Proverbes 20

1 C’est une chose luxurieuse que le vin; et l’ivresse est tumultueuse: quiconque y met son plaisir ne sera pas sage.

شەراب گاڵتەجاڕە و مەستی غەڵبەغەڵب دەکات، ئەوەی پێی وێڵ بێت دانا نییە.

2 Comme le rugissement du lion, ainsi est la terreur du roi: celui qui le provoque pèche contre son âme.

هەڵچوونی پاشا وەک نەڕەی شێرە، ئەوەی تووڕەیی بکات لە دژی گیانی خۆی تاوان دەکات.

3 C’est un honneur pour l’homme, de se séparer des contestations; mais tous les insensés s’immiscent dans des affaires ignominieuses.

وازهێنان لە ناکۆکی ڕێزدارییە بۆ پیاو، بەڵام هەموو گێلێک هەڵیدەگیرسێنێت.

4 À cause du froid, le paresseux n’a pas voulu labourer; il mendiera donc pendant l’été, et il ne lui sera rien donné.

لە زستاندا تەمبەڵ زەوی ناکێڵێت، بۆیە لە کاتی دروێنەدا داوای بەرهەم دەکات و دەستی ناکەوێت.

5 Comme une eau profonde, ainsi est le conseil dans le cœur de l’homme; mais l’homme sage l’épuisera.

پلان لە دڵی مرۆڤدا ئاوێکی قووڵە، بەڵام تێگەیشتوو دەریدەهێنێت.

6 Beaucoup d’hommes sont appelés miséricordieux; mais un homme fidèle, qui le trouvera?

زۆر کەس بانگەشەی خۆشەویستی نەگۆڕ دەکەن، بەڵام کەسی جێگای متمانە کێ دەیدۆزێتەوە؟

7 Le juste qui marche dans sa simplicité laissera après lui des enfants bienheureux.

کەسی ڕاستودروست بە ڕێگای تەواوی خۆیدا دەڕوات، دوای خۆی خۆزگە بە منداڵەکانی دەخوازرێت.

8 Le roi qui est assis sur le trône de la justice dissipe tout le mal par son regard.

پاشای دانیشتوو لەسەر تەختی دادوەری، بە چاوەکانی هەموو خراپەیەک شەن دەکات.

9 Qui peut dire: Mon cœur est pur, je suis pur de péché?

کێیە دەڵێت: «دڵی خۆمم بێگەرد ڕاگرت، پاک بوومەوە لە گوناهم»؟

10 Un poids et un poids, une mesure et une mesure, l’un et l’autre sont abominables auprès de Dieu.

دوو کێش و دوو پێوانەی لاسەنگ، هەردووکیان قێزەونن لەلای یەزدان.

11 Par ses inclinations un enfant est connu: si ses œuvres sont pures et droites.

تەنانەت منداڵیش بە کردارەکانی دەناسرێت، ئاخۆ کردەوەکەی پاک و ڕاستە.

12 L’oreille qui entend et l’œil qui voit, le Seigneur a fait l’un et l’autre.

گوێ کە دەبیستێت و چاو کە دەبینێت، یەزدان دروستکەری هەردووکیانە.

13 N’aime pas le sommeil, de peur que la détresse ne t’accable; ouvre les yeux et rassasie-toi de pain.

حەز لە خەو مەکە نەوەک هەژار بیت، چاوت کراوە بێت و تێر نان بە.

14 C’est mauvais, c’est mauvais, dit tout acheteur; et après qu’il se sera retiré, alors il se glorifiera.

کڕیار دەڵێت: «خراپە، خراپە!» بەڵام کە ڕۆیشت شانازی پێوە دەکات.

15 Il y a de l’or et une multitude de pierreries; mais c’est un vase précieux que les lèvres savantes.

زێڕ هەیە و یاقووت زۆرە، بەڵام لێوی زانیاری گەوهەرێکی بەهادارە.

16 Prends le vêtement de celui qui s’est fait caution pour un étranger; et parce qu’il a répondu pour des étrangers, emporte un gage de lui.

ئەگەر کەسێک بووە کەفیلی نامۆیەک کەواکەی لێ وەربگرە، بۆ بێگانەیەکیش بارمتەی لێ وەربگرە.

17 Un pain de mensonge est doux à l’homme; mais, ensuite, sa bouche sera remplie de gravier.

بەتامە بۆ مرۆڤ نانی بە فێڵ، بەڵام دواتر دەمی پڕ دەبێت لە چەو.

18 Les pensées s’affermissent par les conseils, et c’est par de sages directions que doivent être conduites les guerres.

پلانەکان بە ئامۆژگاری دێنە دی، بە ڕاوێژ بجەنگە.

19 Quant à celui qui révèle les secrets, qui marche frauduleusement, et qui dilate ses lèvres, ne te lie pas avec lui.

دەمشڕ نهێنی ئاشکرا دەکات، بۆیە تێکەڵی چەنەباز مەبە.

20 Celui qui maudit son père et sa mère, sa lampe s’éteindra au milieu des ténèbres.

ئەوەی نەفرەت لە دایک و باوکی بکات، لەناو جەرگەی تاریکیدا چرای دەکوژرێتەوە.

21 L’héritage vers lequel on se précipite dès le premier instant sera à la fin privé de bénédiction.

میراتێک لە سەرەتای ژیان و بە زوویی دەست بکەوێت لە کۆتاییدا بێ بەرەکەت دەبێت.

22 Ne dis point: Je rendrai le mal; attends le Seigneur, et il te délivrera.

مەڵێ: «خراپە بە خراپە دەدەمەوە.» چاوەڕێی یەزدان بکە ڕزگارت دەکات.

23 C’est une abomination auprès du Seigneur, qu’un poids et un poids: la balance trompeuse n’est pas bonne.

یەزدان قێزی لە بەکارهێنانی دوو کێشی جیاواز دەبێتەوە، تەرازووی لاسەنگ باش نییە.

24 Par le Seigneur sont dirigés les pas de l’homme; mais qui des hommes peut comprendre sa voie?

هەنگاوەکانی مرۆڤ لە یەزدانەوەیە، ئیتر مرۆڤ چۆن لە ڕێگای خۆی تێدەگات؟

25 C’est une ruine pour l’homme de dévorer les saints, et après des vœux, de se rétracter.

تەڵەیە بۆ مرۆڤ بە سەرەڕۆیی نەزرێک تەرخان بکات، ئینجا پاش نەزرەکە پرسوڕا بکات.

26 Un roi sage dissipe les impies, et courbe sur eux un arc de triomphe.

پاشای دانا بەدکاران شەن دەکات، بە جەنجەڕ بەسەریاندا دێت.

27 Le souffle de l’homme est une lampe du Seigneur, laquelle découvre les parties intimes du corps.

چرای یەزدان ڕۆحی مرۆڤ دەپشکنێت، هەروەها هەموو ناخی دەروونیش.

28 La miséricorde et la vérité gardent le roi, et par la clémence est affermi son trône.

خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی پاشا دەپارێزن، بە خۆشەویستی نەگۆڕ تەختی دەچەسپێت.

29 La joie des jeunes hommes, c’est leur force; et la dignité des vieillards, les cheveux blancs.

شانازی لاوان هێزیانە، ڕیش سپیێتیش شکۆمەندی پیرانە.

30 La lividité d’une blessure fera disparaître le mal; et les plaies dans les parties les plus intimes du corps le feront disparaître aussi.

برینی لێدان خراپە پاک دەکاتەوە، لێدانی قامچیش ناخی دەروون.