Sprueche 20
1 Der Wein ist ein Spötter, starkes Getränk ein Lärmer; und jeder, der davon taumelt, wird nicht weise.
Wino [jest] szydercą, mocny trunek – wrzaskliwy, a każdy, kto zostaje zwiedziony przez nie, jest niemądry.
2 Des Königs Schrecken ist wie das Knurren eines jungen Löwen; wer ihn gegen sich aufbringt, verwirkt sein Leben.
Strach, [który budzi] król, jest jak ryk lwa; kto go rozgniewa, grzeszy przeciwko swojej duszy.
3 Ehre ist es dem Manne, vom Streite abzustehen; wer ein Narr ist, stürzt sich hinein.
Zaprzestać sporu jest zaszczytem dla człowieka, ale [każdy] głupiec się w niego wdaje.
4 Wegen des Winters mag der Faule nicht pflügen; zur Erntezeit wird er begehren, und nichts ist da.
Leniwy nie orze z powodu zimna; dlatego będzie żebrać we żniwa, ale nic nie [otrzyma].
5 Tiefes Wasser ist der Ratschluß im Herzen des Mannes, aber ein verständiger Mann schöpft ihn heraus.
Rada w sercu człowieka jest jak głęboka woda, lecz człowiek roztropny zaczerpnie jej.
6 Die meisten Menschen rufen ein jeder seine Güte aus; aber einen zuverlässigen Mann, wer wird ihn finden?
Większość ludzi przechwala się swoją dobrocią, ale wiernego człowieka któż znajdzie?
7 Wer in seiner Vollkommenheit gerecht wandelt, glückselig sind seine Kinder nach ihm!
Sprawiedliwy postępuje uczciwie, błogosławione [są] po nim jego dzieci.
8 Ein König, der auf dem Throne des Gerichts sitzt, zerstreut alles Böse mit seinen Augen.
Król siedzący na swoim sędziowskim tronie rozprasza swoimi oczami wszelkie zło.
9 Wer darf sagen: Ich habe mein Herz gereinigt, ich bin rein geworden von meiner Sünde?
Któż może powiedzieć: Oczyściłem swoje serce, jestem czysty od swego grzechu?
10 Zweierlei Gewichtsteine, zweierlei Epha, sie alle beide sind Jehova ein Greuel.
Dwojakie odważniki i dwojaka miara – obydwa budzą odrazę w PANU.
11 Selbst ein Knabe gibt sich durch seine Handlungen zu erkennen, ob sein Tun lauter, und ob es aufrichtig ist.
Nawet dziecko poznaje się po uczynkach, czy jego czyn jest czysty i prawy.
12 Das hörende Ohr und das sehende Auge, Jehova hat sie alle beide gemacht.
Ucho, które słyszy, i oko, które widzi, oba uczynił PAN.
13 Liebe nicht den Schlaf, damit du nicht verarmest; tue deine Augen auf, so wirst du satt Brot haben.
Nie kochaj spania, byś nie zubożał; otwórz oczy, a nasycisz się chlebem.
14 Schlecht, schlecht! spricht der Käufer; und wenn er weggeht, dann rühmt er sich.
[To] liche, [to] liche, mówi kupujący, ale chwali się, gdy odchodzi.
15 Es gibt Gold und Korallen die Menge; aber ein kostbares Gerät sind Lippen der Erkenntnis.
Istnieje złoto i obfitość pereł, ale wargi rozumne są kosztownym klejnotem.
16 Nimm ihm das Kleid, denn er ist für einen anderen Bürge geworden; und der Fremden halber pfände ihn.
Zabierz szatę tego, [który ręczył] za obcego, a od tego, [który ręczył] za cudzą kobietę, zabierz zastaw.
17 Das Brot der Falschheit ist einem Manne süß, aber hernach wird sein Mund voll Kies.
Chleb oszustwa smakuje człowiekowi, ale potem jego usta będą napełnione piaskiem.
18 Pläne kommen durch Beratung zustande, und mit weiser Überlegung führe Krieg.
Zamysły są utwierdzone dzięki radzie, a wojnę prowadź z rozwagą.
19 Wer als Verleumder umhergeht, enthüllt das Geheimnis; und mit dem, der seine Lippen aufsperrt, laß dich nicht ein.
Plotkarz zdradza tajemnice; dlatego nie zadawaj się z tym, który pochlebia wargami.
20 Wer seinem Vater oder seiner Mutter flucht, dessen Leuchte wird erlöschen in tiefster Finsternis.
Kto złorzeczy swemu ojcu albo matce, tego pochodnia zgaśnie w gęstych ciemnościach.
21 Ein Erbe, das hastig erlangt wird im Anfang, dessen Ende wird nicht gesegnet sein.
Dziedzictwo prędko nabyte na początku nie będzie błogosławione na końcu.
22 Sprich nicht: Ich will Böses vergelten. Harre auf Jehova, so wird er dich retten.
Nie mów: Odpłacę złem. Czekaj na PANA, a wybawi cię.
23 Zweierlei Gewichtsteine sind Jehova ein Greuel, und trügerische Waagschalen sind nicht gut.
Dwojakie odważniki budzą odrazę w PANU, a fałszywa waga nie jest dobra.
24 Des Mannes Schritte hängen ab von Jehova; und der Mensch, wie sollte er seinen Weg verstehen?
Od PANA pochodzą drogi człowieka; jakże może człowiek zrozumieć własną drogę?
25 Ein Fallstrick des Menschen ist es, vorschnell zu sprechen: Geheiligt! und nach den Gelübden zu überlegen.
Sidłem dla człowieka jest pożreć to, co święte, i zastanowić się dopiero po złożeniu ślubów.
26 Ein weiser König zerstreut die Gesetzlosen und führt das Dreschrad über sie hin.
Mądry król rozprasza niegodziwych i wywiera na nich zemstę.
27 Der Geist des Menschen ist eine Leuchte Jehovas, durchforschend alle Kammern des Leibes.
Duch człowieka [jest] pochodnią PANA, [która] bada wszystkie skrytości wnętrza.
28 Güte und Wahrheit behüten den König, und durch Güte stützt er seinen Thron.
Miłosierdzie i prawda strzegą króla, a jego tron oparty jest na miłosierdziu.
29 Der Schmuck der Jünglinge ist ihre Kraft, und graues Haar die Zierde der Alten.
Chlubą młodzieńców jest ich siła, a ozdobą starców – sędziwość.
30 Wundstriemen scheuern das Böse weg, und Schläge scheuern die Kammern des Leibes.
Siność ran oczyszcza zło, a razy – głębię wnętrza.
