Proverbes 14
1 Une femme sage édifie sa maison; l’insensée détruira de ses propres mains celle même qui était construite.
Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.
2 Celui qui marche par un droit chemin, et qui craint le Seigneur, est méprisé par celui qui marche dans une voie infâme.
Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.
3 Dans la bouche d’un insensé est la verge de l’orgueil; mais les lèvres des sages les gardent.
W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.
4 Où il n’y a point de bœufs, la crèche est vide; mais où abondent les moissons, là est manifeste la force du bœuf.
Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.
5 Un témoin fidèle ne ment pas, mais un témoin trompeur profère le mensonge.
Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.
6 Le railleur cherche la sagesse, et ne la trouve pas: la doctrine des prudents est facile.
Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.
7 Va contre l’homme insensé, et qui ne connaît pas les lèvres de la prudence.
Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.
8 La sagesse d’un homme habile est de comprendre sa voie; et l’imprudence des insensés est errante.
Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.
9 L’insensé se jouera du péché; et c’est parmi les justes que demeurera la grâce.
Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.
10 Quant au cœur qui connaît l’amertume de son âme, un étranger ne se mêlera pas dans sa joie.
Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.
11 La maison des impies sera détruite; mais les tabernacles des justes seront florissants.
Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.
12 Il est une voie qui paraît droite à l’homme; mais ses issues conduisent à la mort.
Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.
13 Le rire de douleur sera mêlé, et le deuil occupe les extrémités de la joie.
Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.
14 L’insensé sera rempli de ses voies; mais au-dessus de lui sera l’homme vertueux.
Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.
15 L’innocent croit à toute parole: l’homme avisé considère ses pas. Pour un fils trompeur il n’y aura rien de bon: mais à un serviteur sage ses actes seront prospères, et sa voie sera dirigée.
Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.
16 Le sage craint et se détourne du mal: l’insensé passe outre et a confiance.
Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.
17 L’impatient commettra des actions de folie; l’homme artificieux est odieux.
[Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.
18 Les tout petits posséderont la folie; et les hommes avisés attendront la science.
Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.
19 Les méchants seront couchés par terre devant les bons; et les impies devant les portes des justes.
Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.
20 Même à son prochain, le pauvre est odieux; mais les amis des riches sont nombreux.
Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.
21 Celui qui méprise son prochain pèche; mais celui qui a pitié du pauvre sera bienheureux. Celui qui croit au Seigneur aime la miséricorde.
Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.
22 Ils s’égarent, ceux qui opèrent le mal: la miséricorde et la vérité préparent des biens.
Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.
23 Dans tout travail sera l’abondance: mais où il y a beaucoup de paroles, là fréquemment est la détresse.
Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.
24 La couronne des sages, ce sont leurs richesses; la sottise des insensés, l’imprudence.
Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.
25 Un témoin fidèle délivre des âmes: et celui qui est double profère des mensonges.
Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.
26 Dans la crainte du Seigneur est une confiance ferme; et à ses enfants sera l’espérance.
W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.
27 La crainte du Seigneur est une source de vie, afin qu’on évite la ruine de la mort.
Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.
28 Dans la multitude du peuple est la gloire d’un roi; et dans le petit nombre des sujets l’ignominie d’un prince.
Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.
29 Celui qui est patient se gouverne avec une grande prudence; mais celui qui est impatient signale sa folie.
Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.
30 La vie des chairs, c’est la santé du cœur: la carie des os, l’envie.
Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.
31 Celui qui opprime un indigent, outrage le créateur de cet indigent; mais celui-là l’honore, qui a pitié d’un pauvre.
Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.
32 À cause de sa malice, l’impie sera rejeté; mais le juste espère dans sa mort même.
Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.
33 Dans le cœur de l’homme prudent repose la sagesse; et elle instruira tous les ignorants.
Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.
34 La justice élève une nation; mais le péché fait les peuples malheureux.
Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.
35 Un ministre intelligent est bien accueilli du roi; celui qui est inutile endurera son courroux.
Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.
