Sprueche 6
1 Mein Sohn, bist du Bürge geworden für deinen Nächsten, hast du für einen anderen deinen Handschlag gegeben,
Synu mój! jeźlibyś ręczył za przyjaciela twego, a dałbyś obcemu rękę twoję:
2 bist du verstrickt durch die Reden deines Mundes, hast dich fangen lassen mit den Reden deines Mundes:
Usidliłeś się słowy ust twoich, pojmanyś mowami ust twoich.
3 so thue doch dieses, mein Sohn, daß du dich errettest - denn du bist in die Gewalt deines Nächsten geraten - gehe hin, wirf dich nieder und bestürme deinen Nächsten.
Przetoż uczyń tak, synu mój! a wyzwól się, gdyżeś wpadł w rękę przyjaciela twego; idźże, upokórz się, a nalegaj na przyjaciela twego.
4 Gönne deinen Augen keinen Schlaf, noch deinen Wimpern Schlummer.
Nie dawaj snu oczom twoim, ani drzemania powiekom twoim.
5 Errette dich wie eine Gazelle aus seiner Gewalt, wie ein Vogel aus der Gewalt des Vogelstellers.
Wyrwij się jako łani z rąk myśliwca i jako ptak z ręki ptasznika.
6 Gehe hin zur Ameise, du Fauler; sieh ihre Weise an, daß du klug werdest!
Idź do mrówki, leniwcze! obacz drogi jej, a nabądź mądrości;
7 Obwohl sie keinen Fürsten hat, keinen Amtmann oder Gebieter,
Która, choć nie ma wodza, ani przełożonego, ani pana,
8 bereitet sie doch im Sommer ihr Brot, sammelt in der Erntezeit ihre Speise.
Przecież w lecie gotuje pokarm swój, a zgromadza w żniwa żywność swoję.
9 Wie lange, Fauler, willst du liegen? Wann willst du aufstehen von deinem Schlaf?
Leniwcze! dokądże leżeć będziesz? kiedyż wstaniesz ze snu swego?
10 Ja, noch ein wenig Schlaf, ein wenig Schlummer, noch ein wenig die Hände ineinander schlagen, um zu ruhn:
Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał.
11 So kommt wie ein Landstreicher die Armut über dich und der Mangel wie ein gewappneter Mann!
A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój, jako mąż zbrojny.
12 Ein nichtsnutziger Mensch, ein heilloser Mann ist, wer mit Falschheit des Mundes wandelt,
Człowiek niepobożny, mąż złośliwy chodzi w przewrotności ust;
13 wer mit seinen Augen blinzelt, mit seinen Füßen deutet, mit seinen Fingern Zeichen giebt,
Mruga oczyma swemi, mówi nogami swemi, ukazuje palcami swemi;
14 in dessen Herzen Verkehrtheit ist, der zu jeder Zeit Böses ersinnt, Zänkereien anrichtet.
Przewrotności są w sercu jego, myśli złe na każdy czas, a zwady rozsiewa.
15 Darum wird urplötzlich Unglück über ihn kommen, plötzlich wird er unheilbar zerschellen.
Przetoż prędko przyjdzie upadek jego; nagle skruszony będzie bez uleczenia.
16 Sechs Stücke sind's, die Jahwe haßt, und sieben sind ihm ein Greuel:
Sześć jest rzeczy, których nienawidzi Pan, a siódma jest obrzydliwością duszy jego;
17 Stolze Augen, eine falsche Zunge und Hände die unschuldiges Blut vergießen,
Oczów wyniosłych, języka kłamliwego, i rąk wylewających krew niewinną;
18 ein Herz, das arge Tücke ersinnt, Füße, die behende zu bösem Thun eilen,
Serca, które knuje myśli złe; nóg, które się kwapią bieżeć ku złemu;
19 wer Lügen vorbringt als falscher Zeuge und wer zwischen Brüdern Zänkereien anrichtet. Warnung vor den buhlerischen Künsten des ehebrecherischen Weibes.
