Proverbes 23
1 Si tu t'assieds à table avec un prince, considère bien qui tu as devant toi,
Sa dihang molingkod ka aron mokaon uban ang magmamando, pagbantay pag-ayo kung unsa ang anaa sa imong atubangan,
2 et mets un couteau à ton gosier, si tu as un appétit trop grand!
ug ibutang ang kutsilyo sa imong tutonlan kung ikaw ang matang sa tawo nga gusto mokaon ug daghang pagkaon.
3 Ne convoite point ses friandises, car c'est un mets trompeur.
Ayaw pagtinguha sa iyang lamiang mga pagkaon, kay pagkaon kini sa mga bakak.
4 Ne t'efforce pas de l'enrichir, renonce à être si prudent!
Ayaw paghago ug maayo aron makaangkon ug bahandi; pagmaalamon aron masayod kung kanus-a moundang.
5 Tes regards voltigeront-ils vers ce qui va n'être plus? car il prendra des ailes, comme l'aigle et les oiseaux du ciel.
Tugotan ba nimo ang imong mga mata nga masilaw niini? Mahanaw lamang kini, kay sigurado gayod nga tugkan kini ug mga pako sama sa agila ug molupad sa kawanangan.
6 Ne mange pas le pain de l'avare, et ne convoite pas ses friandises!
Ayaw kan-a ang pagkaon sa tawong adunay daotan nga tinan-awan— ug ayaw pagtinguha sa iyang lamiang mga pagkaon,
7 Car il est ce qu'il est en son cœur, calculateur. Mange et bois! te dira-t-il; mais son cœur n'est pas avec toi;
kay siya ang matang sa tawo nga nag-ihap sa kantidad sa pagkaon. “Kaon ug inom!” moingon siya kanimo, apan ang iyang kasingkasing wala diha kanimo.
8 tu rejetteras le morceau que tu auras mangé, et tu auras tenu en pure perte d'agréables propos.
Isuka nimo bisan ang diyutay nga imong gikaon ug giusik-usikan lang nimo ang imong mga pagdayeg.
9 Aux oreilles de l'insensé ne parle pas, car il méprise la sagesse de tes discours.
Ayaw pakigsulti sa igdulungog sa usa ka buangbuang, kay tamayon lamang niya ang imong maalamon nga mga pulong.
10 Ne déplace point la borne antique, et n'envahis point le champ de l'orphelin!
Ayaw ibalhin ang karaang bato nga utlanan o ilogon ang kaumahan sa mga ilo,
11 Car son vengeur est puissant, et Il prendra son parti contre toi.
kay ang ilang Manluluwas kusgan ug molaban siya sa ilang katungod batok kanimo.
12 Présente ton cœur à la correction, et tes oreilles aux discours de la sagesse.
Ibutang sa imong kasingkasing ang pagpanudlo ug sa imong mga dalunggan ang mga pulong sa kahibalo.
13 N'épargne pas la correction au jeune enfant! Si tu le frappes de la verge, il ne mourra point.
Ayaw pagdumili sa pagpanton sa usa ka bata, kay kung latoson nimo siya ug bunal, dili siya mamatay.
Kinahanglan nga ikaw gayod ang molatos kaniya pinaagi sa bunal ug moluwas sa iyang kalag gikan sa Seol. (Sheol h7585)
15 Mon fils, si ton cœur est sage, mon cœur, oui, mon cœur sera dans la joie;
Akong anak nga lalaki, kung maalamon ang imong kasingkasing, nan ang akong kasingkasing magmaya usab;
16 l'allégresse pénétrera mes entrailles, si tes lèvres parlent avec rectitude.
malipay ang akong kinasuloran sa dihang ang imong mga ngabil magsulti ug husto.
17 Que ton cœur n'envie pas les pécheurs, mais qu'il garde toujours la crainte de l'Éternel.
Ayaw itugot nga masina ang imong kasingkasing sa mga makasasala, apan padayon diha sa pagkahadlok kang Yahweh sa tibuok adlaw.
18 Non! car il est un avenir, et ton espoir ne sera pas mis à néant.
Sigurado gayod nga adunay kaugmaon ug dili mahanaw ang imong paglaom.
