< Matthieu 13 >

1 Ce même jour, Jésus sortit de la maison et s'assit au bord de la mer
Niadtong adlawa si Jesus migawas sa balay ug milingkod daplin sa dagat.
2 et on se rassembla en si grand nombre autour de lui qu'il monta dans une barque et y prit place pour parler de là à toute la multitude restée sur le rivage.
Ang labihan kadaghan nga panon sa katawhan miduol palibot kaniya, busa misakay siya sa sakayan ug milingkod niini. Ang tanan nga panon sa katawhan nagtindog sa baybayon.
3 Il leur dit beaucoup de choses en paraboles: «Voilà que le semeur est sorti pour semer.
Unya miingon si Jesus sa daghang mga butang ngadto kanila diha sa mga sambingay. Miingon siya, “Tan-awa, ang usa ka magpupugas milakaw aron magpugas.
4 Il jette sa semence, et des grains sont tombés le long du chemin et les oiseaux sont venus et les ont mangés.»
Samtang siya nagpugas, ang pipila ka mga binhi nahulog daplin sa dalan, ug ang mga langgam miabot ug nituka kanila.
5 «D'autres sont tombés sur un sol pierreux, où il n'y avait pas beaucoup de terre, et ils ont immédiatement poussé, parce que la terre était sans profondeur.
Ang uban nga mga binhi nahulog sa batoon nga yuta, diin wala silay igong yuta. Dihadiha dayon nanurok sila, tungod kay ang yuta dili lalom.
6 Mais le soleil s'est levé et a brûlé la plante qui, n'ayant point de racine, s'est desséchée.»
Apan sa dihang misubang na ang adlaw, nasunog sila tungod kay wala sila makagamot, ug nalawos sila.
7 «D'autres grains sont tombés parmi les épines et les épines ont grandi et les ont étouffés.»
Ang uban nga mga binhi nahulog taliwala sa tunokon nga mga tanom. Mitubo ang tunokon nga mga tanom ug mituok kanila.
8 «D'autres sont tombés dans la bonne terre et ils ont donné du fruit, tel grain en a produit cent, tel autre soixante, tel autre trente.
Ang uban nga mga binhi nahulog sa maayo nga yuta ug namunga ug lugas, ang pipila 100 kapilo ang gidaghanon, ang pipila 60, ug ang pipila 30.
9 Que celui qui a des oreilles entende!»
Siya nga adunay mga dalunggan, papaminawa siya.”
10 Ses disciples s'approchèrent et lui dirent: «Pourquoi leur parles-tu en paraboles?»
Miabot ang mga disipulo ug miingon kang Jesus, “Nganong nakigsulti ka man sa panon sa katawhan diha sa mga sambingay?”
11 Il leur répondit: «Parce qu'à vous il est donné de pénétrer les mystères du Royaume des cieux, mais à ceux-là, non point.
Si Jesus mitubag ug miingon kanila, “Gihatagan na kamo sa kahigayonan sa pagsabot sa mga tinago sa gingharian sa langit, apan wala kini gihatag kanila.
12 Car à celui qui a, il sera donné, et il sera dans l’abondance; mais à celui qui n'a pas, même ce qu'il a lui sera ôté.
Tungod kay si bisan kinsa kadtong aduna, pagahatagan pa siya sa makadaghan, ug aduna siyay dakong pagsabot. Apan si bisan kinsa kadtong anaa, pagakuhaon gikan kaniya ang bisan unsa nga anaa kaniya.
13 C'est pour cela que je leur parle en paraboles, c'est parce que tout en voyant, ils ne voient point; tout en entendant, ils n'entendent ni ne comprennent.
Busa nakigsulti ako kanila diha sa mga sambingay, tungod kay bisan sila nagtan-aw, wala gayod sila makakita. Ug bisan tuod nakadungog sila, wala gayod sila nagpatalinghog, ni makasabot sila.
