Proverbes 16

1 C’est à l’homme de préparer son âme, et au Seigneur de gouverner la langue.

Ang mga paghahanda ng puso ay ukol sa tao: nguni't ang sagot ng dila ay mula sa Panginoon.

2 Toutes les voies de l’homme sont ouvertes à ses yeux: le Seigneur pèse les esprits.

Ang lahat ng mga lakad ng tao ay malinis sa harap ng kaniyang sariling mga mata: nguni't tinitimbang ng Panginoon ang mga diwa.

3 Expose tes œuvres au Seigneur, et tes pensées seront dirigées.

Iukol mo sa Panginoon ang iyong mga gawa, at ang iyong mga panukala ay matatatag.

4 Le Seigneur a opéré toutes choses pour lui-même, l’impie même pour le jour mauvais.

Ginawa ng Panginoon ang bawa't bagay na ukol sa kaniyang sariling wakas: Oo, pati ng masama na ukol sa kaarawan ng kasamaan.

5 C’est l’abomination du Seigneur que tout homme arrogant; lors même qu’une main serait dans une main, il n’est point innocent. Le commencement de la bonne voie est de faire la justice: or elle est agréable à Dieu plus que l’immolation des hosties.

Bawa't palalo sa puso ay kasuklamsuklam sa Panginoon: bagaman maghawakan sa kamay ay walang pagsalang parurusahan.

6 Par la miséricorde et la vérité se rachète l’iniquité; et c’est par la crainte du Seigneur qu’on se détourne du mal.

Sa pamamagitan ng kaawaan at katotohanan ay nalilinis ang kasamaan: at sa pamamagitan ng pagkatakot sa Panginoon ay humihiwalay ang mga tao sa kasamaan.

7 Lorsque plairont au Seigneur les voies de l’homme, il convertira ses ennemis même à la paix.

Pagka ang mga lakad ng tao ay nakapagpapalugod sa Panginoon, kaniyang tinitiwasay sa kaniya pati ng kaniyang mga kaaway.

8 Mieux vaut peu avec la justice que beaucoup de fruits avec l’iniquité.

Maigi ang kaunti na may katuwiran kay sa malalaking pakinabang na walang kaganapan.

9 Le cœur de l’homme dispose sa voie; mais c’est au Seigneur de diriger ses pas.

Ang puso ng tao ay kumakatha ng kaniyang lakad: nguni't ang Panginoon ang nagtutuwid ng kaniyang mga hakbang.

10 La divination est sur les lèvres du roi; dans les jugements n’errera pas sa bouche.

Banal na hatol ay nasa mga labi ng hari: at kaniyang bibig ay hindi sasalangsang sa kahatulan.

11 Poids et balance sont les jugements du Seigneur; et ses œuvres sont toutes les pierres du sachet.

Ang ganap na timbangan at panimbang ay sa Panginoon: lahat ng timbang na supot ay kaniyang gawa.

12 Abominables au roi sont ceux qui agissent en impies; parce que c’est par la justice que s’affermit un trône.

Kasuklamsuklam sa mga hari na gumawa ng kasamaan: sapagka't ang luklukan ay natatatag sa pamamagitan ng katuwiran.

13 Les rois veulent des lèvres justes: celui qui parle avec droiture sera aimé d’eux.

Mga matuwid na labi ay kaluguran ng mga hari; at kanilang iniibig ang nagsasalita ng matuwid.

14 L’indignation du roi est un messager de mort; et l’homme sage l’apaisera.

Ang poot ng hari ay gaya ng mga sugo ng kamatayan: nguni't papayapain ng pantas.

15 Dans l’hilarité du visage du roi est la vie; et sa clémence est comme la pluie de l’arrière-saison.

Nasa liwanag ng mukha ng hari ang buhay; at ang kaniyang lingap ay parang alapaap ng huling ulan.

16 Possède la sagesse, parce qu’elle est meilleure que l’or; et acquiers la prudence, parce qu’elle est plus précieuse que l’argent•

Pagkaigi nga na magtamo ng karunungan kay sa ginto! Oo, magtamo ng kaunawaan ay maigi kay sa pumili ng pilak.

