Proverbes 3

1 Mon fils, n'oublie point mon enseignement, et que ton cœur garde mes commandements.

Aking anak, huwag kalimutan ang aking mga utos, at isapuso ang aking mga katuruan,

2 Car ils t'apporteront de longs jours, et des années de vie, et la prospérité.

dahil ang haba ng mga araw at mga taon ng buhay at kapayapaan ang idadagdag ng mga ito sa iyo.

3 Que la miséricorde et la vérité ne t'abandonnent point; lie-les à ton cou, écris-les sur la table de ton cœur;

Huwag hayaang lisanin ka ng pagiging tapat sa tipan at pagiging katiwa-tiwala, itali ito ng magkasama sa iyong leeg, isulat ito sa kaloob-looban ng iyong puso.

4 Et tu obtiendras la grâce et une grande sagesse aux yeux de Dieu et des hommes.

Pagkatapos ikaw ay makakahanap ng pabor at mabuting reputasyon sa paningin ng Diyos at ng tao.

5 Confie-toi en l'Éternel de tout ton cœur, et ne t'appuie point sur ta prudence.

Magtiwala kay Yahweh ng buong puso at huwag umasa sa sarili mong pang-unawa;

6 Considère-le dans toutes tes voies, et il dirigera tes sentiers.

sa lahat ng iyong ginagawa ay kilalanin siya at gagawin niyang matuwid ang iyong mga landas.

7 Ne sois point sage à tes propres yeux; crains l'Éternel, et détourne-toi du mal.

Huwag maging marunong sa iyong sariling mga mata; matakot kay Yahweh at talikuran ang kasamaan.

8 Ce sera la santé pour tes muscles et un rafraîchissement pour tes os.

Ito ay kagalingan sa iyong laman at inuming makapagpanibagong sigla para sa iyong katawan.

9 Honore l'Éternel de ton bien, et des prémices de tout ton revenu;

Parangalan si Yahweh ng iyong kayamanan at ng mga unang bunga ng lahat ng iyong ani,

10 Et tes greniers seront remplis d'abondance, et tes cuves regorgeront de moût.

at ang iyong mga kamalig ay mapupuno at ang iyong mga bariles ay aapaw, puno ng bagong alak.

11 Mon fils, ne rejette point la correction de l'Éternel, et ne perds pas courage de ce qu'il te reprend;

Aking anak, huwag hamakin ang disiplina ni Yahweh at huwag mapoot sa kaniyang pagsaway,

12 Car l'Éternel châtie celui qu'il aime, comme un père l'enfant qu'il chérit.

dahil dinidisiplina ni Yahweh ang kaniyang mga minamahal, katulad ng pakikitungo ng ama sa kaniyang anak na nakalulugod sa kaniya.

13 Heureux l'homme qui a trouvé la sagesse, et l'homme qui avance dans l'intelligence!

Siya na nakasusumpong ng karunungan ay masaya, siya din ay nakakuha ng kaunawaan.

14 Car il vaut mieux l'acquérir que de gagner de l'argent, et le revenu qu'on en peut tirer vaut mieux que l'or fin.

Ang matatamo ninyo sa karunungan ay mas mabuti kaysa sa maibibigay ng pilak at ang pakinabang ay mas mabuti kaysa sa ginto.

15 Elle est plus précieuse que les perles, et toutes les choses désirables ne la valent pas.

Ang karunungan ay mas mahalaga kaysa sa mga hiyas at wala sa mga ninanais mo ang maikukumpara sa kaniya.

16 Il y a de longs jours dans sa droite, des richesses et de la gloire dans sa gauche.

Mayroon siyang haba ng mga araw sa kaniyang kanang kamay; sa kaniyang kaliwang kamay ay mga kayamanan at karangalan.

17 Ses voies sont des voies agréables, et tous ses sentiers conduisent à la paix.

Ang kaniyang mga daan ay mga daan ng kabaitan at lahat ng kaniyang mga landas ay kapayapaan.

18 Elle est l'arbre de vie pour ceux qui l'embrassent, et tous ceux qui la conservent sont rendus bienheureux.

Siya ay isang puno ng buhay sa mga humahawak dito, ang mga kumakapit dito ay masasaya.

