Proverbes 16
1 C’est à l’homme de préparer son âme, et au Seigneur de gouverner la langue.
Al la homo apartenas la projektoj de la koro; Sed de la Eternulo venas la vortoj de la lango.
2 Toutes les voies de l’homme sont ouvertes à ses yeux: le Seigneur pèse les esprits.
Ĉiuj vojoj de la homo estas puraj en liaj okuloj; Sed la Eternulo esploras la spiritojn.
3 Expose tes œuvres au Seigneur, et tes pensées seront dirigées.
Transdonu al la Eternulo viajn farojn; Tiam viaj entreprenoj staros forte.
4 Le Seigneur a opéré toutes choses pour lui-même, l’impie même pour le jour mauvais.
Ĉiu faro de la Eternulo havas sian celon; Eĉ malvirtulo estas farita por tago de malbono.
5 C’est l’abomination du Seigneur que tout homme arrogant; lors même qu’une main serait dans une main, il n’est point innocent. Le commencement de la bonne voie est de faire la justice: or elle est agréable à Dieu plus que l’immolation des hosties.
Ĉiu malhumilulo estas abomenaĵo por la Eternulo; Kaj li certe ne restos ne punita.
6 Par la miséricorde et la vérité se rachète l’iniquité; et c’est par la crainte du Seigneur qu’on se détourne du mal.
Per bono kaj vero pardoniĝas peko; Kaj per timo antaŭ la Eternulo oni evitas malbonon.
7 Lorsque plairont au Seigneur les voies de l’homme, il convertira ses ennemis même à la paix.
Kiam al la Eternulo plaĉas la vojoj de homo, Li eĉ liajn malamikojn pacigas kun li.
8 Mieux vaut peu avec la justice que beaucoup de fruits avec l’iniquité.
Pli bona estas malmulto, sed kun justeco, Ol granda profito, sed maljusta.
9 Le cœur de l’homme dispose sa voie; mais c’est au Seigneur de diriger ses pas.
La koro de homo pripensas sian vojon; Sed la Eternulo direktas lian iradon.
10 La divination est sur les lèvres du roi; dans les jugements n’errera pas sa bouche.
Sorĉo estas sur la lipoj de reĝo; Lia buŝo ne peku ĉe la juĝo.
11 Poids et balance sont les jugements du Seigneur; et ses œuvres sont toutes les pierres du sachet.
Ĝusta pesilo kaj ĝustaj pesiltasoj estas de la Eternulo; Ĉiuj pezilŝtonoj en la sako estas Lia faro.
12 Abominables au roi sont ceux qui agissent en impies; parce que c’est par la justice que s’affermit un trône.
Abomenaĵo por reĝoj estas fari maljustaĵon; Ĉar per justeco staras fortike la trono.
13 Les rois veulent des lèvres justes: celui qui parle avec droiture sera aimé d’eux.
Al la reĝoj plaĉas lipoj veramaj; Kaj ili amas tiun, kiu parolas la veron.
14 L’indignation du roi est un messager de mort; et l’homme sage l’apaisera.
Kolero de reĝo estas kuriero de morto; Sed homo saĝa igas ĝin pardoni.
15 Dans l’hilarité du visage du roi est la vie; et sa clémence est comme la pluie de l’arrière-saison.
Luma vizaĝo de reĝo estas vivo; Kaj lia favoro estas kiel nubo kun printempa pluvo.
16 Possède la sagesse, parce qu’elle est meilleure que l’or; et acquiers la prudence, parce qu’elle est plus précieuse que l’argent•
Akiro de saĝeco estas multe pli bona ol oro; Kaj akiro de prudento estas preferinda ol arĝento.
17 Le sentier des justes s’écarte des maux; celui qui garde son âme conserve sa voie.
La vojo de virtuloj evitas malbonon; Kiu gardas sian vojon, tiu konservas sian animon.
18 L’orgueil précède l’abattement; et avant la ruine l’esprit s’exalte.
Antaŭ la pereo iras fiereco; Kaj antaŭ la falo iras malhumileco.
19 Il vaut mieux être humilié avec des hommes doux que de partager des dépouilles avec des superbes.
Pli bone estas esti humila kun malriĉuloj, Ol dividi akiron kun fieruloj.
20 Un homme habile dans la parole trouvera des biens; et celui qui espère dans le Seigneur est bien heureux.
Kiu prudente kondukas aferon, tiu trovos bonon; Kaj kiu fidas la Eternulon, tiu estas feliĉa.
21 Celui qui est sage de cœur sera appelé prudent: et celui qui est doux dans la parole recevra de plus grands dons.
Kiu havas prudentan koron, tiu estas nomata saĝulo; Kaj agrablaj paroloj plivalorigas la instruon.
22 C’est une source de vie que l’instruction, pour celui qui la possède; la doctrine des insensés, c’est la folie.
Saĝo estas fonto de vivo por sia posedanto; Sed la instruo de malsaĝuloj estas malsaĝeco.
23 Le cœur du sage instruit sa bouche; et à ses lèvres il ajoutera de la grâce.
La koro de saĝulo prudentigas lian buŝon, Kaj en lia buŝo plivaloriĝas la instruo.
24 C’est un rayon de miel que des paroles disposées avec art; c’est la douceur de l’âme et la santé des os.
Agrabla parolo estas freŝa mielo, Dolĉa por la animo kaj saniga por la ostoj.
25 Il est une voie qui paraît à l’homme droite, et ses issues conduisent à la mort.
Iufoje vojo ŝajnas ĝusta al homo, Kaj tamen ĝia fino kondukas al la morto.
26 L’âme de celui qui travaille, travaille pour soi, parce que sa bouche l’y a contraint.
Kiu laboras, tiu laboras por si mem; Ĉar lin devigas lia buŝo.
27 L’homme impie creuse le mal, et sur ses lèvres un feu brûle.
Malbona homo kaŭzas malbonon; Kaj sur liaj lipoj estas kvazaŭ brulanta fajro.
28 L’homme pervers suscite des procès et le verbeux divise les princes.
Malica homo disvastigas malpacon; Kaj kalumnianto disigas amikojn.
29 L’homme injuste attire son ami, et le conduit par une voie non bonne.
Rabemulo forlogas sian proksimulon Kaj kondukas lin sur vojo malbona.
30 Celui qui, les yeux immobiles, forme des desseins pervers, se mordant les lèvres, exécute le mal.
Kiu faras signojn per la okuloj, tiu intencas malicon; Kiu faras signojn per la lipoj, tiu plenumas malbonon.
31 C’est une couronne de dignité, que la vieillesse qui se trouvera dans les voies de la justice.
Krono de gloro estas la grizeco; Sur la vojo de justeco ĝi estas trovata.
32 Vaut mieux un homme patient qu’un homme fort; et celui qui domine son esprit vaut mieux que celui qui prend des villes d’assaut.
Pacienculo estas pli bona ol fortulo; Kaj kiu regas sian spiriton, tiu estas pli bona ol militakiranto de urbo.
33 Les sorts se jettent dans le pan de la robe; mais c’est par le Seigneur qu’ils sont dirigés.
Sur la baskon oni ĵetas loton; Sed ĝia tuta decido estas de la Eternulo.
