Proverbes 23
1 Quand tu seras assis pour manger avec le prince, considère attentivement ce qui est servi devant toi;
Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;
2 Mets un couteau à ta gorge, si cependant tu es maître de ton âme.
Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.
3 Ne désire pas des aliments de celui chez qui est un pain de mensonge.
Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym.
4 Ne travaille pas à t’enrichir; mais à ta prudence mets des bornes.
Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.
5 Ne lève pas tes yeux vers des richesses que tu ne peux avoir; parce qu’elles se feront des ailes comme celles d’un aigle, et s’envoleront au ciel.
I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.
6 Ne mange pas avec un homme envieux, et ne désire pas de ses mets;
Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.
7 Parce que, semblable à un devin et à un augure, il juge de ce qu’il ignore. Mange et bois, te dira-t-il, et son cœur n’est pas avec toi.
Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.
8 Les aliments que tu avais mangés, tu les rejetteras; et tu perdras tes sages discours.
Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.
9 Ne parle pas à l’oreille des insensés, parce qu’ils mépriseront la doctrine que tu leur auras enseignée par tes paroles.
Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.
10 Ne touche pas aux bornes des petits; et n’entre pas dans le champ des orphelins;
Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.
11 Car leur proche est puissant; et lui-même jugera contre toi leur cause.
Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.
12 Que ton cœur s’avance vers la doctrine, et tes oreilles vers les paroles de la science.
Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.
13 Ne soustrais pas à l’enfant la discipline; car si tu le frappes de la verge, il ne mourra pas.
Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.
Ty go bij rózgą, a duszę jego z piekła wyrwiesz. (Sheol h7585)
15 Mon fils, si ton esprit est sage, mon cœur se réjouira avec toi;
Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;
16 Et mes reins exulteront, lorsque tes lèvres parleront droiture.
I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.
17 Que ton cœur ne porte pas envie aux pécheurs; mais dans la crainte du Seigneur sois tout le jour;
Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;
18 Parce que tu auras l’espérance à ton dernier moment, et que ton attente ne sera pas frustrée.
Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.
19 Ecoute, mon fils, et sois sage; et dirige ton esprit dans la bonne voie.
Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.
20 Ne te trouve pas dans les festins des buveurs, ni dans les orgies de ceux qui apportent des viandes pour manger ensemble.
Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;
21 Car ceux qui passent le temps à boire et qui payent leur écot, se ruineront, et l’assoupissement sera vêtu de haillons.
Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.
22 Ecoute ton père qui t’a engendré; et ne méprise pas ta mère, lorsqu’elle aura vieilli.
Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.
23 Achète la vérité, et ne vends pas la sagesse, la doctrine et l’intelligence.
Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.
24 Le père du juste exulte; celui qui a engendré le sage se réjouira en lui.
Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.
25 Que ton père et ta mère se réjouissent; et qu’elle exulte, celle qui t’a enfanté.
Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.
26 Donne-moi ton cœur, mon fils; et que tes yeux gardent mes voies.
Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.
27 Car c’est une fosse profonde, qu’une prostituée; et un puits étroit, qu’une étrangère.
Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.
28 Elle dresse des embûches sur la voie comme un voleur; et ceux qu’elle verra n’être pas sur leurs gardes, elle les tuera.
Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.
29 À qui malheur? au père de qui malheur? à qui les querelles? à qui les fosses? à qui les blessures sans motifs? à qui le trouble des yeux?
Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?
30 N’est-ce pas à ceux qui s’arrêtent à boire le vin, et qui prennent goût à vider des coupes pleines?
Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.
31 Ne regarde pas le vin, quand il jaunit, lorsque sa couleur brille dans le verre: il entre doucement;
Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.
32 Mais à la fin, il mordra comme une couleuvre: et comme le basilic, il répandra son venin.
Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;
33 Tes yeux verront les étrangères, et ton cœur dira des choses perverses.
Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;
34 Et tu seras comme un homme dormant au milieu de la mer, et comme un pilote assoupi, le gouvernail ayant été perdu;
I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;
35 Et tu diras: Ils m’ont frappé, mais je n’en ai pas souffert; ils m’ont traîné, et moi je ne l’ai pas senti: quand me réveillerai-je, et trouverai-je encore du vin?
Rzeczesz: Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.