14 En eux s'accomplit la prophétie d'Ésaïe, qui dit: «De vos oreilles vous entendrez et vous ne comprendrez point; De vos yeux vous regarderez et vous ne verrez point;
Natuman ngadto kanila ang panagna ni Isaias, nga nag-ingon, 'Samtang maminaw makadungog kamo, apan sa bisan unsa nga pamaagi dili kamo makasabot; samtang magtan-aw makakita kamo, apan dili kamo makaila.
15 Car le coeur de ce peuple s'est épaissi, Leurs oreilles sont devenues sourdes Et leurs yeux se sont fermés, De peur que leurs yeux ne voient, De peur que leurs oreilles n'entendent, De peur que leur coeur ne comprenne, De peur qu'ils ne se convertissent, De peur que je ne les guérisse.
Kay kining kasingkasing sa mga tawo nagmagahi, ug naglisod na sila sa pagpaminaw, ug gisirado na nila ang ilang mga mata, aron wala na gayod silay makita uban sa ilang mga mata, o madungog uban sa ilang mga dalunggan, o makasabot uban ang ilang mga kasingkasing, aron mobalik sila pag-usab, ug ako magaayo kanila.”
16 «Heureux vos yeux, à vous, parce qu’ils voient; heureuses vos oreilles, parce qu'elles entendent!
Apan bulahan ang inyong mga mata, kay sila makakita; ug ang inyong mga dalunggan, kay sila makadungog.
17 car, je vous le dis en vérité, nombre de prophètes et de justes ont désiré voir ce que vous voyez et ne l'ont pas vu, entendre ce que vous entendez et ne l'ont pas entendu.»
Sa pagkatinuod sultihan ko kamo nga daghang mga propeta ug matarong nga mga tawo ang nagtinguha nga makakita sa mga butang nga inyong nakita, ug wala nakakita kanila. Nagtinguha sila nga makadungog sa mga butang nga inyong nadunggan, ug wala nakadungog kanila.
18 «Pour vous donc, écoutez le sens de la parabole du semeur:
Unya paminawa ang sambingay sa magpupugas.
19 «Chaque fois qu'un homme entend la parole du Royaume et ne s'en pénètre pas, survient le Malin et il enlève ce qui a été semé dans son coeur; voilà celui qui a reçu la semence le long du chemin.»
Sa dihang madungog ni bisan kinsa ang pulong sa gingharian apan dili makasabot niini, unya moabot ang daotan ug mosakmit kung unsa na ang napugas sa iyang kasingkasing. Kini ang binhi nga napugas daplin sa dalan.
20 «Celui qui l'a reçue sur un sol pierreux, c'est l'homme qui entend la parole et qui tout d'abord l'accueille avec joie.
Siya nga napugas sa batoon nga yuta mao siya ang nakadungog sa pulong ug dihadiha midawat niini uban ang kalipay.
21 Mais il n'a pas de racine en lui-même; il n'est que pour un temps; une affliction ou une persécution survenant à cause de la parole, il y trouve aussitôt une occasion de chute.»
Apan wala siya makagamot sa iyang kaugalingon ug milahutay sa makadiyot lamang. Sa dihang miabot ang kasakit o paglutos tungod sa pulong, dihadiha napandol siya.
22 «Celui qui a reçu la semence parmi les épines, c'est l'homme qui écoute la parole, mais les sollicitudes de ce monde et la séduction de la richesse étouffent la parole et la rendent stérile. » (aiōn g165)
Siya nga napugas taliwala sa tunokon nga mga tanom, mao kini siya ang nakadungog sa pulong, apan ang mga kabalaka sa kalibotan ug ang pagkamalimbongon sa mga bahandi mituok sa pulong, ug nahimo siyang dili mabungahon. (aiōn g165)
23 «Celui qui a reçu la semence dans la bonne terre, c'est l'homme qui écoute la parole et s'en pénètre; celui-là porte des fruits et en donne, tantôt cent, tantôt soixante, tantôt trente.»
Siya nga napugas sa maayong yuta, mao kini siya ang nakadungog sa pulong ug nakasabot niini. Mao kini siya nga naghatag gayod sa bunga ug nag-ugmad niini; ang pipila 100 ka-pilo kadaghan, ang pipila 60, ug ang pipila 30.”
