Proverbes 23
1 Si tu t'assieds à table avec un prince, considère bien qui tu as devant toi,
Pagka ikaw ay nauupong kumain na kasalo ng isang pangulo, kilanlin mong maigi siya na nasa harap mo;
2 et mets un couteau à ton gosier, si tu as un appétit trop grand!
At maglagay ka ng sundang sa iyong lalamunan, kung ikaw ay taong bigay sa pagkain.
3 Ne convoite point ses friandises, car c'est un mets trompeur.
Huwag kang mapagnais ng kaniyang mga masarap na pagkain; yamang mga marayang pagkain.
4 Ne t'efforce pas de l'enrichir, renonce à être si prudent!
Huwag kang mainip sa pagyaman; tumigil ka sa iyong sariling karunungan.
5 Tes regards voltigeront-ils vers ce qui va n'être plus? car il prendra des ailes, comme l'aigle et les oiseaux du ciel.
Iyo bang itititig ang iyong mga mata sa wala? Sapagka't ang mga kayamanan, ay tunay na nagsisipagpakpak, gaya ng aguila na lumilipad sa dakong langit.
6 Ne mange pas le pain de l'avare, et ne convoite pas ses friandises!
Huwag mong kanin ang tinapay niya na may masamang mata, ni nasain mo man ang kaniyang mga masarap na pagkain:
7 Car il est ce qu'il est en son cœur, calculateur. Mange et bois! te dira-t-il; mais son cœur n'est pas avec toi;
Sapagka't kung ano ang iniisip niya sa loob niya, ay gayon siya: kumain ka at uminom ka, sabi niya sa iyo; nguni't ang puso niya ay hindi sumasaiyo.
8 tu rejetteras le morceau que tu auras mangé, et tu auras tenu en pure perte d'agréables propos.
Ang subo na iyong kinain ay iyong isusuka, at iyong iwawala ang iyong mga matamis na salita.
9 Aux oreilles de l'insensé ne parle pas, car il méprise la sagesse de tes discours.
Huwag kang magsalita sa pakinig ng mangmang; sapagka't kaniyang hahamakin ang karunungan ng iyong mga salita.
10 Ne déplace point la borne antique, et n'envahis point le champ de l'orphelin!
Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa; at huwag mong pasukin ang mga bukid ng ulila:
11 Car son vengeur est puissant, et Il prendra son parti contre toi.
Sapagka't ang kanilang Manunubos ay malakas; ipaglalaban niya ang kanilang usap sa iyo.
12 Présente ton cœur à la correction, et tes oreilles aux discours de la sagesse.
Ihilig mo ang iyong puso sa turo, at ang iyong mga pakinig sa mga salita ng kaalaman.
13 N'épargne pas la correction au jeune enfant! Si tu le frappes de la verge, il ne mourra point.
Huwag mong ipagkait ang saway sa bata: sapagka't kung iyong hampasin siya ng pamalo, siya'y hindi mamamatay.
Iyong hahampasin siya ng pamalo, at ililigtas mo ang kaniyang kaluluwa sa Sheol. (Sheol h7585)
15 Mon fils, si ton cœur est sage, mon cœur, oui, mon cœur sera dans la joie;
Anak ko, kung ang iyong puso ay magpakapantas, ang puso ko'y matutuwa sa makatuwid baga'y ang akin:
16 l'allégresse pénétrera mes entrailles, si tes lèvres parlent avec rectitude.
Oo, ang aking puso ay magagalak pagka ang iyong mga labi ay nangagsasalita ng matuwid na mga bagay.
17 Que ton cœur n'envie pas les pécheurs, mais qu'il garde toujours la crainte de l'Éternel.
Huwag managhili ang iyong puso sa mga makasalanan: kundi lumagay ka sa Panginoon buong araw:
18 Non! car il est un avenir, et ton espoir ne sera pas mis à néant.
Sapagka't tunay na may kagantihan; at ang iyong pagasa ay hindi mahihiwalay.