19 L'Éternel a fondé la terre par la sagesse, et agencé les cieux par l'intelligence.

Sa pamamagitan ng karunungan itinatag ni Yahweh ang mundo, sa pamamagitan ng pang-unawa itinayo niya ang kalangitan.

20 C'est par sa science que les abîmes s'ouvrent, et que les nuées distillent la rosée.

Sa pamamagitan ng kaniyang kaalaman, ang mga kailaliman ay bumukas at ibinagsak ng mga ulap ang kanilang hamog.

21 Mon fils, qu'elles ne s'écartent point de devant tes yeux; garde la sagesse et la prudence,

Aking anak, panatilihin ang mahusay na pagpapasya at talas ng pag-iisip, at huwag mawala ang paningin sa mga ito.

22 Et elles seront la vie de ton âme, et un ornement à ton cou.

Ang mga ito ay buhay sa iyong kaluluwa at isang palamuti ng pabor para isuot sa iyong leeg.

23 Alors tu marcheras en assurance par ton chemin, et ton pied ne heurtera point.

Pagkatapos ikaw ay lalakad sa iyong daan sa kaligtasan at ang iyong paa ay hindi madarapa;

24 Si tu te couches, tu n'auras point de frayeur; et quand tu seras couché, ton sommeil sera doux.

kapag ikaw ay humiga, hindi ka matatakot; kapag ikaw ay humiga, ang iyong tulog ay magiging mahimbing.

25 Ne crains point la frayeur soudaine, ni l'attaque des méchants, quand elle arrivera.

Huwag matakot sa biglaang pagkakilabot o pagkawasak na idinulot ng mga masasama, kapag dumating ang mga ito,

26 Car l'Éternel sera ton espérance, et il gardera ton pied du piège.

dahil si Yahweh ay nasa iyong tabi at iingatan ang iyong paa na huwag mahuli sa bitag.

27 Ne refuse pas un bienfait à celui qui en a besoin, quand il est en ton pouvoir de l'accorder.

Huwag ipagkait ang mabuti sa mga karapat-dapat dito, kapag nasa iyong kapangyarihan upang kumilos.

28 Ne dis point à ton prochain: Va et reviens, et je te donnerai demain; quand tu as de quoi donner.

Huwag sabihin sa iyong kapwa, “pumunta ka, at bumalik muli at bukas ibibigay ko ito,” kapag ang pera ay nasa iyo.

29 Ne machine point de mal contre ton prochain qui habite en assurance avec toi.

Huwag gumawa ng plano para makasakit ng iyong kapwa— siya na nakatira sa malapit at nagtitiwala sa iyo.

30 N'aie point de procès sans sujet avec personne, lorsqu'on ne t'a fait aucun mal.

Huwag makipagtalo sa isang tao ng walang dahilan, kapag wala siyang ginawa para saktan ka.

31 Ne porte pas envie à l'homme violent, et ne choisis aucune de ses voies.

Huwag kainggitan ang isang marahas na tao o piliin ang kahit na ano sa kaniyang mga paraan.

32 Car celui qui va de travers est en abomination à l'Éternel; mais il est l'ami de ceux qui sont droits.

Dahil ang sinungaling na tao ay kasuklam-suklam kay Yahweh, nguniit dinadala niya ang matuwid na tao sa kaniyang pagtitiwala.

33 La malédiction de l'Éternel est dans la maison du méchant; mais il bénit la demeure des justes.

Ang sumpa ni Yahweh ay nasa tahanan ng masasamang tao, ngunit pinagpapala niya ang tahanan ng mga matuwid.

34 Il se moque des moqueurs; mais il fait grâce aux humbles.

Kinukutya niya ang mga nangungutya, ngunit ibinibigay niya ang kaniyang pabor sa mga taong may mababang loob.

35 Les sages hériteront la gloire; mais l'ignominie accablera les insensés.

Ang mga marurunong na tao ay nagmamana nang karangalan, ngunit ang mga hangal ay iaangat sa kanilang kahihiyan.