24 Il leur proposa une autre parabole. «Voici, dit-il, une similitude du Royaume des cieux: Un homme avait semé du bon grain dans son champ;
Nagpadayag si Jesus ug laing sambingay ngadto kanila. Miingon siya, “Ang gingharian sa langit sama sa usa ka tawo nga nagpugas sa maayong binhi didto sa iyang uma.
25 mais pendant que ses gens dormaient, son ennemi vint semer de l'ivraie au milieu du froment et s'en alla.»
Apan samtang natulog ang mga tawo, miabot ang iyang kaaway ug nagpugas usab sa mga sagbot taliwala sa mga trigo ug unya mihawa.
26 «Lorsque l'herbe poussa et porta du fruit, on vit paraître l'ivraie.»
Sa dihang nanurok ang mga uhay ug unya naghatag sa ilang ani, mitungha usab ang mga sagbot.”
27 «Les serviteurs s'adressèrent au maître de la maison; ils lui dirent: «Seigneur, n'est-ce pas du bon grain que tu as semé dans ton champ? D'où provient donc l’ivraie?»
Miabot ang mga sulugoon sa tag-iya sa yuta ug miingon kaniya, 'Sir, dili ba nagpugas ka man ug maayong binhi sa imong uma? Sa unsang paagiha nga karon aduna na may mga sagbot niini?'
28 Il leur répondit: «C'est un ennemi qui a fait cela.» Ils lui dirent alors: «Veux-tu que nous allions l'arracher?» —
Siya miingon kanila, 'Ang kaaway ang nagbuhat niini.' Miingon ang mga sulugoon kaniya, 'Busa buot mo ba nga moadto kami ug pang-ibton sila?'
29 «Non, répondit-il, de peur qu'en arrachant l'ivraie, vous ne déraciniez en même temps le froment.
Miingon ang tag-iya sa yuta, 'Ayaw, o basin sa dihang inyong ibton ang mga sagbot, tingali maibot ninyo ang trigo kauban nila.
30 Laissez-les croître l'un et l'autre jusqu'à la moisson; au temps de la moisson, je dirai aux moissonneurs: arrachez d'abord l'ivraie et liez-la en gerbes pour la brûler; quant au froment, vous le recueillerez dans mon grenier.»
Tugoti nga magdungan sa pagtubo ang duha hangtod sa ting-ani. Sa panahon sa ting-ani moingon ako sa mga mag-aani, “Unaha sa pag-ibot ang mga sagbot ug bugkosa sila aron sunogon sila, apan tigoma ang trigo ngadto sa akong kamalig.”'”
31 Il leur proposa une autre parabole: «Le Royaume des cieux est semblable à un grain de sénevé qu'un homme prend et sème dans son champ.
Unya nagpadayag si Jesus ug laing sambingay ngadto kanila. Miingon siya, “Ang gingharian sa langit sama sa usa ka liso sa mustasa nga gikuha sa usa ka tawo ug gipugas sa iyang uma.
32 C'est bien la plus petite de toutes les semences, et quand il a pris sa croissance, il est plus grand que les plantes potagères; il devient un arbre, tellement que les oiseaux du ciel viennent faire leurs nids dans ses branches.»
Kini nga liso mao gayod ang kinagamyan sa tanang matang sa mga liso. Apan sa dihang motubo na kini, mas dako pa kini sa mga tanom sa tanaman. Mahimo kining usa ka kahoy, aron ang mga langgam sa kahanginan moabot ug magsalag sa mga sanga niini.”
33 Il leur raconta une autre parabole: «Le Royaume des cieux est semblable à du levain qu'une femme prend et qu'elle cache dans trois mesures de farine jusqu'à ce que le levain ait partout pénétré.»
Unya si Jesus nagsugilon kanila ug laing sambingay. “Ang gingharian sa langit sama sa patubo nga gikuha sa usa ka babaye ug gisagol uban sa tulo ka sukod nga harina hangtod nga mitubo kini.”
34 Toutes ces choses, Jésus les dit en paraboles aux multitudes; il ne leur parlait qu'en paraboles
Ang tanan niining mga butanga nga giingon ni Jesus ngadto sa mga panon sa katawhan diha sa mga sambingay. Ug kung walay mga sambingay dili siya makigsulti kanila.
