Proverbes 18

1 Celui qui s'isole, suit sa fantaisie, il s'irrite contre tout ce qui est raisonnable.

کەسی دوورەپەرێز دوای ئارەزووی خۆی کەوتووە، بە ڕووی هەموو داناییەکی تەواودا دەتەقێتەوە.

2 Ce n'est pas la raison qu'aime l'insensé, mais il aime à montrer son sentiment.

گێل خۆشی لە تێگەیشتن نابینێت، بەڵکو بە پەخشکردنی ئەوەی لە دڵیدایە.

3 Quand vient l'impiété vient aussi le mépris, et avec l'infamie, l'opprobre.

بە هاتنی خراپەکار سووکایەتیش دێت، لەگەڵ شەرمەزاریش ڕیسوایی.

4 Les paroles qui sortent de la bouche de l'homme, sont des eaux profondes; la source de la sagesse est une rivière abondante.

قسەی دەمی مرۆڤ ئاوێکی قووڵە، بەڵام سەرچاوەی دانایی کانیاوێکی هەڵقوڵاوە.

5 Il est mal de prendre parti pour l'impie, afin de débouter le juste dans le jugement.

نە لایەنگری خراپەکار باشە، نە بێبەشکردنی ڕاستودروست لە دادپەروەری.

6 Les lèvres de l'insensé apportent les querelles, et sa bouche excite aux coups.

لێوەکانی کەسی گێل دەیهێننە ناو ناکۆکییەوە، دەمی بانگی لێدان دەکات.

7 La bouche de l'impie est pour lui une cause de ruine, et ses lèvres, un piège à sa vie.

دەمی گێل دەبێتە هۆی لەناوچوونی، لێوەکانیشی تەڵەن بۆ گیانی.

8 Les propos du rapporteur sont comme des friandises; ils se glissent jusqu'au fond des entrailles.

قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە، شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.

9 Celui-là aussi qui travaille lâchement, est frère du dissipateur.

ئەوەی سست بێت لە کارەکەی برای وەستای وێرانکردنە.

10 Le nom de l'Éternel est une forte tour, le juste y accourt, et se trouve en lieu sûr.

ناوی یەزدان قوللەیەکی بەهێزە، کەسی ڕاستودروست بۆ ئەوێ ڕادەکات و پەناگیر دەبێت.

11 L'opulence du riche est sa forteresse, et comme une haute muraille, dans son opinion.

سامانی دەوڵەمەند شاری قەڵابەندیەتی، وەک شوورایەکی بڵندە بە خەیاڵی ئەو.

12 Avant la chute le cœur de l'homme s'élève; et l'humilité précède la gloire.

پێش شکستهێنان دڵی مرۆڤ بەفیزە، بەڵام پێش ڕێزلێنان بێفیزە.

13 Qui répond avant d'écouter, manque de sens, et sera confus.

ئەوەی وەڵامی شتێک بداتەوە پێش بیستنی دەبێتە مایەی گێلایەتی و شەرمەزاری بۆی.

14 L'âme de l'homme supporte ses souffrances; mais une âme abattue, qui la relèvera?

ڕۆحی مرۆڤ بەرگەی نەخۆشی دەگرێت، بەڵام ڕۆحی تێکشکاو کێ بەرگەی دەگرێت؟

15 Le cœur de l'homme de sens acquiert la science, et l'oreille des sages est à la recherche de la science.

دڵی پیاوی تێگەیشتوو زانیاری وەردەگرێت، گوێی دانایانیش داوای زانینی لێ دەکات.

16 Par des présents l'homme se fait jour; et ils l'introduisent chez les grands.

دیاری مرۆڤ ڕێگای خۆش دەکات و بەرەو ئامادەبوونی گەورە پیاوانی دەبات.

17 Il [paraît] juste celui qui dans sa cause parle le premier; mais que vienne sa partie, et alors examine-le.

ئەوەی یەکەم جار سکاڵا بکات لەوە دەچێت ڕاست بێت، هەتا نزیکەکەی دێت و لێی دەکۆڵێتەوە.

18 Le sort met fin aux contestations; et entre les puissants il décide.

تیروپشک ناکۆکی دەبڕێنێتەوە و بەهێزەکان لە یەکتر جیا دەکاتەوە.

19 Un frère est plus rebelle qu'une ville forte; et les querelles [des frères] sont comme les verrous d'un palais.

خراپە دەرهەق بە برا، ئاشتکردنەوەی لە شاری قەڵابەند سەختترە، ناکۆکیش وەک شمشیرەی دەروازەی قەڵایە.

20 Des fruits de sa bouche chacun est nourri, il est nourri de ce que ses lèvres lui rapportent.

لە بەروبوومی دەمی مرۆڤ سکی تێردەبێت، لە دروێنەی لێوەکانی خۆی تێر دەخوات.

21 La mort et la vie dépendent de la langue; celui qui en aime l'usage, en goûtera les fruits.

مردن و ژیان بە دەست زمانە، ئەوەی حەزی لێی بێت بەروبوومەکەی دەخوات.

22 Trouver une femme c'est trouver le bonheur, et obtenir une faveur de l'Éternel.

ئەوەی ژنێکی دەست بکەوێت خێرێکی دەست دەکەوێت، ڕەزامەندی یەزدانیش بەدەستدەهێنێت.

23 Le pauvre parle en suppliant; mais le riche répond durement.

هەژار بۆ بەزەیی دەپاڕێتەوە، بەڵام دەوڵەمەند بە ڕەقی وەڵام دەداتەوە.

24 Tel a beaucoup de relations à son détriment; mais, ayez un ami, il s'attache plus qu'un frère.

پیاو برادەری زۆر بێت خۆی گرفتار دەکات، بەڵام دۆستێک هەیە لە برا نزیکترە.