Świadka fałszywego, który mówi kłamstwo, i tego, który sieje rosterki między braćmi.
20 Bewahre, mein Sohn, das Gebot deines Vaters und verwirf nicht die Weisung deiner Mutter.
Strzeżże, synu mój! przykazania ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
21 Binde sie dir immerdar aufs Herz, knüpfe sie dir um den Hals.
Wiążże je zawżdy u serca twego, a wieszaj je u szyi twojej.
22 Wenn du gehst, möge sie dich geleiten; wenn du dich legst, möge sie über dich wachen, und wenn du aufwachst, möge sie dich anreden.
Gdziekolwiek pójdziesz, poprowadzi cię; gdy, zaśniesz strzedz cię będzie, a gdy się ocucisz, rozmawiać z tobą będzie,
23 Denn eine Leuchte ist das Gebot und die Weisung ein Licht, und ein Weg zum Leben sind die Rügen der Zucht,
(Bo przykazanie jest pochodnią, nauka światłością, a drogą żywota są karności ćwiczenia.)
24 daß du bewahrt werdest vor dem bösen Weibe, vor der glatten Zunge der Auswärtigen.
Aby cię strzegły od niewiasty złej, i od łagodnego języka niewiasty obcej.
25 Laß dich in deinem Herzen nicht nach ihrer Schönheit gelüsten, noch fange sie dich mit ihren Wimpern.
Nie pożądaj piękności jej w sercu twojem, a niech cię nie łowi powiekami swemi.
26 Denn durch ein Hurenweib kommt man herunter bis auf einen Laib Brot, aber eine Ehefrau erjagt ein edles Leben.
Albowiem dla niewiasty wszetecznej zubożeje człowiek aż do kęsa chleba; owszem żona cudzołożna drogą duszę łowi.
27 Kann wohl jemand Feuer in seinem Busen holen, ohne daß seine Kleider brennen?
Izaż może kto brać ogień do zanadrzy swoich, aby szaty jego nie zgorzały?
28 Oder kann jemand auf glühenden Kohlen gehen, ohne daß seine Füße wund gebrannt würden?
Izaż może kto chodzić po rozpalonym węglu, aby się nogi jego nie poparzyły?
29 Also ergeht's dem, der zu seines Nächsten Weib eingeht; keiner, der sie berührt, bleibt ungestraft.
Tak kto wchodzi do żony bliźniego swego, nie będzie bez winy, ktokolwiek się jej dotknie.
30 Man verachtet den Dieb nicht, wenn er stiehlt, um seine Gier zu stillen, weil ihn hungert;
Nie kładą hańby na złodzieja, jeżliż co ukradnie, chcąc nasycić duszę swoję, będąc głodnym;
31 und wenn er ertappt wird, kann er's siebenfältig ersetzen, kann alles Gut seines Hauses hingeben.
Ale gdy go zastaną, nagradza siedmiorako, albo wszystkę majętność domu swego daje.
32 Wer aber mit einem Weibe die Ehe bricht, ist unsinnig; nur wer sich selbst ins Verderben bringen will, thut solches.
Lecz cudzołożący z niewiastą głupi jest, a kto chce zatracić duszę swoję, ten to czyni.
33 Schaden und Schande gewinnt er, und seine Schmach ist unauslöschlich.
Karanie i zelżywość odniesie, a hańba jego nie będzie zgładzona.
34 Denn Eifersucht ist unversöhnlicher Mannesgrimm, und am Tage der Rache schont er nicht.
Bo zawisna miłość jest zapalczywością męża, a nie sfolguje w dzień pomsty.
35 Keinerlei Lösegeld kann ihn günstig stimmen; er giebt sich nicht zufrieden, ob du auch viel schenken wolltest.
Nie będzie miał względu na żaden okup, ani przyjmie, chociażby mu najwięcej darów dawano.