35 (afin que fût accomplie la parole du prophète: «J'ouvrirai ma bouche pour parler en paraboles; Je révélerai des choses restées cachées depuis la création.»)
Aron nga kung unsa ang giingon pinaagi sa propeta matinuod gayod, sa dihang miingon siya, “Pagaablihan ko ang akong baba sa mga sambingay. Mosulti ako sa tinagong mga butang gikan sa patukoranan sa kalibotan.”
36 Lorsqu'il eut congédié la foule et fut rentré dans la maison, ses disciples vinrent le trouver et lui dirent: «Explique-nous la parabole de l'ivraie dans le champ.»
Unya mibiya si Jesus sa panon sa katawhan ug misulod sa balay. Miduol ang iyang mga disipulo kaniya ug miingon, “Ipasabot kanamo ang sambingay sa mga sagbot sa uma.”
37 Il leur répondit: «Celui qui sème le bon grain, c'est le Fils de l'homme.»
Mitubag si Jesus ug miingon, “Siya nga nagpugas sa maayong binhi mao ang Anak sa Tawo.
38 «Le champ, c'est le monde.» «Le bon grain, ce sont les enfants du Royaume. L'ivraie, ce sont les enfants du Malin.»
Ang uma mao ang kalibotan; ug ang maayong binhi, mao kini ang mga anak sa gingharian. Ang mga sagbot mao ang mga anak sa daotan,
39 «L'ennemi qui l'a semée, c'est le diable.» «La moisson, c'est la fin du monde; les moissonneurs, ce sont les anges.» (aiōn g165)
ug ang kaaway nga nagpugas kanila mao ang yawa. Ang ting-ani mao ang kataposan sa kalibotan, ug ang mga mag-aani mao ang mga anghel. (aiōn g165)
40 «De même donc qu'on arrache l'ivraie et qu'on la brûle dans le feu, de même, à la fin du monde, (aiōn g165)
Busa, ingon nga ang mga sagbot gitigom ug gisunog uban sa kalayo, mao na kini ang kataposan sa kalibotan. (aiōn g165)
41 le Fils de l'homme enverra ses anges et ils arracheront de son Royaume tous les scandales et tous ceux qui opèrent l'iniquité
Magapadala ang Anak sa Tawo sa iyang mga anghel, ug tigomon nila sa gawas sa iyang gingharian ang tanang mga butang nga mao ang hinungdan sa sala ug kadtong nagbuhat ug kasaypanan.
42 et ils les précipiteront dans l'ardente fournaise. Là seront les pleurs et le grincement des dents.
Ilabay nila sila ngadto sa hudno sa kalayo, diin didto adunay panaghilak ug panagkagot sa mga ngipon.
43 C'est alors que les justes, dans le Royaume de leur Père, resplendiront comme le soleil. — Que celui qui a des oreilles entende»
Unya magasidlak ang matarong nga mga tawo sama sa adlaw diha sa gingharian sa ilang Amahan. Siya nga adunay mga dalunggan, tugoti nga maminaw siya.
44 «Le Royaume des cieux est semblable à un trésor enfoui dans un champ. L'homme qui le trouve le tient caché et puis, débordant de joie, il s'en va vendre tout ce qu'il a et il achète ce champ.»
Ang gingharian sa langit sama sa tinagong bahandi sa usa ka uma. Ang usa ka tawo nakakaplag niini ug nagtago niini. Sa iyang kalipay milakaw siya, gipamaligya ang tanan niyang gipanag-iyahan, ug mipalit niadtong umaha.
45 «Le Royaume des cieux est encore semblable à un marchand en quête de belles perles
Usab, ang gingharian sa langit sama sa usa ka tawo nga tigpatigayon nga nangita alang sa bililhong mga perlas.
46 et qui, en ayant trouvé une d'un grand prix, est allé vendre tout ce qu'il avait et a acheté cette perle.»
