Sprueche 1
1 Dies sind die Sprüche Salomos, des Königs Israels, Davids Sohns,
Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
2 zu lernen Weisheit und Zucht, Verstand,
Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
3 Klugheit, Gerechtigkeit, Recht und Schlecht,
Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 daß die Albernen witzig und die Jünglinge vernünftig und vorsichtig werden.
Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
5 Wer weise ist, der höret zu und bessert sich; und wer verständig ist, der läßt ihm raten,
Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
6 daß er vernehme die Sprüche und ihre Deutung, die Lehre der Weisen und ihre Beispiele.
Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
7 Des HERRN Furcht ist Anfang zu lernen. Die Ruchlosen verachten Weisheit und Zucht.
Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
8 Mein Kind gehorche der Zucht deines Vaters und verlaß nicht das Gebot deiner Mutter!
Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
9 Denn solches ist ein schöner Schmuck deinem Haupt und eine Kette an deinem Halse.
Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
10 Mein Kind, wenn dich die bösen Buben locken, so folge nicht!
Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
11 Wenn sie sagen: Gehe mit uns, wir wollen auf Blut lauern und den Unschuldigen ohne Ursache nachstellen;
Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
12 wir wollen sie lebendig verschlingen wie die Hölle, und die Frommen, als die hinunter in die Grube fahren; (Sheol h7585)
Pożremyż ich żywo, jako grób, a całkiem, jako zstępujących w dół; (Sheol h7585)
13 wir wollen groß Gut finden; wir wollen unsere Häuser mit Raube füllen;
Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
14 wage es mit uns; es soll unser aller ein Beutel sein:
Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
15 mein Kind, wandle den Weg nicht mit ihnen; wehre deinem Fuß von ihrem Pfad!
Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
16 Denn ihre Füße laufen zum Bösen und eilen, Blut zu vergießen.
Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
17 Denn es ist vergeblich, das Netz auswerfen vor den Augen der Vögel.
Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
18 Auch lauern sie selbst untereinander auf ihr Blut, und stellet einer dem andern nach dem Leben.
Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
19 Also tun alle Geizigen, daß einer dem andern das Leben nimmt.
Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
20 Die Weisheit klagt draußen und läßt sich hören auf den Gassen.
Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
21 Sie ruft in der Tür am Tor vorne unter dem Volk; sie redet ihre Worte in der Stadt:
W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
22 Wie lange wollt ihr Albernen albern sein und die Spötter Lust zu Spötterei haben und die Ruchlosen die Lehre hassen?
Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
23 Kehret euch zu meiner Strafe! Siehe, ich will euch heraussagen meinen Geist und euch meine Worte kundtun.
Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
24 Weil ich denn rufe, und ihr weigert euch; ich recke meine Hand aus, und niemand achtet drauf,
Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
25 und laßt fahren allen meinen Rat und wollt meiner Strafe nicht:
Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
26 so will ich auch lachen in eurem Unfall und euer spotten, wenn da kommt, das ihr fürchtet,
Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
27 wenn über euch kommt wie ein Sturm, das ihr fürchtet, und euer Unfall als ein Wetter, wenn über euch Angst und Not kommt.
Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
28 Dann werden sie mir rufen, aber ich werde nicht antworten; sie werden mich frühe suchen und nicht finden.
Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
29 Darum daß sie hasseten die Lehre und wollten des HERRN Furcht nicht haben,
Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
30 wollten meines Rats nicht und lästerten alle meine Strafe,
Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
31 so sollen sie essen von den Früchten ihres Wesens und ihres Rats satt werden.
Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
32 Das die Albernen gelüstet, tötet sie, und der Ruchlosen Glück bringt sie um.
Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
33 Wer aber mir gehorchet, wird sicher bleiben und genug haben und kein Unglück fürchten.
Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
