Sprueche 23
1 Wenn du beim Mahl bei einem Fürsten sitzest, gib acht auf das, was man dir vorsetzt!
Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;
2 Nur wenig leg dir in den Teller, falls du die Gier beherrschen willst!
Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.
3 Nach Leckerbissen hege kein Gelüste! Es kann dies eine Speise der Enttäuschung sein.
Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym.
4 Bemüh dich nicht um Reichtum! Steh ab davon aus Klugheit!
Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.
5 Denn, schaust du nach ihm aus, ist er nicht da; er schafft sich Adlerflügel an und fliegt gen Himmel.
I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.
6 Mit einem Menschen voller Mißgunst speise nicht! Nach seinen Leckerbissen hege kein Gelüste!
Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.
7 Denn wie ein Ekel beim Genuß ist es mit diesem: "Iß doch und trink!" sagt er zu dir; er aber meint's mit dir nicht ehrlich.
Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.
8 Den Bissen, den du issest, sollst du wieder ausspeien, verderben dir die guten Sachen.
Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.
9 Red nicht vor eines Toren Ohren! Denn er verachtet deiner Rede klugen Sinn.
Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.
10 Verrück die Grenze nicht der Kinder! Mach keinen Eingriff in der Waisen Äcker!
Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.
11 Denn der sie schützt, ist stark, führt ihre Sache wider dich.
Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.
12 Was über Zucht ich sage, merk dir wohl! Auf einsichtsvolle Rede höre!
Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.
13 Entzieh nicht deinem Knaben seine Züchtigung! Wenn du ihn mit der Rute schlägst, so stirbt er nicht daran.
Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.
Ty go bij rózgą, a duszę jego z piekła wyrwiesz. (Sheol h7585)
15 Mein Sohn! Wird weise je dein Herz, dann bin auch ich in meinem Herzen fröhlich.
Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;
16 Mein Innerstes frohlockt, wenn deine Lippen reden das, was recht.
I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.
17 Es eifere nicht dein Herz den Sündern nach, es streb vielmehr nach Gottesfurcht zu allen Zeiten!
Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;
18 Dann hast du eine Zukunft, und nicht zuschanden wird dir deine Hoffnung.
Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.
19 Mein Sohn! Horch auf! Und werde weise! Laß nur geraden Weg dein Herz beschreiten!
Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.
20 Sei nicht bei Weinsäufern und nicht bei liederlichen Menschen!
Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;
21 Der Säufer und der liederliche Mensch verarmen; die Dirne kleidet dich in Lumpen.
Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.
22 Auf deinen Vater hör, der dich gezeugt! Mißachte nimmer deine Mutter, weil sie alt geworden!
Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.
23 Die Wahrheit kauf! Versäum nicht ihren Einkauf, nicht den von Weisheit, Zucht und Einsicht!
Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.
24 Gar laut frohlockt der Vater eines Frommen; wer einen Weisen zeugt, der freut sich über ihn.
Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.
25 So freue sich dein Vater über dich! Frohlocken möge die, die dich geboren!
Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.
26 Mein Sohn, gib mir dein Herz! Laß deinen Augen meine Wege wohlgefallen!
Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.
27 Denn eine tiefe Grube ist das andere Weib; ein enger Brunnen ist die Fremde.
Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.
28 ja, wie ein Räuber liegt sie auf der Lauer, verübt an Menschen viel Betrug.
Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.
29 Wer hat nur Ach? Und wer hat Wehe? Wer hat nur Streitereien? Und wer Klagen? Wer Wunden ganz umsonst? Wer hat ein blaues Auge?
Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?
30 Die spät beim Weine sitzen, die zu des Mischtranks Probe kommen.
Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.
31 Schau nach dem Wein nicht gierig, wie er rötlich schimmert, wie er im Becher funkelnd leicht hinuntergleitet!
Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.
32 Zum Schlusse gleicht er einer Schlange, die dich sticht, und einem Basilisken, der sein Gift verspritzt.
Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;
33 Und deine Augen blicken schief; dein Herz denkt ganz verkehrte Sachen.
Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;
34 Und du gleichst einem Mann, der mitten in dem Meere liegt, ja einem Mann, der oben auf dem Mastbaum sitzt.
I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;
35 "Ja, hätt' man mich geschlagen, hätt' es mir nicht weh getan. Und wenn man mich geprügelt, hätt' ich's nicht gemerkt. Sobald ich wieder nüchtern bin, will ich aufs neue mich ihm wiederum ergeben."
Rzeczesz: Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.
