Proverbes 24

1 Ne porte pas envie aux hommes méchants, et ne désire pas d’être avec eux;

Chớ ganh tị người ác, cũng đừng mong kết bạn với họ.

2 Parce que leur âme médite des rapines, et que leurs lèvres parlent fraudes.

Vì lòng chúng đầy âm mưu bạo tàn, môi nói ra toàn lời nguy hại.

3 C’est par la sagesse que se bâtira une maison, et par la prudence qu’elle s’affermira.

Nhà cửa xây trên nền khôn ngoan và được vững vàng do hiểu biết.

4 Par la science, les celliers se rempliront de toute sorte de biens précieux et très beaux.

Do tri thức các phòng được đầy vật quý hiếm.

5 L’homme sage est puissant, et l’homme instruit est robuste et vigoureux.

Người khôn ngoan là người có sức lớn, người tri thức lại càng thêm năng lực.

6 Parce que c’est avec réflexion que s’entreprend une guerre; et que le salut sera où il y a beaucoup de conseils.

Đánh giặc phải nhờ mưu khôn ngoan; muốn chiến thắng, cần nhiều mưu sĩ.

7 Bien élevée est pour l’insensé la sagesse à la porte de la ville, il n’ouvrira pas la bouche.

Với người dại, khôn ngoan là điều cao xa quá. Nơi cổng thành, nó chẳng dám hé miệng ra.

8 Celui qui pense à faire le mal sera appelé insensé.

Ai mưu tính điều ác, sẽ nổi danh là người gian xảo.

9 La pensée de l’insensé est péché; et c’est l’abomination des hommes, que le médisant.

Âm mưu của người dại là tội lỗi; người nhạo báng bị người ta ghê tởm.

10 Si, fatigué au jour de l’angoisse, tu désespères, ta force sera diminuée.

Chỉ người yếu hèn mới sờn lòng trong ngày hoạn nạn.

11 Arrache au péril ceux qui sont conduits à la mort, et, ceux que l’on traîne à la destruction, ne cesse pas de les délivrer.

Hãy cứu người bị đưa đến cõi chết; hãy ngăn bước người lảo đảo đi đến chỗ tử vong.

12 Si tu dis: Les forces me manquent; celui qui observe le cœur le discerne lui-même, rien ne trompe le conservateur de ton âme; et il rendra à l’homme selon ses œuvres.

Đừng tự nói: “Chúng tôi chẳng biết chuyện gì cả.” Vì Đức Chúa Trời hiểu rõ lòng người, và Ngài nhìn thấy. Đấng canh giữ mạng sống con biết rõ con đã biết. Ngài sẽ báo trả mỗi người tùy việc họ đã làm.

13 Mange, mon fils, le miel, parce qu’il est bon, et le rayon doux à ton gosier.

Con ơi, hãy ăn mật ong vì nó tốt, mật của tàn ong ngon ngọt cho miệng con.

14 Telle est la doctrine de la sagesse à ton âme: quand tu l’auras trouvée, tu auras à tes derniers moments l’espérance et ton espérance ne périra pas.

Cũng hãy biết rằng khôn ngoan ngọt ngào cho linh hồn con. Nếu con tìm được khôn ngoan, con sẽ tràn đầy hy vọng, và hy vọng của con sẽ không bị cắt đứt.

15 Ne dresse pas d’embûches, et ne cherche pas l’impiété dans la maison du juste, et ne détruis pas son repos.

Đừng rình rập nhà người công chính, cũng đừng cướp phá nơi ở của người,

16 Car le juste tombera sept fois et se relèvera; mais les impies seront abattus dans le malheur.

Vì người công chính vẫn đứng dậy, dù bị ngã bảy lần. Nhưng chỉ một tai vạ, người ác đã bại liệt ngay.

17 Lorsque ton ennemi sera tombé, ne Le réjouis pas: et qu’à sa ruine ton cœur n’exulte pas;

Khi kẻ địch sa cơ, con chớ mừng; khi nó ngã, lòng con đừng hớn hở.

18 De peur que le Seigneur ne le voie, et que cela ne lui déplaise; et qu’il ne retire de lui sa colère.

Kẻo e Chúa Hằng Hữu không bằng lòng và ngưng ra tay trừng phạt nó chăng.

19 Ne dispute pas avec les hommes très méchants; et ne porte pas envie aux impies;

Chớ nóng lòng vì công việc người ác, đừng ganh tị khi người dữ thành đạt.

20 Parce qu’ils n’ont pas l’espérance des choses futures, les méchants, et que la lampe des impies s’éteindra.

Đời người ác không có tương lai; đèn người dữ nay mai sẽ tắt.

21 Crains, mon fils, le Seigneur et le roi, et ne te lie pas avec les médisants;

Con ơi, phải kính sợ Chúa và tôn trọng vua. Đừng liên kết với bọn người phản loạn,

22 Parce que tout à coup s’élèvera leur perte, et la ruine de l’un et de l’autre, qui la connaît?

vì họa tai sẽ đến bất ngờ. Ai lường được hình phạt của Chúa Hằng Hữu và vua?

23 Voici aussi pour les sages: Faire acception de la personne dans le jugement n’est pas bon.

Đây là lời của người khôn ngoan: Khi xét xử, đừng thiên vị ai cả.

24 Quant à ceux qui disent à l’impie: Tu es juste; les peuples les maudiront et les tribus les détesteront.

Ai tuyên bố với người ác rằng “Anh vô tội,” sẽ bị mọi người nguyền rủa không thôi.

25 Ceux qui le reprennent seront loués; et sur eux viendra la bénédiction.

Ai trách phạt người ác, sẽ được mọi người ưa thích; và tràn đầy phước hạnh.

26 Il baisera les lèvres, celui qui répond des paroles droites.

Lời nói thẳng xuất phát từ tình thương.

27 Prépare au dehors ton œuvre, et avec soin cultive ton champ; afin qu’ensuite tu bâtisses ta maison.

Lo làm ăn trong ngoài chu tất, rồi hãy tính đến việc cất nhà.

28 Ne sois pas témoin sans raison contre ton prochain; et ne séduis personne par tes lèvres.

Đừng vô cớ làm chứng hại láng giềng; môi miệng con đừng thốt ra lời dối trá.

29 Ne dis pas: Comme il m’a fait, ainsi je lui ferai: je rendrai à chacun selon son œuvre.

Chớ nói: “Tôi báo trả lại điều nó làm cho tôi! Tôi chỉ tốt với người tốt với tôi thôi!”

30 J’ai passé dans le champ du paresseux, et par la vigne de l’insensé:

Ta có qua ruộng một người kém siêng năng, và vườn nho của người ngu dại.

31 Et voilà que tout était rempli d’orties; et que les épines en avaient couvert la surface, et que la muraille de pierres était détruite.

Cỏ mọc um tùm, gai phủ giăng. Rào dậu điêu tàn nghiêng ngửa đổ.

32 Ce qu’ayant vu, je l’ai mis dans mon cœur, et par cet exemple je me suis instruit.

Quan sát cảnh ấy, ta để ý, suy xét, và học được rằng:

33 Tu dormiras un peu, dis-je, tu sommeilleras modérément, tu mettras faiblement les mains l’une dans l’autre, afin que tu reposes:

Ngủ một chút, mơ màng thêm một chút, khoanh tay nghỉ một chút nữa thôi—

34 Et viendra à toi, comme un coureur, la détresse; et la mendicité, comme un homme armé.

cảnh nghèo đến như kẻ trộm; bạo tàn, đột ngột như phường cướp tấn công.