Sprueche 16
1 Der Mensch setzt ihm wohl vor im Herzen; aber vom HERRN kommt, was die Zunge reden soll.
W człowieku są zamysły serca, ale odpowiedź języka jest od PANA.
2 Einen jeglichen dünken seine Wege rein sein; aber allein der HERR macht das Herz gewiß.
Wszystkie drogi człowieka są czyste w jego oczach, ale PAN waży duchy.
3 Befiehl dem HERRN deine Werke, so werden deine Anschläge fortgehen.
Powierz PANU swe dzieła, a twoje zamysły będą utwierdzone.
4 Der HERR macht alles um sein selbst willen, auch den Gottlosen zum bösen Tage.
PAN uczynił wszystko dla samego siebie, nawet niegodziwego na dzień zła.
5 Ein stolz Herz ist dem HERRN ein Greuel und wird nicht ungestraft bleiben, wenn sie sich gleich alle aneinander hängen.
Każdy, który jest wyniosłego serca, budzi odrazę w PANU; choć weźmie innych do pomocy, nie uniknie kary.
6 Durch Güte und Treue wird Missetat versöhnet; und durch die Furcht des HERRN meidet man das Böse.
Dzięki miłosierdziu i prawdzie oczyszcza się nieprawość, a w bojaźni PANA oddalamy się od zła.
7 Wenn jemands Wege dem HERRN wohlgefallen, so macht er auch seine Feinde mit ihm zufrieden.
Gdy drogi człowieka podobają się PANU, to godzi z nim nawet jego nieprzyjaciół.
8 Es ist besser wenig mit Gerechtigkeit denn viel Einkommens mit Unrecht.
Lepiej mieć mało ze sprawiedliwością niż wiele dochodów nieprawnych.
9 Des Menschen Herz schlägt seinen Weg an, aber der HERR allein gibt, daß er fortgehe.
Serce człowieka obmyśla swe drogi, ale PAN kieruje jego krokami.
10 Weissagung ist in dem Munde des Königs; sein Mund fehlet nicht im Gericht.
Wyrok Boży [jest] na wargach króla; jego usta nie błądzą w sądzie.
11 Rechte Waage und Gewicht ist vom HERRN; und alle Pfunde im Sack sind seine Werke.
Sprawiedliwa waga i szale [należą do] PANA i wszystkie odważniki w worku są jego dziełem.
12 Vor den Königen unrecht tun, ist ein Greuel; denn durch Gerechtigkeit wird der Thron bestätiget.
Popełnienie niegodziwości budzi odrazę w królach, bo sprawiedliwością tron jest umocniony.
13 Recht raten gefällt den Königen; und wer gleich zu rät, wird geliebet.
Wargi sprawiedliwe są rozkoszą królów, kochają oni tego, który mówi to, co słuszne.
14 Des Königs Grimm ist ein Bote des Todes; aber ein weiser Mann wird ihn versöhnen.
Gniew króla jest posłańcem śmierci, ale mądry człowiek przebłaga go.
15 Wenn des Königs Angesicht freundlich ist, das ist Leben; und seine Gnade ist wie ein Abendregen.
W jasności twarzy króla [jest] życie, a jego przychylność jest jak obłok z późnym deszczem.
16 Nimm an die Weisheit, denn sie ist besser weder Gold, und Verstand haben ist edler denn Silber.
O wiele lepiej jest nabyć mądrość niż złoto; a nabyć rozum lepiej niż srebro.
17 Der Frommen Weg meidet das Arge; und wer seinen Weg bewahret, der behält sein Leben.
Droga prawych [to] odstąpić od zła; kto strzeże swojej drogi, strzeże swej duszy.
18 Wer zugrund gehen soll, der wird zuvor stolz; und stolzer Mut kommt vor dem Fall.
Pycha poprzedza zgubę, a wyniosły duch – upadek.
19 Es ist besser niedriges Gemüts sein mit den Elenden, denn Raub austeilen mit den Hoffärtigen.
Lepiej być uniżonego ducha z pokornymi, niż dzielić łup z pysznymi.
20 Wer eine Sache klüglich führet, der findet Glück; und wohl dem, der sich auf den HERRN verläßt.
Kto zważa na słowo, znajdzie dobro, a kto ufa PANU, [jest] błogosławiony.
21 Ein Verständiger wird gerühmet für einen weisen Mann, und liebliche Reden lehren wohl.
Kto [jest] mądrego serca, zwie się rozumnym, a słodycz warg pomnaża wiedzę.
22 Klugheit ist ein lebendiger Brunn dem, der sie hat; aber die Zucht der Narren ist Narrheit.
Rozum [jest] zdrojem życia dla tych, którzy go mają, a pouczenie głupich jest głupotą.
23 Ein weises Herz redet klüglich und lehret wohl.
Serce mądrego czyni jego usta roztropnymi i dodaje nauki jego wargom.
24 Die Reden des Freundlichen sind Honigseim, trösten die Seele und erfrischen die Gebeine.
Miłe słowa są [jak] plaster miodu, słodycz dla duszy i lekarstwo dla kości.
25 Manchem gefällt ein Weg wohl; aber sein Letztes reicht zum Tode.
Jest droga, która [wydaje się] człowiekowi słuszna, ale jej końcem jest droga do śmierci.
26 Mancher kommt zu großem Unglück durch sein eigen Maul.
Robotnik pracuje dla siebie, bo usta pobudzają go [do tego].
27 Ein loser Mensch gräbt nach Unglück, und in seinem Maul brennet Feuer.
Człowiek nikczemny wykopuje zło, a na jego wargach jakby ogień płonący.
28 Ein verkehrter Mensch richtet Hader an, und ein Verleumder macht Fürsten uneins.
Człowiek przewrotny rozsiewa spory, a plotkarz rozdziela przyjaciół.
29 Ein Frevler locket seinen Nächsten und führet ihn auf keinen guten Weg.
Człowiek gwałtowny zwabia swego bliźniego i wprowadza go na drogę niedobrą.
30 Wer mit den Augen winkt, denkt nicht Gutes; und wer mit den Lippen deutet, vollbringet Böses.
Mruga swymi oczami, by knuć podstępy; rusza wargami i popełnia zło.
31 Graue Haare sind eine Krone der Ehren, die auf dem Wege der Gerechtigkeit funden werden.
Siwa głowa [jest] koroną chwały, zdobywa się ją na drodze sprawiedliwości.
32 Ein Geduldiger ist besser denn ein Starker, und der seines Muts HERR ist, denn der Städte gewinnet.
Lepszy jest nieskory do gniewu niż mocarz, a kto panuje nad swym duchem, [jest lepszy] niż ten, kto zdobywa miasto.
33 Los wird geworfen in den Schoß; aber es fället, wie der HERR will.
Losy wrzuca się w zanadrze, ale całe rozstrzygnięcie ich zależy od PANA.