Sa dihang nakaplagan niya ang usa ka perlas sa dako kaayong kantidad, milakaw siya ug gibaligya ang tanang butang nga iyang gipanag-iyahan ug gipalit kini.
47 «Le Royaume des cieux est encore semblable à un filet que l'on a jeté en mer et qui a ramassé des poissons de toutes sortes.
Ug usab, ang gingharian sa langit sama sa usa ka pukot nga gilabay ngadto sa dagat, ug nagtigom sa matag matang sa mga binuhat.
48 Quand il a été plein, les pêcheurs l'ont tiré à eux; puis, s'asseyant sur le rivage, ils ont mis tous ceux qui étaient bons dans des jarres et ils ont jeté les mauvaise.
Sa dihang napuno na kini, ang mga mananagat nagbira niini padulong sa baybayon. Unya nanglingkod sila ug gitapok ang maayong mga butang ngadto sa mga sudlanan, apan ang walay bili nga mga butang gilabay nila.
49 Il en sera de même à la fin du monde: les anges viendront séparer les méchants du milieu des justes (aiōn g165)
Mao kini ang pamaagi sa kataposan sa kalibotan. Moabot ang mga anghel ug ilain ang daotan gikan niadtong mga matarong. (aiōn g165)
50 et ils précipiteront ces méchants dans l'ardente fournaise. Là seront les pleurs et le grincement des dents.»
Ilabay nila sila didto sa hudno sa kalayo, diin adunay panaghilak ug panagkagot sa mga ngipon.
51 «Avez-vous compris tout cela?» — «Oui, répondirent-ils.»
Nakasabot ba kamo niining tanan nga mga butang?” Ang mga disipulo miingon kaniya, “Oo.”
52 Alors il leur dit: «Ainsi donc tout scribe instruit sur le Royaume des cieux est semblable à un homme, chef de maison, qui tire de son trésor des choses nouvelles et des choses anciennes.»
Unya si Jesus miingon kanila, “Busa ang matag eskriba nga nahimong disipulo didto sa gingharian sa langit sama sa usa ka tawo nga tag-iya sa balay, nga mikuha sa daan ug bag-ong mga butang gikan sa iyang kabtangan.”
53 Quand Jésus eut achevé de raconter ces paraboles, il partit de là
Unya miabot nga sa dihang nahuman na si Jesus niining mga sambingaya, mibiya na siya niadtong dapita.
54 et revint chez ses compatriotes. Il se mit à enseigner dans leur synagogue, ce dont ils furent extrêmement surpris; ils disaient: «D'où lui viennent cette sagesse et ces miracles?
Unya misulod si Jesus sa iyang kaugalingong rehiyon ug nagtudlo sa mga tawo sa ilang sinagoga. Ang sangpotanan niini mao nga nahibulong sila ug nag-ingon, “Diin man gikuha niining tawhana ang iyang kaalam ug diin gikan kining mga milagro?
55 N'est-ce pas là le fils du charpentier? Sa mère ne s'appelle-t-elle pas Marie? Et Jacques, et Joseph, et Simon et Jude ne sont-ils pas ses frères?
Dili ba kining tawhana mao man ang anak sa panday? Dili ba ang iyang inahan mao man si Maria? Ug ang iyang mga igsoon, dili ba sila si Santiago, Jose, Simon, ug Judas man?
56 Ses soeurs ne demeurent-elles pas toutes avec nous? D'où lui vient donc tout cela?»
Ug ang iyang mga igsoon nga babaye, kauban man kanato? Busa diin man gikan kining tawhana sa tanang mga butang?”
57 Pour eux il était une occasion de chute. Alors Jésus leur dit: «Un prophète n'est sans honneur que dans sa patrie et dans sa maison.»
Nakapasuko siya kanila. Apan miingon si Jesus ngadto kanila, “Ang usa ka propeta gipasidunggan gawas diha sa iyang kaugalingong nasod ug sa iyang kaugalingong pamilya.”
58 Aussi ne fit-il là que peu de miracles, à cause de leur incrédulité.
Ug wala siya nagbuhat sa daghang mga milagro didto tungod sa ilang pagkadili-matinoohon.

< Matthieu 13 >