Proverbes 22
1 Mieux vaut bonne réputation que grande richesse, et bienveillance, qu'argent et or.
Ang isang magandang pangalan ay dapat piliin higit pa sa labis na kayamanan, at mas mainam ang kagandahan ng loob kaysa sa pilak at ginto.
2 Le riche et le pauvre se rencontrent; leur créateur à tous, c'est l'Éternel.
Ang mayaman at mahirap na mga tao ay mayroong pagkakatulad— si Yahweh ang tagapaglikha nilang lahat.
3 Le prudent voit la calamité, et se cache; les inconsidérés vont en avant, et sont punis.
Ang isang marunong na tao ay nakikita ang kaguluhan at itinatago ang kaniyang sarili, pero ang walang karanasan na mga tao ay magpapatuloy at magdurusa dahil dito.
4 Le prix de l'humilité, de la crainte de l'Éternel, c'est richesse, honneur et vie.
Ang gantimpala sa pagpapakumbaba at takot kay Yahweh ay kayamanan, karangalan at buhay.
5 Des ronces et des pièges sont sur la route du pervers; qui veut préserver sa vie, s'en éloigne.
Ang mga tinik at mga patibong ay nakalatag sa daan ng sutil; kung sino man ang mag-ingat ng kaniyang buhay ay papanatilihing malayo mula sa kanila.
6 Forme le jeune homme selon la voie qu'il doit suivre; même s'il vieillit, il n'en déviera point.
Turuan ang isang bata sa daan kung saan siya nararapat pumunta, at kapag siya ay matanda na hindi siya tatalikod mula sa bilin na iyon.
7 Le riche commande aux pauvres; et le débiteur est l'esclave du créancier.
Ang mayayamang tao ay pinamumunuan ang mahihirap na tao, at ang isa na siyang humihiram ay isang alipin sa isa na siyang nagpapahiram.
8 Qui sème le vice, récoltera le malheur; et la verge pour le punir est prête.
Siyang naghahasik ng kasamaan ay mag-aani ng kaguluhan, at ang pamalo ng kaniyang matinding galit ay magiging walang pakinabang.
9 Le compatissant sera béni, car il donne de son pain au pauvre.
Ang isang mapagbigay na mata ay pagpapalain, sapagkat siya ay nagbabahagi ng kaniyang tinapay sa mahihirap.
10 Expulse le moqueur, et les querelles fuiront, et les rixes et les insultes cesseront.
Itaboy ang mangungutya at aalis ang alitan; ang mga hindi pagkakaunawaan at mga panlalait ay matitigil.
11 L'homme qui aime la pureté de cœur, et possède la grâce du langage, a pour ami le roi.
Ang siyang nagmamahal ng isang busilak na puso at ang salita ay magiliw, siya ay magiging kaibigan ng hari.
12 Le regard de l'Éternel protège la sagesse, mais Il déjoue les propos du perfide.
Ang mga mata ni Yahweh ay nanatiling nakamasid sa kaalaman, ngunit ibabagsak niya ang mga salita ng taksil.
13 Le lâche dit: « Un lion est là dehors, au milieu de la rue; je serais égorgé! »
Sinasabi ng tamad na tao, “Mayroong isang leon sa lansangan! Ako ay mapapatay sa mga hayag na lugar.”
14 Bouche des étrangères, fosse profonde, où tombe celui contre qui l'Éternel s'irrite.
Ang bibig ng isang babaeng nangangalunya ay isang malalim na hukay; ang galit ni Yahweh ay sumiklab laban sa sinuman na mahulog dito.
15 Quelqu'adhérente que soit la folie au cœur de l'enfant, la verge correctrice l'en détache.
Ang kahangalan ay nasa puso ng isang bata, pero ang pamalo ng pagdisiplina ay nagpapaalis dito.
16 Tel opprime le pauvre qui le fait devenir riche; donnez au riche, il n'arrive qu'à l'indigence.
Ang isa na siyang nagpapahirap sa mahihirap na tao para lumago ang kaniyang karangyaan, o nagbibigay para sa mayayamang tao, ay magiging isang mahirap.
17 Prête l'oreille et écoute les discours des sages, et sois attentif à mes leçons!
Magbigay pansin at pakinggan ang mga salita ng mga matalino at idulog ang iyong puso sa aking kaalaman,
18 Car il est beau que tu les gardes en ton cœur, et que sur tes lèvres tu les aies toujours prêtes.
dahil magiging kaaya-aya ito para sa iyo kung panatilihin mo ang mga ito sa iyo, kung lahat ng ito ay handa sa iyong mga labi.
19 C'est à mettre ta confiance dans l'Éternel, que je veux te former aujourd'hui, oui, toi.
Sa gayon, mailagak kay Yahweh ang iyong tiwala, ituturo ko ang mga ito sa inyo ngayon— maging sa iyo.
20 Voici, dès longtemps j'ai écrit pour toi sur les conseils et la prudence,
Hindi ko ba naisulat sa iyo ang tatlumpung kasabihan ng tagubilin at kaalaman,
21 pour t'inculquer des préceptes vrais et sûrs, afin que tu répondes fidèlement à celui qui te donnera une mission.
para ituro sa iyo ang katotohanan sa mga mapagkakatiwalaang mga salitang ito, sa gayon maaaring kang makapagbigay ng mapagkakatiwalaang mga sagot sa mga nagpadala sa iyo?
22 Ne dépouille pas le faible, parce qu'il est faible, et ne foule pas le misérable à la Porte;
Huwag mo pagnakawan ang mahirap na tao, dahil siya ay mahirap, o wasakin ang nangangailangang tao sa tarangkahan,
23 car l'Éternel soutient sa cause, et à ses ravisseurs Il ôte la vie.
dahil si Yahweh ang mangangatwiran sa kanilang kaso, at nanakawin niya ang buhay na siyang nagnakaw sa kanila.
24 Ne vis pas en société avec l'homme colère, n'aie aucune relation avec l'homme qui s'échauffe,
Huwag ka makipagkaibigan sa isang tao na siyang pinamumuan ng galit, at huwag kang sumama sa isang nagagalit nang labis,
25 de peur que tu ne t'habitues à suivre sa voie, et que tu n'en remportes un piège contre ton âme.
o matututunan mo ang kaniyang mga pamamaraan, at papaluputan mo ang iyong sarili sa isang patibong.
26 Ne te trouve pas entre ceux qui frappent dans la main, qui cautionnent pour des dettes.
Huwag kang makiisa sa nagbibigay ng nakakagapos na mga panunumpa tungkol sa pera, at huwag kang magbibigay ng kasiguraduhan para sa mga pagkakautang ng iba.
27 Si tu n'as pas de quoi payer, pourquoi ferais-tu qu'on vienne prendre ton lit sous toi?
Kung kulang ka ng pamamaraan para magbayad, ano ang makakapigil sa isang tao mula sa pagkuha ng iyong higaan mula sa iyo?
28 Ne déplace pas la borne antique, que tes pères ont posée!
Huwag mong alisin ang sinaunang batong nagtatakda ng hangganan na inalagay ng iyong mga ama.
29 Vois-tu cet homme actif dans ce qu'il fait? Il sera le ministre des rois, et non le ministre des gens obscurs.
Nakikita mo ba ang isang bihasang lalaki sa kaniyang gawain? Siya ay tatayo sa harapan ng mga hari; hindi siya tatayo sa harapan ng pangkaraniwang mga tao.
