Proverbes 18

1 Celui qui s'isole, suit sa fantaisie, il s'irrite contre tout ce qui est raisonnable.

Ti tao a mangiyad-adayo iti bagina ket mangbirbiruk iti bukodna a tarigagay, ken kabusorna ti nasayaat a panangikeddeng.

2 Ce n'est pas la raison qu'aime l'insensé, mais il aime à montrer son sentiment.

Saan a makasarak ti maysa a maag iti ragsak iti pannakaawat, ngem iti laeng panangipakaammona iti adda iti pusona.

3 Quand vient l'impiété vient aussi le mépris, et avec l'infamie, l'opprobre.

No dumteng ti nadangkes a tao, kakuyogna a dumteng ti pananguyaw-kakuyogna ti panangpabain ken panangumsi.

4 Les paroles qui sortent de la bouche de l'homme, sont des eaux profondes; la source de la sagesse est une rivière abondante.

Dagiti isawsawang ti ngiwat ti tao ket maiyarig iti naguuneg a danum; ti burayok ti kinasirib ket maiyarig iti agay-ayus a waig.

5 Il est mal de prendre parti pour l'impie, afin de débouter le juste dans le jugement.

Saan a nasayaat nga ayunan dagiti nadangkes, wenno ipaidam ti hustisia kadagiti agar-aramid iti nalinteg.

6 Les lèvres de l'insensé apportent les querelles, et sa bouche excite aux coups.

Dagiti bibig ti maysa a maag ti mangipapaay kenkuana iti panagririri, ken agaw-awis ti ngiwatna iti pannakabaot.

7 La bouche de l'impie est pour lui une cause de ruine, et ses lèvres, un piège à sa vie.

Ti ngiwat ti maysa a maag ti mismo a pakadadaelanna, ken siloanna ti bagina babaen kadagiti mismo a bibigna.

8 Les propos du rapporteur sont comme des friandises; ils se glissent jusqu'au fond des entrailles.

Dagiti sasao ti maysa a managtsismis ket kasla taraon a naimas, ket dumanonda kadagiti kaunggan a paset ti bagi.

9 Celui-là aussi qui travaille lâchement, est frère du dissipateur.

Kasta met, a ti naliway iti trabahona ket kabsat ti tao nga adu ti madaddadaelna.

10 Le nom de l'Éternel est une forte tour, le juste y accourt, et se trouve en lieu sûr.

Ti nagan ni Yahweh ket kasla natibker a torre; natalged ti tao nga agar-aramid iti nalinteg nga agkamang iti daytoy.

11 L'opulence du riche est sa forteresse, et comme une haute muraille, dans son opinion.

Ti kinabaknang ti nabaknang ket arigna nga isu ti nasarikedkedan a siudadna, ken ti panangipagarupna ket nangato a pader daytoy.

12 Avant la chute le cœur de l'homme s'élève; et l'humilité précède la gloire.

Sakbay ti pannakadadaelna, napalangguad ti puso ti maysa a tao, ngem umun-una ti panagpakumbaba sakbay ti pannakaitan-ok.

13 Qui répond avant d'écouter, manque de sens, et sera confus.

Ti tao a sumungbat sakbay a dumngeg-isu ti kinamaag ken pakaibabainanna.

14 L'âme de l'homme supporte ses souffrances; mais une âme abattue, qui la relèvera?

Ti espiritu ti maysa a tao ket makalasat iti panagsakit, ngem siasino koma ti makaibtur iti naburak nga espiritu?

15 Le cœur de l'homme de sens acquiert la science, et l'oreille des sages est à la recherche de la science.

Ti puso ti nalaing ket makagun-od iti pannakaammo, ken ti masirib a tao ket birbirukenna daytoy.

16 Par des présents l'homme se fait jour; et ils l'introduisent chez les grands.

Ti sagut ti maysa a tao ket mabalin a manglukat iti dalan ken mangipan kenkuana iti sangoanan ti maysa a napateg a tao.

17 Il [paraît] juste celui qui dans sa cause parle le premier; mais que vienne sa partie, et alors examine-le.

Kasla pudno ti umuna a mangikalintegan iti kasona agingga a dumteng ti kabusorna a mangpalutpot kenkuana.

18 Le sort met fin aux contestations; et entre les puissants il décide.

Ti panagbibinnunot ket urnosenna dagiti riri ken pagsisinaenna dagiti agkabusor.

19 Un frère est plus rebelle qu'une ville forte; et les querelles [des frères] sont comme les verrous d'un palais.

Ti panagballigim a mangay-ayo iti napasakitan a kabsat ket narigrigat ngem iti panagballigim a mangparmek iti natibker a siudad, ken ti panagapa ket maiyarig kadagiti balunet iti maysa a palasio.

20 Des fruits de sa bouche chacun est nourri, il est nourri de ce que ses lèvres lui rapportent.

Mapno ti tian ti tao gapu iti bunga ti bibigna; mapnek isuna babaen iti maapit dagiti bibigna.

21 La mort et la vie dépendent de la langue; celui qui en aime l'usage, en goûtera les fruits.

Ti patay ken biag ket adda iti pannakabalin ti dila, ken dagiti mangayat iti daytoy ket kanendanto ti bungana.

22 Trouver une femme c'est trouver le bonheur, et obtenir une faveur de l'Éternel.

Ti siasinoman a makabirok iti asawa a babai ket makabirok iti nasayaat a banag ken makaawat iti pabor manipud kenni Yahweh.

23 Le pauvre parle en suppliant; mais le riche répond durement.

Agpakpakaasi ti marigrigat a tao, ngem nagubsang ti panangsungbat ti nabaknang a tao.

24 Tel a beaucoup de relations à son détriment; mais, ayez un ami, il s'attache plus qu'un frère.

Ti mangibagbaga nga adu ti gagayyemna ket maipan iti pannakadadael babaen kadagitoy, ngem adda gayyem a nasingsinged ngem iti maysa a kabsat.