dem HERRN, und eine falsche Waage ist nicht gut.
Obrzydliwością Panu dwojaki gwicht, a szale fałszywe nie podobają mu się.
24 Jedermanns Gänge kommen vom HERRN. Welcher Mensch verstehet seinen Weg?
Od Pana bywają sprawowane drogi męża; ale człowiek jakoż zrozumie drogę jego?
25 Es ist dem Menschen ein Strick, das Heilige lästern und danach Gelübde suchen.
Pożreć rzecz poświęconą, jest człowiekowi sidłem; a poślubiwszy co, tego zaś szukać, jakoby tego ujść.
26 Ein weiser König zerstreuet die Gottlosen und bringet das Rad über sie.
Król mądry rozprasza niezbożnych, i przywodzi na nich pomstę.
27 Die Leuchte des HERRN ist des Menschen Odem; die gehet durchs ganze Herz.
Dusza ludzka jest pochodnią Pańską, która doświadcza wszystkich skrytości wnętrznych.
28 Fromm und wahrhaftig sein behüten den König, und sein Thron bestehet durch Frömmigkeit.
Miłosierdzie i prawda króla strzegą, a stolica jego miłosierdziem wsparta bywa.
29 Der Jünglinge Stärke ist ihr Preis; und grau Haar ist der Alten Schmuck.
Ozdoba młodzieńców jest siła ich, a sędziwość poczciwością starców.
30 Man muß dem Bösen wehren mit harter Strafe und mit ernsten Schlägen, die man fühlet.
Złemu są lekarstwem siności ran, i razy przenikające do wnętrzności żywota jego.