19 Ecoute, mon fils, et sois sage, et dirige ton cœur dans le droit chemin.
Makinig ka, anak ko, at ikaw ay magpakapantas, at patnubayan mo ang iyong puso sa daan.
20 Ne sois point parmi les buveurs de vin, et ceux qui sont prodigues de leur corps;
Huwag kang mapasama sa mga mapaglango; sa mga mayamong mangangain ng karne:
21 car le buveur et le prodigue s'appauvrissent, et l'assoupissement revêt de haillons.
Sapagka't ang manglalasing at ang mayamo ay darating sa karalitaan: at ang antok ay magbibihis sa tao ng pagkapulubi.
22 Obéis à ton père, il t'a engendré, et ne méprise point ta mère devenue vieille.
Dinggin mo ang iyong ama na naging anak ka, at huwag mong hamakin ang iyong ina kung siya'y tumanda.
23 Achète la vérité, et ne la vends pas, la sagesse, la discipline et le sens.
Bumili ka ng katotohanan at huwag mong ipagbili: Oo karunungan, at turo, at pag-uunawa.
24 Le père du juste est dans l'allégresse, et celui qui a engendré un sage, en recueille de la joie.
Ang ama ng matuwid ay magagalak na lubos: at siyang nagkaanak ng pantas na anak ay magagalak sa kaniya.
25 Puisses-tu réjouir ton père et ta mère, et être l'allégresse de celle qui te donna naissance!
Mangatuwa ang iyong ama at ang iyong ina, at magalak siyang nanganak sa iyo.
26 Donne-moi ton cœur, mon fils, et que mes voies plaisent à tes yeux!
Anak ko, ibigay mo sa akin ang iyong puso, at malugod ang iyong mga mata sa aking mga daan.
27 Car la courtisane est une fosse profonde, et l'étrangère, un puits étroit;
Sapagka't ang isang patutot ay isang malalim na lubak; at ang babaing di kilala ay makipot na lungaw.
28 elle épie, comme un ravisseur, et augmente parmi les hommes le nombre des infidèles.
Oo, siya'y bumabakay na parang tulisan, at nagdaragdag ng mga magdaraya sa gitna ng mga tao.
29 Pour qui sont les ah? pour qui les hélas? pour qui les rixes? pour qui le chagrin? pour qui les coups non provoqués? pour qui les yeux troubles.
Sinong may ay? sinong may kapanglawan? sinong may pakikipagtalo? sinong may daing? sino ang may sugat na walang kadahilanan? sino ang may maningas na mata?
30 Pour ceux qui boivent longuement, qui viennent déguster le vin parfumé.
Silang nangaghihintay sa alak; silang nagsisiyaon upang humanap ng pinaghalong alak.
31 Ne regarde pas le vin, quand il est vermeil, quand dans la coupe il élève ses bulles, et que sa liqueur est flatteuse!
Huwag kang tumingin sa alak pagka mapula, pagka nagbibigay ng kaniyang kulay sa saro,
32 Il finit par blesser comme le serpent, et par piquer, comme la vipère.
Sa huli ay kumakagat ito na parang ahas, at tumutukang parang ulupong.
33 Tes yeux alors se porteront sur les étrangères, et ton cœur tiendra un langage pervers;
Ang iyong mga mata ay titingin ng mga katuwang bagay, at ang iyong puso ay nagbabadya ng mga magdarayang bagay.
34 et tu seras comme celui qui dort en pleine mer, comme celui qui dort à la cime du mât.
Oo, ikaw ay magiging parang nahihiga sa gitna ng dagat, o parang nahihiga sa dulo ng isang palo ng sasakyan.
35 « Ils me battent; cela ne fait pas mal: ils me frappent; je ne sens rien. Quand me réveillerai-je? J'y veux retourner. »
Kanilang pinalo ako, iyong sasalitain, at hindi ako nasaktan; kanilang hinampas ako, at hindi ko naramdaman: kailan gigising ako? aking hahanapin pa uli.