17 Le sentier des justes s’écarte des maux; celui qui garde son âme conserve sa voie.

Ang maluwang na lansangan ng matuwid ay humiwalay sa kasamaan: siyang nagiingat ng kaniyang lakad ay nagiingat ng kaniyang kaluluwa.

18 L’orgueil précède l’abattement; et avant la ruine l’esprit s’exalte.

Ang kapalaluan ay nagpapauna sa kapahamakan, at ang mapagmataas na diwa ay sa pagkabuwal.

19 Il vaut mieux être humilié avec des hommes doux que de partager des dépouilles avec des superbes.

Maigi ang magkaroon ng mapagpakumbabang loob na kasama ng dukha, kay sa bumahagi ng samsam na kasama ng palalo.

20 Un homme habile dans la parole trouvera des biens; et celui qui espère dans le Seigneur est bien heureux.

Siyang nagiingat sa salita ay makakasumpong ng mabuti: at ang nananalig sa Panginoon ay mapalad.

21 Celui qui est sage de cœur sera appelé prudent: et celui qui est doux dans la parole recevra de plus grands dons.

Ang pantas sa puso ay tatawaging mabait: at ang katamisan sa mga labi ay nagdaragdag ng katututuhan.

22 C’est une source de vie que l’instruction, pour celui qui la possède; la doctrine des insensés, c’est la folie.

Ang kaunawaan ay bukal ng buhay sa nagtatamo: nguni't ang saway ng mga mangmang ay siyang kanilang kamangmangan.

23 Le cœur du sage instruit sa bouche; et à ses lèvres il ajoutera de la grâce.

Ang puso ng pantas ay nagtuturo sa kaniyang bibig, at nagdaragdag ng katututuhan sa kaniyang mga labi.

24 C’est un rayon de miel que des paroles disposées avec art; c’est la douceur de l’âme et la santé des os.

Mga maligayang salita ay parang pulot-pukyutan, matamis sa kaluluwa at kagalingan sa mga buto.

25 Il est une voie qui paraît à l’homme droite, et ses issues conduisent à la mort.

May daan na tila matuwid sa tao, nguni't ang dulo niyaon ay mga daan ng kamatayan.

26 L’âme de celui qui travaille, travaille pour soi, parce que sa bouche l’y a contraint.

Ang gana ng pagkain ng manggagawang tao ay nakagagaling sa kaniya; sapagka't kinasasabikan ng kaniyang bibig.

27 L’homme impie creuse le mal, et sur ses lèvres un feu brûle.

Ang walang kabuluhang tao ay kumakatha ng kahirapan: at sa kaniyang mga labi ay may masilakbong apoy.

28 L’homme pervers suscite des procès et le verbeux divise les princes.

Ang magdarayang tao ay nagkakalat ng pagtatalo: at ang mapaghatid-dumapit ay naghihiwalay ng magkakaibigang matalik.

29 L’homme injuste attire son ami, et le conduit par une voie non bonne.

Ang taong marahas ay dumadaya sa kaniyang kapuwa, at pinapatnubayan niya siya sa daang hindi mabuti.

30 Celui qui, les yeux immobiles, forme des desseins pervers, se mordant les lèvres, exécute le mal.

Ikinikindat ang kaniyang mga mata, upang kumatha ng mga magdarayang bagay: siyang nangangagat labi ay nagpapangyari sa kasamaan.

31 C’est une couronne de dignité, que la vieillesse qui se trouvera dans les voies de la justice.

Ang ulong may uban ay putong ng kaluwalhatian, masusumpungan sa daan ng katuwiran.

32 Vaut mieux un homme patient qu’un homme fort; et celui qui domine son esprit vaut mieux que celui qui prend des villes d’assaut.

Siyang makupad sa pagkagalit ay maigi kay sa makapangyarihan; at siyang nagpupuno sa kaniyang diwa ay maigi kay sa sumasakop ng isang bayan.

33 Les sorts se jettent dans le pan de la robe; mais c’est par le Seigneur qu’ils sont dirigés.

Ginagawa ang pagsasapalaran sa kandungan; nguni't ang buong pasiya niyaon ay sa Panginoon.