19 Ecoute, mon fils, et sois sage, et dirige ton cœur dans le droit chemin.
Paminaw- ikaw! - akong anak nga lalaki, ug pagmaalamon ug giyahi ang imong kasingkasing ngadto sa dalan.
20 Ne sois point parmi les buveurs de vin, et ceux qui sont prodigues de leur corps;
Ayaw pakig-uban sa mga palahubog ug sa kusog mokaon ug karne,
21 car le buveur et le prodigue s'appauvrissent, et l'assoupissement revêt de haillons.
kay ang palahubog ug ang kusog mokaon mahimong kabos ug mahinanok nga magbisti na lamang sila ug mga trapo.
22 Obéis à ton père, il t'a engendré, et ne méprise point ta mère devenue vieille.
Paminawa ang imong amahan nga maoy nagpakatawo kanimo ug ayaw tamaya ang imong inahan sa dihang matigulang na siya.
23 Achète la vérité, et ne la vends pas, la sagesse, la discipline et le sens.
Palita ang kamatuoran, apan ayaw kini ibaligya; pagpalit ug kaalam, pagpanton, ug panabot.
24 Le père du juste est dans l'allégresse, et celui qui a engendré un sage, en recueille de la joie.
Ang amahan sa matarong maglipay gayod, ug siya nga magpakatawo ug maalamon nga bata magmaya diha kaniya.
25 Puisses-tu réjouir ton père et ta mère, et être l'allégresse de celle qui te donna naissance!
Tugoti nga magmaya ang imong amahan ug imong inahan ug tugoti nga maglipay siya nga maoy nagpakatawo kanimo.
26 Donne-moi ton cœur, mon fils, et que mes voies plaisent à tes yeux!
Akong anak nga lalaki, ihatag kanako ang imong kasingkasing ug ipaniid ang imong mga mata sa akong mga dalan.
27 Car la courtisane est une fosse profonde, et l'étrangère, un puits étroit;
Kay ang babaye nga nagbaligya sa iyang dungog usa ka lalom nga bung-aw, ug ang asawa sa laing lalaki usa ka masigpit nga atabay.
28 elle épie, comme un ravisseur, et augmente parmi les hommes le nombre des infidèles.
Nagpauraray siya nga nag-atang sama sa kawatan ug padaghanon niya ang mga maluibon taliwala sa katawhan.
29 Pour qui sont les ah? pour qui les hélas? pour qui les rixes? pour qui le chagrin? pour qui les coups non provoqués? pour qui les yeux troubles.
Kinsa man ang adunay kaalaot? Kinsa man ang adunay kasubo? Kinsa man ang adunay mga kaaway? Kinsa man ang adunay pagbagulbol? Kinsa man ang adunay mga samad nga walay hinungdan? Kinsa man ang adunay mapula nga mga mata?
30 Pour ceux qui boivent longuement, qui viennent déguster le vin parfumé.
Kadtong magpabilin sa pag-inom ug bino, kadtong misulay sa sinagolan nga bino.
31 Ne regarde pas le vin, quand il est vermeil, quand dans la coupe il élève ses bulles, et que sa liqueur est flatteuse!
Ayaw tan-awa ang bino sa dihang pula na kini, sa dihang mangidlap kini diha sa baso ug hamloy nga lad-okon.
32 Il finit par blesser comme le serpent, et par piquer, comme la vipère.
Sa kataposan mamaak kini sama sa bitin ug molikos kini sama sa udto-udto nga bitin.
33 Tes yeux alors se porteront sur les étrangères, et ton cœur tiendra un langage pervers;
Makita sa imong mga mata ang katingalahang mga butang ug ang imong kasingkasing magapamulong sa sukwahi nga mga butang.
34 et tu seras comme celui qui dort en pleine mer, comme celui qui dort à la cime du mât.
Mahisama ka sa natulog ngadto sa kinahiladman sa kadagatan o naghigda tumoy sa tukon sa layag.
35 « Ils me battent; cela ne fait pas mal: ils me frappent; je ne sens rien. Quand me réveillerai-je? J'y veux retourner. »
“Gibunalan nila ako,” moingon ka, “apan wala ako nasakitan. Gikulata nila ako, apan wala ko kini mabati. Kanus-a ba ako makamata? Mangita ako ug laing ilimnon.”
