Sprueche 22
1 Ein guter Name ist vorzüglicher als großer Reichtum, Anmut besser als Silber und Gold.
Cenniejsze [jest] dobre imię niż wielkie bogactwa, a przychylność lepsza niż srebro i złoto.
2 Reiche und Arme begegnen sich: Jehova hat sie alle gemacht.
Bogaty i ubogi spotykają się, PAN jest stwórcą obydwu.
3 Der Kluge sieht das Unglück und verbirgt sich; die Einfältigen aber gehen weiter und leiden Strafe.
Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, ale prości idą dalej i ponoszą karę.
4 Die Folge der Demut, der Furcht Jehovas, ist Reichtum und Ehre und Leben.
Owocem pokory i bojaźni PANA jest bogactwo, chwała i życie.
5 Dornen, Schlingen sind auf dem Wege des Verkehrten; wer seine Seele bewahrt, hält sich fern von ihnen.
Ciernie i sidła [są] na drodze przewrotnego; kto strzeże swej duszy, trzyma się z dala od nich.
6 Erziehe den Knaben seinem Wege gemäß; er wird nicht davon weichen, auch wenn er alt wird.
Pouczaj dziecko w drodze, którą ma iść, a gdy się zestarzeje, nie odstąpi od niej.
7 Der Reiche herrscht über den Armen, und der Borgende ist ein Knecht des Leihenden.
Bogaty panuje nad ubogimi, a ten, co pożycza, jest sługą tego, który mu pożycza.
8 Wer Unrecht sät, wird Unheil ernten, und seines Zornes Rute wird ein Ende nehmen.
Kto sieje nieprawość, będzie żąć cierpienie, a rózga jego gniewu przepadnie.
9 Wer gütigen Auges ist, der wird gesegnet werden; denn er gibt von seinem Brote dem Armen.
Kto ma dobrotliwe oko, będzie błogosławiony, bo dzieli się swym chlebem z ubogim.
10 Treibe den Spötter fort, so geht der Zank hinaus, und Streit und Schande hören auf.
Wyrzuć szydercę, a ustanie spór, owszem, zakończy się kłótnia i zniewaga.
11 Wer Reinheit des Herzens liebt, wessen Lippen Anmut sind, dessen Freund ist der König.
Kto kocha czystość serca, tego wdzięk warg sprawi, że król [będzie] jego przyjacielem.
12 Die Augen Jehovas behüten die Erkenntnis, und er vereitelt die Worte des Treulosen.
Oczy PANA strzegą wiedzy, a on obala słowa przewrotnego.
13 Der Faule spricht: Ein Löwe ist draußen; ich möchte ermordet werden mitten auf den Straßen!
Leniwy mówi: Lew jest na dworze, będę zabity na środku ulicy.
14 Der Mund fremder Weiber ist eine tiefe Grube; wem Jehova zürnt, der fällt hinein.
Usta obcych [kobiet są] głębokim dołem; wpadnie tam ten, na kogo PAN się gniewa.
15 Narrheit ist gekettet an das Herz des Knaben; die Rute der Zucht wird sie davon entfernen.
Głupota jest przywiązana do serca dziecka, ale rózga karności wypędzi ją z niego.
16 Wer den Armen bedrückt, ihm zur Bereicherung ist es; wer dem Reichen gibt, es ist nur zum Mangel.
Kto ciemięży ubogiego, aby przysporzyć sobie [bogactwa, i] kto daje bogatemu, pewnie zubożeje.
17 Neige dein Ohr und höre die Worte der Weisen, und richte dein Herz auf mein Wissen!
Nadstaw ucha i słuchaj słów mędrców, i skłoń swe serce do mojej wiedzy;
18 Denn lieblich ist es, wenn du sie in deinem Innern bewahrst; möchten sie allzumal auf deinen Lippen Bestand haben!
Bo to miło, jeśli zachowasz je w swoim sercu, będą razem ułożone na wargach.
19 Damit dein Vertrauen auf Jehova sei, habe ich heute dich, ja dich, belehrt.
Oznajmiłem to dzisiaj właśnie tobie, abyś pokładał ufność w PANU.
20 Habe ich dir nicht Vortreffliches aufgeschrieben an Ratschlägen und Erkenntnis,
Czy nie napisałem ci znamienitych rzeczy zawierających rady i wiedzę;
21 um dir kundzutun die Richtschnur der Worte der Wahrheit: damit du denen, die dich senden, Worte zurückbringest, welche Wahrheit sind?
Aby dać ci poznać pewność słów prawdy; abyś umiał odpowiedzieć słowami prawdy tym, którzy do ciebie posyłają?
22 Beraube nicht den Armen, weil er arm ist, und zertritt nicht den Elenden im Tore.
Nie okradaj nędzarza, ponieważ jest ubogi, ani nie uciskaj w bramie biednego.
23 Denn Jehova wird ihre Rechtssache führen, und ihre Berauber des Lebens berauben.
PAN bowiem będzie bronił ich sprawy i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
24 Geselle dich nicht zu einem Zornigen, und geh nicht um mit einem hitzigen Manne,
Nie przyjaźnij się z człowiekiem gniewliwym i nie obcuj z człowiekiem porywczym.
25 damit du seine Pfade nicht lernest und einen Fallstrick davontragest für deine Seele.
Byś nie przywykł do jego dróg i nie zastawił sideł na swą duszę.
26 Sei nicht unter denen, die in die Hand einschlagen, unter denen, welche für Darlehn Bürgschaft leisten.
Nie bądź z tych, którzy dają porękę, ani z tych, którzy ręczą za długi;
27 Wenn du nicht hast, um zu bezahlen, warum soll er dein Bett unter dir wegnehmen?
Jeśli nie masz czym zapłacić, dlaczego miałby ktoś zabrać spod ciebie posłanie?
28 Verrücke nicht die alte Grenze, welche deine Väter gemacht haben.
Nie przesuwaj dawnej granicy, którą ustalili twoi ojcowie.
29 Siehst du einen Mann, der gewandt ist in seinem Geschäft, vor Königen wird er stehen, er wird nicht vor Niedrigen stehen.
Widzisz człowieka pilnego w swoich sprawach? On będzie stał przed królami, nie będzie stał przed podłymi.
